متا رویکرد خود در حوزه هوش مصنوعی را تغییر می‌دهد

مترجم: سارا فراهانی

طبق گزارش‌ها، شرکت متا در حال بازنگری در مسیر توسعه هوش مصنوعی خود است و ممکن است به جای تمرکز بر مدل‌های باز، به سمت مدل‌های بسته حرکت کند.
برخی از اعضای کلیدی آزمایشگاه جدید هوش مصنوعی متا اعلام کرده‌اند که این شرکت قصد دارد از مدل هوش مصنوعی عظیم و باز خود با نام «بهیموث» فاصله گرفته و به توسعه یک مدل بسته بپردازد.
منابع مطلع به «تک‌کرانچ» گفته‌اند که متا مراحل آموزش مدل بهیموث را به پایان رسانده، اما به دلیل عملکرد ضعیف آن در داخل شرکت، تصمیم به عدم انتشار آن گرفته است. همچنین گزارش شده که با آغاز به کار آزمایشگاه جدید «سوپراینتلیجنس»، توسعه این مدل متوقف شده است.
در حال حاضر این موضوع در حد گمانه‌زنی باقی مانده و هنوز مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، تصمیم نهایی را در این‌باره اتخاذ نکرده است. سخنگوی متا در مصاحبه‌ای با تک‌کرانچ تأکید کرد که این شرکت همچنان به عرضه مدل‌های باز متعهد است. به گفته وی، متا به انتشار مدل‌های پیشرفته باز ادامه خواهد داد و قصد دارد ترکیبی از مدل‌های باز و بسته را توسعه دهد.
این مقام درباره سرنوشت مدل بهیموث اظهار نظری نکرد، اما در صورت نهایی شدن این تغییر رویکرد، متا گام مهمی در جهت فاصله‌گیری از سیاست قبلی خود برخواهد داشت.
در حال حاضر، مدل‌های باز توسعه‌یافته متا، مانند آن‌هایی که در دستیار هوش مصنوعی این شرکت به کار گرفته شده‌اند، در محیط داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. زاکربرگ پیش‌تر مدل‌های باز، از جمله خانواده مدل‌های «لاما»، را بخش محوری استراتژی هوش مصنوعی شرکت معرفی کرده و آنها را در مقابل مدل‌های بسته شرکت‌هایی مانند OpenAI قرار داده بود. وی حتی به‌طور علنی از بسته‌تر شدن OpenAI پس از همکاری‌اش با مایکروسافت انتقاد کرده بود.
متا که میلیاردها دلار در زمینه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده، تحت فشار است تا از این فناوری فراتر از تبلیغات، به درآمد برسد. این شرکت علاوه بر پرداخت حقوق‌های بالا به محققان، به توسعه مراکز داده و تأمین هزینه‌های سنگین پروژه‌های هوش مصنوعی جامع نیز مشغول است.
با وجود در اختیار داشتن یکی از برجسته‌ترین آزمایشگاه‌های تحقیقاتی در زمینه هوش مصنوعی، متا هنوز در رقابت تجاری‌سازی این فناوری از شرکت‌هایی مانند OpenAI، Anthropic، DeepMind و xAI عقب‌تر است.
اگر متا تصمیم بگیرد توسعه مدل‌های بسته را در اولویت قرار دهد، این موضوع می‌تواند نشان دهد که سیاست «باز بودن» صرفاً یک استراتژی موقتی بوده، نه تعهدی بلندمدت. اظهارات پیشین زاکربرگ نیز به نوعی دوگانگی در موضع او نسبت به مدل‌های باز اشاره دارد. وی در تابستان گذشته در پادکستی گفت که به مدل‌های باز علاقه دارد، اما این به معنی تعهد به انتشار همه پروژه‌ها نیست. او افزود: «اگر به نقطه‌ای برسیم که مدل‌های ما به سطحی از قابلیت برسند که باز بودن‌شان برای ما خطرناک یا غیرضروری باشد، احتمال دارد از انتشار آن‌ها خودداری کنیم.»
مدل‌های بسته به متا این امکان را می‌دهند تا کنترل بیشتری بر فناوری‌اش داشته و از آن بهره‌برداری مالی بهتری داشته باشد، مخصوصاً اگر باور داشته باشد تیم‌های فنی‌اش قادرند مدل‌هایی با عملکرد بالا تولید کنند.
چنین تغییری نه تنها بر استراتژی متا، بلکه بر کل زیست‌بوم هوش مصنوعی تأثیر خواهد گذاشت. اگر متا عقب‌نشینی کند، توسعه مدل‌های باز که تا امروز با سرعت پیش می‌رفتند، ممکن است کند شود. حتی اگر OpenAI مدل باز خود را منتشر کند، این روند تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و ممکن است قدرت دوباره به شرکت‌هایی با مدل‌های بسته بازگردد. در این میان، شرکت‌های کوچک‌تر و استارتاپ‌هایی که به مدل‌های باز وابسته‌اند، بیشترین آسیب را خواهند دید.
در سطح جهانی نیز اگر متا از مدل‌های باز فاصله بگیرد، این فضا می‌تواند به کشورهایی مانند چین واگذار شود که از مدل‌های باز مانند DeepSeek و Moonshot AI برای تقویت توان داخلی و نفوذ بین‌المللی بهره می‌گیرند.