نوآوران آنلاین- چند نرخی شدن ارز را چندین بار تجربه کردیم؛ وقتی بانک مرکزی نتواند تمام نیازهای بازار را پاسخ دهد، طبیعی ست که شاهد ارز دو نرخی خواهیم بود. مسافرانی که موفق به دریافت ارز نشوند، به ناچار از بازار سیاه، ارز موردنیازشان را تأمین میکنند. مشکلی که اکنون با آن مواجه هستیم این است که اسکناس نقد موجود نیست و مردم نیز به نظام بانکی متصل نیستند؛ به این معنا که اگر به مسافران به جای پول نقد، کارت اعتباری دهیم که از این کارت برای تأمین نیازهای ارزیشان استفاده کنند، بسیاری از مشکلات ناشی از نبود اسکناس رفع خواهد شد و مسافران بینیاز از دریافت اسکناس نقد خواهند شد و معاملات به صورت بانکی انجام میشود و برای واردات کالا نیز اگر به نظام بانکی جهانی متصل شویم، میتوانیم از این نظام استفاده کنیم؛ برای نمونه در حال حاضر درآمد حاصل از فروش نفت در دسترس دولت نیست و تنها به بخشی از آن دسترسی دارند. آنچه در حساب بانک مرکزی است باید تبدیل به اسکناس و در بازار وارد شود. به بیان سادهتر مشکل از اینجا شروع میشود که پول داریم، اما در تبدیل این پول به اسکناس نقد با مشکل مواجه هستیم. از این رو وقتی نمیتوانیم آن را بهرغم وجود پول پرداخت کنیم، بدون شک شاهد شکلگیری بازار سیاه و چندین نرخ در نتیجه جوّ هیجانی در بازار ارز خواهیم شد. همچنین نکته مهم دیگری که باید حتماً مورد توجه قرار گیرد، این است که نباید در بازار ارز هیجانات کاذب ایجاد کنیم که این جو روانی در صورت اقدام از طریق شبکه بانکی، رفع میشود. در حال حاضر شبکه بانکی کشور ارزی به مردم پرداخت نمیکند و فقط صرافیها و در کنار آنها دلالان، معاملهگر ارز هستند که همین امر موجب بروز هیجان میشود. از این رو ضروری است که دولت باید برنامهریزی چندین ساله داشته باشد و اقدامی انجام ندهد که بازدهی در اقتصاد ملی نداشته باشد. برای نمونه به همه واحدهای تولیدی نیمهتمامی که در راستای بهبود وضعیت اقتصادی، اقدام مناسبی نداشتند و کمکی به اشتغال و تولید و درحقیقت افزایش بازدهی در اقتصاد کشور نکردند، ارز تعلق نگیرد.
چراکه خلأ تولیدهای بیکیفیتی را که نمیتواند پاسخگوی بازار داخلی باشد، باید از طریق واردات و پرداخت ارز پُر کنیم. در چنین شرایطی ضروری است که دولت در برنامهای کاملاً منسجم به اقتصاد نظم دهد تا شاهد اتفاقات خوب باشیم. قیمت ارز نیز دو وجه دارد؛ یکی هیجانات بازار که ناشی از سیستم ناکارآمد توزیع و عرضه ارز است که باید از طریق اعطای کارت اعتباری تقاضا را از بازار به سمت سیستم بانکی ببریم و دیگر اینکه شبکه بانکی را باید به کار گیریم که تجمعات و صفهای طویل برای خرید ارز را از بین ببریم. همچنین برای اینکه بتوانیم قیمت ناشی از هیجانات را کاهش دهیم، باید قیمت بنیادی ارز را کاهش دهیم که این مهم مستلزم افزایش سطح تولید و اشتغالزایی در کشور است. در غیر این صورت تک نرخی کردن ارز به صورت موقت، مُسَکِنی مقطعی خواهد بود. از دیگر سو باید به همه تقاضاهای دلار پاسخ داده شود تا شاهد فعالیت دلالان در بازار غیررسمی نباشیم.