نوآوران آنلاین- کاهش شدید قدرت خرید مردم در سال 97 تا اندازه ای بود که دولت به هر دری زد تا این اتفاق تلخ را تا حدی جبران کند. بسته های حمایتی نقدی و غیرنقدی و سیاست اجرای اقتصاد کوپنی از جمله این راه هاست، اما یک نکته مهمی که مغفول واقع شده این است که بهتر است به جای بازگشت به سیاست هایی که قبلاً اجرا شده است، به سمت برقراری ثبات و آرامش در اقتصاد پیش رویم تا شأن مردم ایران نیز در صف های خرید محصولات کوپنی زیر سؤال نرود.
در همین خصوص به گفت و گو با محمود دودانگه، معاون سابق وزارت صنعت پرداختیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان گرامی می شود.
* متأسفانه در سال 97 وعده های بسیاری داده شد، اما محقق نشد. قدرت خرید مردم نیز تحت تاثیر بسیاری از عوامل به شدت کاهش یافت؛ به طوری که درآمدها پاسخگوی هزینه های خانوار نشد. دولت نیز در چنین شرایطی برای رفع این شکاف ایجاد شده تصمیم گرفت که سیاست کوپن را در پیش گیرد. به نظر شما این سیاست موفق خواهد بود و آیا نیازهای اقتصادی خانوار را تأمین می‌کند؟
در شرایط کنونی ضروری است که باتوجه به این که قدرت خرید مردم و به ویژه اقشاری که درآمدهای ثابت دارند به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافته است، در قالب سیاست هایی تلاش کنیم تا بخشی از قدرت خرید این اقشار را که عمدتاً از دهک های پایین هستند، به نوعی بازگردانیم و تا حدودی جبران کنیم. این نگاهی کوتاه مدت است و برای آن راه های مختلفی می توان دنبال کرد. یکی از سیاست های مهم در این خصوص این است که نظام شفاف و قابل مدیریتی را طراحی کنیم و در این نظام، اطمینان یابیم یارانه هایی که دولت برای کالاهای اساسی تخصیص می دهد به دست اقشار هدف برسد به این ترتیب از وضعیت موجود که سیاست ناکارآمدی در حال اجراست و نظام یکپارچه ای وجود ندارد مشخص نیست که یارانه هایی که در قالب ارز 4200 تومانی دولت تخصیص می دهد آیا به گروه های هدف می رسد یا خیر، رهایی می یابیم؛ به این معنا که اگر بخواهیم قدرت خرید مردم و به ویژه اقشار آسیب پذیر را جبران کنیم یکی از راهکارهای کوتاه مدت این است که در قالب نظام یکپارچه و شفاف و کارآمد، کل زنجیره را از ابتدا به انتها رصد و اطمینان یابیم که ارز 4200 تومانی نهایتاً به گروه های هدف می رسد. اگر نگاه ما بازگشت به دهه 60 و دوره جنگ و اقتصاد کوپنی باشد این اقدام قطعاً محکوم به شکست است و نتایج خوبی هم نخواهد داشت، البته اگر رویکرد هوشمندی را در این زمینه پیش بگیریم ممکن است سیاست کوپنی نیز نتیجه مطلوب دهد، اما مستلزم این است که زیرساخت های اقتصادی فراهم باشد و کل زنجیره را رصد کنیم. این رویکرد در برخی از کشورهای پیشرفته نیز وجود دارد و به جبران کاهش قدرت خرید مردم کمک کرده است که اگر در ایران نیز به درستی اجرا شود می توان به نتایج خوب آن امیدوار بود.
* برخی کارشناسان اعتقاد دارند که افزایش حقوق و دستمزد در سال 98 نیاز اصلی و ضروری اقتصاد نیست. این در حالی است که قیمت ها رشد 100 درصدی یافته اند، اما هر سال فقط رقمی حدود 20 درصد به حقوق ها افزوده می شود. به نظر شما بهتر است چه سیاستی در پیش گرفته شود؟
این که برخی اعتقاد دارند افزایش حقوق خود به تنهایی موجب بالا رفتن نقدینگی می شود و موتوری برای رشد تورم است، این رویکرد درست است. البته توجه به این نکته نیز مهم است که قیمت کالاها و سایر خدمات متأثر از افزایش دستمزدها نیست و دستمزد تنها بخش کوچکی از عوامل مؤثر در قیمت تمام شده است. طبیعتاً اگر بخواهیم نگاهی سیتماتیک داشته باشیم باید عوامل مؤثر را ریشه یابی کنیم تا ببینیم سهم دستمزد و عوامل دیگر چقدر است و متناسب با سهم هر یک از عوامل سیاست مناسبی را اتخاذ کنیم، اما وقتی نظام مشخصی نداریم که سایر عوامل را تحت کنترل خود داشته باشیم، طبیعتاً افزایش دستمزد نیز ناچاراً باید اتفاق بیافتد؛ چراکه نمی توانیم شرایط اقتصادی کشور و افزایش قیمت ها را ببینیم اما تقویت قدرت خرید اقشار با درآمدهای ثابت را موردتوجه قرار ندهیم.