نوآوران آنلاین- بر کسی پوشیده نیست که سوبسیدها و یارانه های بسیار که در اقتصادمان شاهدش هستیم اقتصادمان را به مرور ضعیف می کند و باید به جایی برسیم که همه چیز نرخ واقعی خود را داشته باشد.
از یک سو باید هزینه ها واقعی شود و از دیگر سو نیز شاهد واقعی شدن حقوق و دستمزدها باشیم تا قدرت خرید مردم کاهش نیابد.
اقتصادی که تا این حد با یارانه های پنهان مواجه است باید سر و سامان یابد و تنها راه در این زمینه، شفاف شدن هزینه ها و درآمدها و خرجکردهاست.
سهمیه بندی بنزین تا حدی به شفاف شدن هزینه ها و یارانه های پنهان کمک می کند؛ از این رو نباید مورد اعتراض قرار گیرد.
البته مسؤولان نیز باید بر اساس وعده های شان، آرامش را در بازار حاکم کنند و اجازه جهش یکباره قیمت ها را ندارند.
در همین خصوص به گفت و گو با دکتر هادی حق شناس، نماینده سابق مجلس، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی پرداختیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان گرامی می شود.
* با توجه به این که همواره در اقتصاد ایران برخی سودجویان مترصد کسب فرصت برای بهره برداری از وضع موجود به نفع خود هستند، این احتمال وجود دارد که بازار ارز روزهای متلاطمی را مجدد شاهد باشد. رئیس کل بانک مرکزی نیز در این خصوص هشدار داد که مردم مراقب سرمایه‌های خود باشند تا از ناحیه سودجویان و سفته بازان در بازار ارز آسیب نبینند. به نظر شما در چنین شرایطی باید مسؤولان چه سیاستی اتخاذ کنند تا اوضاع بدتر از این نشود؟
طبیعتاً بازار ایران متأثر از تحولات سیاسی هست؛ به این معنا که همه موج های اقتصادی در بازار، متأثر از متغییرهای واقعی اقتصاد نیست، بلکه عوامل برون زا و به ویژه عوارض تحریم بر روی شاخص های کلان اقتصادی است. آن چه طی روزهای اخیر در بازار ارز اتفاق افتاده است ناشی از شوک قیمت بنزین است. قیمت این محصول ممکن است بر روی قیمت ها تاثیر بگذارد، اما بر روی تولید کالاها و یا قیمت تمام شده محصولات نمی تواند اثر معناداری داشته باشد؛ چراکه آن چه در تولید مورد استفاده قرار می گیرد نفت و یا نفت گاز است و اثر بنزین در زمینه تولید و قیمت تمام شده کالا و خدمات بسیار ناچیز است. وقتی این متغییر بر روی تولید تاثیر حداقلی دارد، طبیعی است که انتظار نداشته باشیم قیمت ارز ناشی از افزایش قیمت بنزین تغییر کند. بخشی از این نوسانات قیمت ارز تا حدی هیجانی است؛ همچنان که سال گذشته وقتی قیمت ارز بیش از 18 هزار تومان شد قیمت واقعی نبود و حباب ایجاد شده بود. از این گذشته اگر در محاصره اقتصادی یا تحت شدیدترین تحریم های اقتصادی هستیم و واردات و صادرات ما نسبت به سال گذشته کاهشی است قیمت دلار نمی تواند جهش یابد؛ چراکه در زمینه تقاضا برای دلار، اتفاق خاصی نیفتاده است. اگر به هر دلیلی شاهد افزایش واردات کالا بودیم آن گاه می توانستیم چنین استدلال کنیم که چون واردات کالا افزایش یافته است تقاضا برای دلار بیشتر شده است. در حال حاضر افزایش قیمت بنزین نمی تواند موجب ایجاد شوک در بازار ارز و یا سایر بازارهای اقتصادی شود و باید مراقب شوک های کاذب در این میان باشیم.
* به بخش تولید اشاره فرمودید که دلیلی برای افزایش هزینه ها وجود ندارد. در زمینه توزیع نیز به دلیل این که بخشی از رفت و آمدها توسط سایر سوخت ها همچون گاز انجام می شود، در این زمینه نیز به نظر شما توجیهی برای رشد هزینه های حمل و نقل وجود دارد؟
خیر. باید گفت بسیاری از اتومبیل هایی که در بخش حمل و نقل مورد استفاده قرار می گیرند دوگانه سوز هستند و می توانند از گاز استفاده کنند که هیچ گونه تغییر قیمت را تجربه نکرده است و گران تر نیز نخواهد شد. باید با هر گونه افزایش بی دلیل قیمت ها برخورد کنیم و اجازه ندهیم که برخی سودجویان، اقتصاد را دچار مشکل کنند. توجه به این نکته نیز ضروری است که هر گونه رشد قیمت ها سلیقه ای بوده و مجوزی برای گرانی صادر نشده است.
* عامل مهمی که در قیمتگذاری ها بسیار مؤثر است و دست دلالان را از اقتصاد کوتاه می کند، نظارت مسؤولان بر بازار است. به نظر شما در این زمینه مسؤولان چه رسالتی بر عهده دارند؟
یک اشکال بزرگ در اقتصاد ایران وجود دارد و این است که همه انتظار دارند دولت تعیین کننده قیمت ها باشد. در کالاهایی همچون بنزین این انتظار بیجا نیست، اما در سایر بازارها که دولت به تنهایی عرضه کننده نیست باید دولت بتواند نه در این مقطع زمانی بلکه در بلندمدت و میان مدت باید بتواند نظارت داشته باشد تا عرضه و تقاضا قیمت ها را در بازار تعیین کند رویه ایده آلی است؛ به این معنا که باید دولت اجازه دهد بازار قیمت ها را تعیین کند. دولت تا جایی که می تواند باید تلاش کند تا آرامش و ثبات را در کشور برقرار کند و اگر به دنبال افزایش نرخ بنزین، بنگاه های اقتصادی اقدام به افزایش قیمت کالا کنند دولت باید در این زمینه وارد عمل شود و با نظارت خود قیمت ها را کنترل کند. هر گونه افزایش قیمت نیز مقطعی خواهد بود و بعد از مدتی رفع خواهد شد.