نوآوران آنلاین- در این یادداشت که توسط موسسه فرهنگی شهر کتاب منتشر شده، آمده است: روس‌ها بی‌تردید از کتابخوان‌ترین مردمان جهان‌اند. این را هرکس که گذری به هر کدام از شهرهای روسیه داشته باشد گواهی می‌دهد. خیل مردمان کتاب به دست در متروها و وسائل نقلیه عمومی شاید مشهودترین نشانه این علاقه و ذوق کتابخوانی مردمان پهناورترین کشور جهان است که البته آمارها و نظرسنجی‌های متعدد صورت گرفته در مقاطع مختلف نیز موید آن است.
بیماری همه گیر کرونا و قرنطینه اجباری ناشی از آن، تاثیرات مختلفی در شئون گوناگون زیست انسان‌ها در اقصی نقاط جهان گذاشته است و در این میان، عرصه فرهنگ نیز به انحاء مختلف تحت تأثیر آن قرار گرفته است که خود امروزه به موضوعی علیحده تبدیل شده و بعضاً چشم‌اندازهای جدیدی در شیوه‌های فعالیت در این عرصه گشوده است که این روزها، موضوع بحث و تبادل نظر اهالی فن و نظریه‌پردازان حوزه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی است.
به گواهی نتایج حاصل از بررسی‌های آماری و جامعه شناختی یکی از موارد به شدت متأثر از شرایط حاصل از پاندمی کرونا و خانه‌نشینی اجباری شمار وسیعی از مردم جهان کتاب و کتابخوانی بوده است. تقریباً آمار کلی در جهان، علیرغم لغو بسیاری از برنامه‌ها و مناسبت‌های مرتبط با کتاب و کتابخوانی که مهم‌ترین آن‌ها نمایشگاه‌های معتبر بین المللی کتاب بود، حاکی از اقبال بیشتر مردم به مطالعه و کتابخوانی است. امری که چه بسا پیش از این، شدت اشتغالات روزمره آدمیان، یکی از موانع جدی و مهم آن بوده و وضعیت قرنطینه‌ای و انزوای ناخواسته حاصل از آن، رویکرد دوباره به آن را موجب گشته است.
شاید نیم‌نگاهی به حاصل مطالعه و نظرسنجی صورت پذیرفته در یکی از کتابخوان‌ترین جوامع جهان یعنی روسیه، نمونه‌ای قابل تأمل برای درک میزان تاثیرات پدیده نادری که بزرگترین قرنطینه تاریخ بشر را رقم زد بر یکی از مهم‌ترین نشانه‌های توسعه یافتگی فرهنگی و اجتماعی جوامع یعنی میزان مطالعه و کتابخوانی آن‌ها باشد.
بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی شرکت انگلیسی Bookmate که مبتنی بر نظرسنجی این شرکت از بیش از سه میلیون خواننده خود است، اقبال روس‌ها به کتاب و کتابخوانی در بهار سال جاری میلادی (اوج دوران قرنطینه) نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۷ درصد افزایش یافته است. آمار این توجه حتی دقیق‌تر نیز اعلام شده است به این صورت که اگر در بازه مربوطه سال گذشته متوسط کتابخوانی روس‌ها در روز ۵۸ دقیقه بوده است، در دوران قرنطینه با ده درصد افزایش به ۶۸ دقیقه رسیده است. یعنی هر شهروند روس در دوران خانه‌نشینی حاصل از کرونا روزانه به طور متوسط بیش از یک ساعت کتاب می‌خوانده است.
از دیگر نتایج مطالعه میدانی و نظرسنجی Bookmate از کتابخوانی روس‌ها در ایام قرنطینه، تغییر در برخی از عادات کتابخوانی آن‌هاست. به عنوان نمونه اگر در سال گذشته (و نیز دیگر سال‌های معمولِ گذشته) بیشترین زمان کتابخوانی شهروندان روس در ساعات آغازین و پایانی روز و در مسیر رفت و برگشت به محل کارشان بوده است - که همانگونه که در صدر مطلب گفته شد آشکارا در هر مواجهه‌ای با شهروندان این کشور معلوم است - در دوران قرنطینه این زمان به اوقات پایانی روز و نیمه‌های شب‌ها تغییر پیدا کرده است و اگر پیش از آن نوعاً کتابخوان‌های روس در حال مسافرت‌های درون شهری - ایستاده یا نشسته - کتاب می‌خواندند، در دوران قرنطینه ۷۵ درصد پرسش‌شوندگان از کتابخوانی خود در شرایطی آسوده، لمیده بر مبل‌های راحتی، سخن گفته‌اند و فقط ۱۴ درصد به تقید خود به نشستن پشت میز و کتاب خواندن در شرایط رسمی اشاره کرده‌اند.
تغییر نسبی ذائقه کتابخوانی روس‌ها در این ایام نیز جالب است و تقریباً مدلی همانند دیگر کشورهای جهان را به نمایش گذارده است. اگر در سالیان پیش ادبیات داستانی و آثار تخیلی و فانتزی در رده یک علائق جامعه کتابخوان روس بود، نتیجه مطالعه و نظرسنجی Bookmate نشان می‌دهد در دوران قرنطینه، کتاب‌هائی با موضوعات روانکاوری و رشد و تعالی شخصیتی با ۱۴ درصد و ادبیات علمی عامه پسند با ۱۳/۸درصد نسبت به دوره مشابه سال پیش با بیشترین اقبال از سوی علاقه‌مندان مواجه شده است. این در حالی است که این رقم برای ادبیات داستانی که همواره از پرطرفدارترین ژانرهای کتاب برای روس‌ها بوده است ۱۱/۸ درصد است. رشد اقبال و مطالعه کتاب‌هایی با موضوعات رومانتیک و عاشقانه نسبت به دوره مشابه سال پیش نیز از جمله نتایج جالب این مطالعه آماری است.
طبعاً پژوهش‌هائی از این دست در خصوص دیگر جوامع و کشورها نیز صورت پذیرفته است که پاره‌ای آمار منتشر شده حاصل از آن‌ها، گویای نتایجی تقریباً مشابه است.
انگار کرونا و قرنطینه حاصل از آن، با همه مصائب و دشواری‌هایی که پیشاروی بشر امروز گذاشت، برکاتی نیز به همراه آورد که شاید توجه بیشتر به کتاب و کتابخوانی و تغییر در پاره‌ای از عادات و ذائقه‌های حاکم چند ساله بر فضای مطالعه آدمیان، از جمله موارد مهم آن باشد.