نوآوران آنلاین-وجود تحریم های خارجی، نبود مدیریت منسجم در اقتصاد داخلی، برنامه ریزی های غلط اقتصادی و در آخر نیز شیوع دور از انتظار و گسترده کرونا موجب شده تا اکنون اقتصاد ایران به طور بی سابقه ای ناملایماتی را تجربه کند.
بروز مشکلات اقتصادی گسترده در عین عدم توجه دولت و سایر مسؤولان به رفاه جامعه نهایتاً اتفاقات تلخی هم چون شرمندگی سرپرستان خانوار را به دنبال دارد. در حال حاضر مردم ما مجبور به فعالیت اقتصادی چند شیفته هستند، اما آن میزان که تلاش می کنند قادر به رفع نیازهای حتی ضروری شان نیز نیستند و با کمبودهای بسیاری دست و پنجه نرم می کنند.
در کنار همه این مشکلات مالی، معضل بیکاری نیز این روزها به دنبال تعطیلی برخی اصناف و کسبه گریبان مردم را گرفته است. این در حالی است که در وضعیت فعلی مردم بیش از هر زمان دیگری نیاز به پشتیبانی مالی از سوی دولت دارند و باید اقتصادشان از طریق تدبیر دولت در گذر از بحران کرونا تقویت شود. انتظار می رود دولت تلاش هایی در راستای بهبود وضعیت معیشتی خانوارها صورت دهد نه این که با بی توجهی به اقتصاد داخلی، عامل پر کشیدن اقلام مصرفی مردم از سفره های شان شود.
در همین خصوص به گفت و گو با محمود دودانگه، معاون سابق وزارت صنعت پرداختیم که از نظر می گذرد.
* حال و روز بخش های تولیدی و صنعتی را در شرایط کنونی چطور ارزیابی می کنید؟ آیا به راحتی امکان فعالیت برای این بخش مهم مهیاست؟
از زمان ورود کرونا به ایران بسیاری از کسب و کارها دیگر توان مالی قبل برای اداره و ادامه فعالیت را ندارند. بسیاری از بنگاه های اقتصادی قادر به تأمین هزینه های جاری نیستند. در بخش تولید و صنعت نیز از یک سو با کاهش فروش مواجه هستیم که موجب شده نقدینگی این بخش ها به شدت کاهش یابد تا جایی که تولیدکنندگان قدرت خرید مواد اولیه برای ادامه تولید را ندارند. یکی از مهم ترین پایه های هر اقتصادی بخش تولید آن است. در حقیقت باید گفت اگر تولیدی صورت نگیرد در زمینه تأمین نیازهای داخل کشورها با مشکلات عدیده ای مواجه می شوند و برای رفع نیازها باید همه اقلام را از خارج وارد کنند. واردات کالا نیز به راحتی نیست؛ چرا که مراودات اقتصادی کشورها نیازمند پرداخت ارز است و در شرایطی که دلار رقم بالایی دارد قطعاً مقرون به صرفه نخواهد بود. علاوه بر این واردات همه محصولات از خارج، موجب وابستگی به دیگر کشورها در همه زمینه ها می شود و استقلال کشور در این شرایط تحت تأثیر قرار می گیرد. به همین دلیل در همه اقتصادها بخش تولید از اهمیت بالایی برخوردار است و کسی نمی تواند منکر این اهمیت شود، اما متأسفانه در کشور ما سال هاست که تولیدکنندگان مهجور واقع شده اند و بخش تولید مورد غفلت و بی توجهی دولت های مختلف است. در شرایط کنونی نیز که کرونا سایه سنگینی بر بخش های مختلف اقتصادی افکنده است حوزه تولید بیش از سایر زمینه ها دچار آسیب شده است. بسیاری از محصولات تولید شده روی دست تولیدکنندگان مانده است و خریداری ندارند؛ چرا که مردم قدرتی برای خرید این محصولات ندارند. این در حالی است که برای زنده ماندن بخش تولید باید روند عرضه در بازار و تقاضا از سوی مردم تداوم یابد. خلأیی که اکنون در بخش تقاضا از سوی مصرف کننده ایجاد شده است فعالیت واحدهای صنعتی و تولیدی را تحت الشعاع قرار می دهد. از دیگر سو نیز هیچ گونه حمایتی از سوی دولت به سمت بخش تولید و صنعت شاهد نیستیم و نمی توان در چنین وضعیتی انتظار داشت تولیدکنندگان با وجود زیان های مالی بسیار هم چنان چرخ صنعت کشور بچرخانند و به تولیدات شان ادامه دهند. چرا که ادامه فعالیت برای آن ها مقدور نیست و از نظر اقتصادی نیز وقتی آن ها قادر به تهیه مواد اولیه برای تولید نیستند طبیعتاً قادر نخواهند بود با سطح کیفی سابق به فعالیت بپردازند.
* بسیاری از فعالیت های اقتصادی به دنبال شیوع گسترده کرونا در ایران تعطیل شدند و مشاغل زیادی از بین رفتند. برای بازگشت این کسب و کارها به فعالیت و درآمدزایی برای شاغلان شان باید چه تمهیداتی اندیشیده شود؟
این که بگوییم کرونا افراد بسیاری را بیکار کرده است تحلیل اشتباهی است؛ چرا که کرونا بهانه ای است که برخی مدیران ناکارآمد آن را عامل از دست رفتن فرصت های شغلی در ایران عنوان می کنند. این در حالی است که زیرساخت های اقتصادی در کشور ما به قدری ضعیف است که پیش از کرونا نیز ما مشکل نبود فرصت های شغلی مناسب را شاهد بودیم. موضوع اشتغالزایی در همه دوره ها در ایران وجود داشته است و دولت ها وعده هایی در خصوص اشتغالزایی مطرح کرده اند. عدم حمایت دولت از کسب و کارها ارتباطی به کرونا ندارد و همواره این مشکل وجود داشته است. فقط در شرایط کنونی عمق بیشتری یافته و به تهدیدی برای معیشت مردم تبدیل شده است. قاعدتاً تعطیلی مشاغل به معنای بیکار شدن نیروی کار آن هاست. از این جهت باید دولت و سایر دستگاه ها سیاست هایی در راستای حمایت از خانوارها و هم چنین صاحبان مشاغل و کارفرمایان اتخاذ کنند تا مردم بیش از این تحت فشار مالی قرار نگیرند؛ به ویژه در شرایط کنونی که موج گسترده بیکاری روی خروش شدید کروناویروس را سفید کرده است. امروزه بیکاری پا به پای کرونا مردم را تحت فشار می دهد.
یکی از سیاست هایی که دولت در این زمینه می تواند به کار گیرد اعطای وام های بدون بهره و با مدت بازپرداخت طولانی است که به این ترتیب کارفرمایان بتوانند قادر به احیای کسب و کار شوند و به این ترتیب معیشت کارکنان شان را تضمین کنند. هم چنین دولت می تواند اقدام به کاهش مالیات و یا ارائه فرصت به صاحبان کسب و کارهای آسیب دیده از کرونا کند تا فرصت بازیابی داشته باشند. در زمینه پرداخت هزینه های جاری هم چون آب، گاز و برق نیز باید مسؤولان به صاحبان اصناف کمک کنند یا آن ها را از پرداخت این هزینه ها معاف کنند.