نوآوران آنلاین- دکتر حمید سوری - استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی- در گفت وگو با ایسنا، ضمن یادآوری وضعیت وخیم اپیدمی در 2 ماه گذشته، عنوان کرد: مهر و آبان وضعیت وخامت شیوع بیماری در کشور به حدی بود که بیمارستان‌ها دیگر جایی برای پذیرش بیمار جدید نداشتند و آمار فوتی‌های ناشی از بیماری به حدود ۵۰۰ مورد در روز رسیده بود، در آن شرایط دولت مجبورشد یکی از پرهزینه‌ترین مداخلات در کنترل و مدیریت اپیدمی یعنی لاک دان ۱۵۰ شهر کشور را برای دو هفته اعمال کند.
وی با اشاره به بار اقتصادی، اجتماعی، روانی و فرهنگی اعمال مداخلات سنگینی همچون تعطیلی شهرها بر دوش جوامع، اظهار کرد: در این شرایط رویکرد نظام سلامت از تاکید و توجه بر درمان به راهبرد پیشگیری تغییر کرد و تمامی این مجموعه اقدامات به اجرای طرح محله محور مقابله با کرونا یعنی طرح شهید سلیمانی منجر شد؛ خوشبختانه این طرح جواب داد و طی مدت کوتاهی آمار مرگ و میر ناشی از بیماری به زیر ۱۰۰ نفر کاهش پیدا کرد.
در مسیر کنترل اپیدمی قرار داریم
رییس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کرونا با تاکید بر اینکه این دستاورد مثبت با تلاش و زحمت فراوان و با پشتوانه مشارکت‌ها و حمایت‌های مردمی و نیروهای داوطلب محقق شد، اظهار کرد: اگرچه از حدود ۵۰ روز گذشته در مسیر کنترل اپیدمی قرار گرفته‌ایم، ولی هنوز به مرحله کنترل اپیدمی نرسیده‌ایم؛ حدود ۷۰ درصد راه طی شده و ۳۰ درصد دیگر برای دستیابی به مرز کنترل اپیدمی باقی مانده است.
این اپیدمیولوژیست تاکید کرد: برای رسیدن به مرحله‌ای که دیگر نگران شعله ور شدن مجدد اپیدمی نباشیم، باید بتوانیم اپیدمی را به صورت کامل کنترل کنیم، به عبارت دیگر باید در زمینه شیوع بیماری به مرحله ثبات رسیده و بتوانیم جلوی تغییرات معنادار پیامدها را بگیریم، البته با این مرحله فاصله داریم و مطمئنا ادامه مسیر یعنی 30 درصد باقیمانده تا کنترل اپیدمی بسیار سخت‌تر از ابتدای راه است.
در تغییر و لغو محدودیت‌ها و بازگشایی‌ها هوشیارانه عمل شود
وی هوشیاری مردم و مسئولین و تداوم رعایت پروتکل‌ها و محدودیت‌ها را در مدت زمان باقیمانده تا مرز کنترل اپیدمی بسیار مهم دانست و گفت: هم مردم باید در همراهی و همکاری هوشیار باشند و هم سیاست‌گذاران باید در تغییر و لغو محدودیت‌ها و یا بازگشایی‌ها هوشیارانه و محتاطانه عمل کنند، چراکه وضعیت بسیار شکننده و آسیب پذیر بوده و کوچکترین بی احتیاطی ممکن است زحمات را بر باد داده و منجر به بازگشت شرایط وخیم اپیدمی و شروع پیک‌های بعدی شود.
سوری با اعلام مخالفت شدید نسبت به بازگشایی‌های زودهنگام و تغییر هر مداخله‌ای که شرایط فعلی را برهم بزند، عنوان کرد: فعال شدن مجدد چرخه ویروس و بازگشت به شرایط نامساعد دو ماه گذشته هم از لحاظ جانی و مالی برای جامعه بسیار پرهزینه بوده و هم تمام تلاش های صورت گرفته در مسیر اپیدمی را به هدر می‌دهد.
به گفته وی، برای بازگشت به شرایط عادی جامعه و بازگشایی‌ها باید شرایط اپیدمی در جامعه کنترل شده و پایدار باشد، این در حالیست که وضعیت فعلی اپیدمی در کل کشور همچنان ناپایدار و شکننده بوده و نامگذاری شهرها با عناوین زرد و آبی و قرمز تنها شاخص‌هایی قراردادی است که به سرعت قابل تغییر است.
وضعیت اپیدمی در کل کشور ناپایدار و شکننده است
وی با اشاره به وجود ترددهای بین شهری در داخل کشور، عنوان کرد: با همین ترددها، وضعیت شهرها می‌تواند به سرعت تغییر کند، شهری که زرد است قرار نیست تا ابد زرد بماند، بلکه ممکن است با کوچکترین بی احتیاطی ظرف کمتر از یک هفته قرمز شود، بنابراین این شکنندگی وضعیت اپیدمی در سطح شهرها و کل کشور حکمفرما بوده و لذا هر اقدامی در جهت رفع محدودیت‌ها و تغییر مداخلات باید با احتیاط و در نظر گرفتن جوانب و ابعاد مختلف موضوع اعمال شود.
وی با بیان اینکه متولی اصلی مدیریت اپیدمی در کشور وزارت بهداشت است، تاکید کرد: بدون هماهنگی لازم با وزارتخانه نباید هیچ مداخله‌ای از سوی ارگانها لغو شده و یا تغییر کند، چراکه این مساله نیازمند فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم، ارایه آموزش‌های کافی و حتی مهیا بودن تیم‌های بهداشتی و واکنش سریع، پیش از بازگشایی‌هاست.
انتقاد از بازگشایی مدارس قبل از پایدار شدن شرایط اپیدمی
سوری ضمن انتقاد از بازگشایی مدارس قبل از پایدار شدن شرایط اپیدمی و فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم، عنوان کرد: ممکن است آموزش و پرورش با قواعد خود نسبت به بازگشایی‌ها اقدام کند ولی اگر وزارت بهداشت بسترهای لازم از جمله تیم‌های واکنش سریع را فراهم نکرده باشد، ممکن است به سرعت شاهد شعله‌ور شدن مجدد اپیدمی در آن شهر یا منطقه باشیم.
این متخصص اپیدمیولوژی در عین حال با بیان اینکه بازگشایی مدارس نیاز کشور بوده و توجه به تبعات اجتماعی، روانی و رفتاری تعطیلی مدارس یک ضرورت است، عنوان کرد: با این حال در شرایط اپیدمی توجه به زمان بندی مناسب برای بازگشایی مدارس بسیار مهمتر از تبعات و عوارض ناشی از تعطیلی آنهاست.
سوری با بیان اینکه تمام تلاش‌های فعلی با هدف بازگشت جامعه به شرایط عادی صورت می‌گیرد، گفت: حالا که 70 درصد مسیر کنترل اپیدمی در کشور طی شده، باید چند هفته دیگرنیز با صبوری و شکیبایی پروتکل‌ها و محدودیت‌ها را رعایت کنیم تا شرایط اپیدمی پایدارتر و آمارها تثبیت شود و پس از آن با مستندات کافی و دلایل متقن و ضمن بسترسازی مناسب، نسبت به بازگشایی‌ها اقدام کنیم.
دلیل طغیان اپیدمی در مازندران
رییس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کرونا همچنین در خصوص وضعیت اپیدمی در مازندران، توضیح داد: به نظر می‌رسد که عدم رعایت دقیق پروتکل‌ها و محدودیت‌ها، عدم اجرای صحیح محدودیت‌های تردد و مجوزهای جابجایی، سفرهای غیر ضروری و همچنین طبیعت آن منطقه یعنی تراکم جمعیت و نزدیکی شهرها در استان مازندران، باعث شعله ور شدن اپیدمی در آن منطقه شده است.
تاثیر جدی سفر بر شعله‌ور شدن اپیدمی
سوری با تاکید بر تاثیر جدی سفر بر شعله‌ور شدن اپیدمی، عنوان کرد: سفرها و به خصوص سفرهای غیرضروری الگوی اپیدمی در جوامع را بر هم زده و جابجایی‌های جمعیتی ناشی از سفر، وخامت ناشی از آن را تشدید می کند، متاسفانه این اتفاق در مازندران رخ داده و بسیار نگران کننده است؛ به گونه ای که حدود یک پنجم کل فوتی‌های ناشی از کرونا طی چند روز گذشته تنها مربوط به مازندران بوده است.
این عضو هیات علمی دانشگاه پرهیز از سفرهای غیرضروری، رعایت پروتکل‌های بهداشتی و محدودیت‌ها، رفتارهای کنترل شده از سوی مردم و پیشگیری از اعمال سیاست‌های شتابزده در بازگشت به شرایط عادی را در بهبود شرایط مازندران موثر دانست و گفت: در روند کنترل اپیدمی مساله طغیان اپیدمی یعنی افزایش ناگهانی بار بیماری در یک منطقه جغرافیایی محدود اهمیت بسزایی دارد، مانند اتفاقی که در مازندران رخ داده و باید به سرعت توسط تیم های واکنش سریع کنترل شود. این در حالیست که متاسفانه تعداد شهرهای قرمز این استان بیشتر شده و این مساله به این معناست که طغیان به جای کنترل گسترش پیدا کرده است.
سوری در پایان طغیان اپیدمی در مازندران به علت جهش ویروس را نادرست خواند و گفت: اگرچه توجه و رصد جهش‌های ویروس مساله مهمی است، ولی در حال حاضر بحث جهش ویروس شاخص مهمی در وضعیت اپیدمی در داخل کشور و منطقه مازندران محسوب نمی‌شود.