نوآوران آنلاین-
دکتر غلامحسین بیابانی دانشیار گروه کشف جرایم دانشگاه جامع علوم انتظامی امین
برغم تاکید کشور شیلی بر سیاست و اقتصاد مترقی، یکی از شش کشوری در سطح جهان باقی میماند که در آن سقط جنین در تمامی موارد ممنوع است. اگرچه مصوبهای که به دنبال قانونی ساختن سقط جنین برای مقاصد درمانی (اگر حاملگی در نتیجه تجاوز باشد یا اگر جنین نقص عضو داشته باشد یا اگر ریسکی برای زندگی یا سلامتی مادر وجود داشته باشد) است در حال حاضر در حال بررسی توسط کمیسیون قانون است، احتمال اینکه چنین مصوبهای به قانون بدل شود، بعید است زیرا قانونگذاران در این مورد به شدت اختلاف دارند. در سال 2017 در شیلی اگر زنی سقط جنین کرده باشد یا دکتری عمل سقط انجام داده باشد، ممکن است با 5 سال زندان مجازات شوند. بنابراین بسیاری از زنان از متدهای به شدت خطرناک برای سقط جنین در منزل استفاده میکنند که میتواند تاکتیکهای مختلفی را دربرگیرد. اما در پانزده سال اخیر، عرضه میسوپروستول به عنوان متدی پزشکی برای سقط جنین، سناریو را برای سلامت بارداری در شیلی تغییر داده است.
به دست آوردن آمار سقط جنین دشوار است، دادههای پیمایشی اندکی در مورد تعداد حقیقی سقط جنین در شیلی در هر سال وجود دارد. اما از سال 2014 داروی میسوپروستول در بازار سیاه در شیلی به قیمتهای متفاوتی از 70 تا 215 دلار فروخته میشد (اگرچه با افزایش تقاضا، قیمت این دارو باز هم افزایش خواهد یافت). بازار میسوپروستول تا حدودی به عنوان یک بازار سیاه آنلاین وجود دارد که پاسخگوی تقاضای به این دارو در سراسر شیلی است.
شاخص دموکراسی در این کشور نشان میدهد که شیلی به لحاظ سیاسی و اقتصادی یکی از پایدارترین کشورها در آمریکای لاتین بوده است. در نتیجه از یک حکومت پایدار به لحاظ اقتصادی و سیاسی مانند شیلی انتظار میرود که دولت بتواند اقتصادهای غیررسمی یا غیرقانونی را که در درون مرزهایش اتفاق میافتند، تنظیم کند. در نتیجه این تز به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که قانونگذاری در مورد میسوپروستل در شیلی چه عملکردی دارد. در پاسخ به این پرسش، این تز به دو سوال دیگر پاسخ میدهد: چرا حکومت شیلی در قانونگذاری در مورد بازار جنایی برای سقط جنین در شیلی ناموفق بوده است وچگونه نقشآفرینان غیردولتی برای پر کردن این خلا از طریق مقررات غیررسمی پدیدار شدند؟
بسیاری از جامعهشناسان رابطه بین قانونگذاری حکومتی و قدرت دولت و خیزش بازارهای غیرقانونی و غیررسمی را بررسی کردهاند: دولتهای قدرتمند تنها بازارهایی غیررسمی کوچک و ضعیفی دارند. در مورد میسوپروستول در شیلی اینچنین نیست.
نویسندگانی که بر خیزش بازارهای غیررسمی در مناطقی با دولتهای قوی تمرکز دارند، تلاش میکنند تا پدیداری آنها را به هزینههای کار بینالمللی نسبت دهند که باعث میشود تا کسبوکار به زیرزمین منتقل شوند؛ فرآیند صنعتی شدن که منجر میشود به اجرای ضعیف استانداردهای دولتی قبلی (به عنوان وسیلهای برای داشتن مزیت نسبی)؛ و بحرانهای اقتصادی در دهه 1970 که کارگران را مجبور ساخت تا به دنبال هر کاری که در دسترس بود (چه قانونی و چه غیرقانونی) بروند.
اما چنین مطالعههایی بیشتر در مورد بازارهای غیررسمی توضیح میدهند و قادر نیستند به توضیح اینکه چرا حکومت نمیتواند در مورد بازارهای جنایی در حال رشد خود قانونگذاری کند. علاوه بر این مطالعه بازارهای جنایی اغلب تمرکز دارند بر روشهایی که این بازارها منجر میشوند به کاهش شهروندی و افزایش باندهای خلافکار که نمایانگر خیزش بازار جنایی برای میسوپروستول در شیلی نبود زیرا فروشندگان بیشتر فرد هستند و نه باندهای خلافکار. در نتیجه این تز به دنبال پاسخ به این شکاف در متون در مورد قانونگذاری برای بازارهای جنایی است تا تئوریهایی در مورد اینجاد این بازارها، فقدان اعمال قانون حکومتی و پدیداری قانونگذاری غیررسمی بیافزاید.
اعمال قانون در مورد بازارهای جنایی برای سقط جنین دارویی چگونه کار میکند؟
حضور بازار جنایی برای سقط در شیلی چیزی کاملا شناخته شده است اما موارد اندکی از پیگرد قضایی کسانی که به طور غیرقانونی سقط جنین میکنند یا کسانی که داروهای سقط غیرقانونی میفروشند، وجود دارد. در نتیجه این پرسش پیش میآید که آیا قانونگذاری در مورد بازار جنایی بر اسا نوع بازار جنایی و عوامل درگیر با آن متفاوت است؟ در پاسخ به این سوال من میخواهم به متونی بپردازم که چرا و چه زمانی بازارهای جنایی اعمال قانون میشوند.
بازار جنایی برای سقط در شیلی از سه نوع بازار تشکیل شده است: بازار جنایی سنتی، بازار موازی و بازار خصوصی. یکی از پرسشهای مهم در مورد قانونگذاری بازار جنایی برای سقط در شیلی این است که چگونه انتظار داشته باشیم که هر یک از این بازارها قانونگذاری شوند و این قانونگذاری چگونه باید اجرا شود.
قانونگذاری مدیریت ریسکهای اجتماعی است که زمانی اتفاق میافتد که اشخاص در معاملاتی با افراد دیگر درگیر میشوند. قانونگذاریها تنها به لحاظ سطح رسمی بودن قانون و سطح قوت آن تفاوت ندارند بلکه همچنین نوع بازار جنایی که اعمال قانون میشود، باعث ایجاد تفاوتها میشود. پژوهشگران ادعا میکنند که بر اساس نقشآفرینان درگیر و جایی که معاملات اتفاق میافتند ممکن است که متفاوت به نظر برسند.
در رابطه با نوع اول بازار جنایی که من به عنوان "بازار جنایی سنتی" آن را دستهبندی میکنم، پژوهشگران ادعا میکنند که پیگیریها شکل کارآگاهی پلیسی و دادگاه به خود میگیرد. در این مورد تحقیقات اصلی توسط افسران پلیس انجام میشود. اما قانونگذاری این بازار میتواند فرم قطع عملیات جنایی نیز به خود بگیرد و نه پیگرد قاضیی زیرا هزینههای جمعآوری مدارک بیشتر است از اطلاعات و نتیجه پیگرد قضایی اغلب غیر قابل پیشبینی است. هدف از این عملیات مختل کننده بازار، افزایش خطر درگیری در این بازارهای جنایی سنتی و محدود کردن آزادی نقشآفرینان آن است. در مورد بازار جنایی میسوپروستول در شیلی، تحقیق کنندگان، پلیس هستند و "قانونگذاری قدرتمند" این بازار، تعداد زیادی از موارد پیگیری قضایی و تحقیقات در مورد فروشندگان این داروها است.
یک ناحیه دیگر که پژوهشگران استدلال میکنند که قانونگذاری بازارهای جنایی در کجا میتواند اتفاق افتد در مرزهای کشور است. با افزایش تاکید بر مرزهای باز و تجارت آزاد، مرزها به نقاط مهمی از ورود کالاها (هم قانونی و هم غیرقانونی) میشوند. دانشگاهیان استدلال میکنند که افسران مرزبانی بیشترین ظرفیت را برای اعمال قانون در مورد بازارهای جنایی دارند زیرا آنها بیشترین اختیارات قانونی برای بررسی و گشتن مردم و کالاهایشان دارند. هم در مورد بازار جنایی سنتی و هم بازار موازی میسوپروستول در شیلی، افسران مرزبانی نقشی بسیار مهم در اعمال قانون این بازارها دارند زیرا دارای توانایی بازرسی کالاها هستند پیش از اینکه آنها به بازار جنایی برسند. در این مورد ما به "قانونگذاری سخت" نیاز داریم.
یک حوزه دیگر که در آن پژوهشگران استدلال میکنند قانونگذاری میتواند اتفاق افتد، پیگیری پزشکان یا ماماهایی است که به طور غیرقانونی سقط انجام میدهند. در گذشته در زمینه پیچیدگیهای مربوط به سقط، پزشکان زنان را تشویق میکردند که نام فردی که امکانات سقط را برای آنان فراهم ساخته است، بگویند تا بتوانند این اطلاعات را به پلیس بدهند و آن شخص تحت پیگرد قرار گیرد.
بازار جنایی خصوصی از بازارهای جنایی موازی و سنتی متمایز هستند. این مسئله در مورد سقط بدین مفهوم است که این دو بازار برای زنانی که در خانه سقط میکنند، دارو فراهم میکنند در حالی که در بازار جنایی خصوصی در درمانگاهها به زنان کمک میشود. قانونگذاری برای بازار جنایی خصوصی میسوپروستول آسانتر از دو نوع بازار دیگر خواهد بود زیرا این فعالیت قابل مشاهدهتر از دو مورد دیگر است.