سقوط تاریخی ارزش دلار جهانی

مترجم: سارا فراهانی

ارزش دلار آمریکا در بازارهای جهانی طی معاملات روز پنج‌شنبه به پایین‌ترین سطح خود در چند سال اخیر در برابر یورو و فرانک سوئیس رسید. دلیل اصلی این افت، تردیدها درباره آینده استقلال فدرال رزرو ایالات متحده و کاهش اعتماد عمومی به ثبات سیاست‌های پولی این کشور عنوان شده است.
بر اساس گزارش وال استریت ژورنال، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در اندیشه جایگزینی جروم پاول، رئیس فعلی فدرال رزرو، تا ماه‌های سپتامبر یا اکتبر است؛ اقدامی که می‌تواند موقعیت پاول را در رأس نظام پولی آمریکا تضعیف کند.
این در حالی است که پاول در اظهاراتی خطاب به سنای آمریکا، بر لزوم رویکردی محتاطانه در اجرای سیاست‌های پولی تأکید کرد و هشدار داد که سیاست‌های تعرفه‌ای رئیس‌جمهور می‌تواند تهدیدی جدی برای مهار تورم باشد. با وجود این، ترامپ او را به دلیل امتناع از کاهش چشمگیر نرخ بهره، فردی «وحشتناک» توصیف کرد.
در نتیجه این تحولات، احتمال کاهش نرخ بهره در نشست بعدی فدرال رزرو که در ماه ژوئیه برگزار می‌شود، به‌طور چشمگیری افزایش یافته است؛ به‌طوری که بازارها اکنون شانس کاهش نرخ بهره را ۲۵ درصد ارزیابی می‌کنند، در حالی که این رقم هفته گذشته تنها ۱۲ درصد بود. همچنین پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری، ۶۴ واحد پایه از نرخ بهره کاسته شود؛ در حالی که این عدد تا پایان هفته گذشته حدود ۴۶ واحد پایه برآورد شده بود.
“تونی سیکامور” تحلیلگر مؤسسه سرمایه‌گذاری IG، در این خصوص گفت: «با اینکه این افت شدید ارزش دلار، آخرین ضربه از سوی کاخ سفید محسوب می‌شود، اما انتظار می‌رود دلار طی روزهای آتی، به‌ویژه در پایان ماه و فصل مالی، از برخی جریان‌های بازتعادلی بازار حمایت‌هایی دریافت کند.»
با وجود این، دلار در حال حاضر در معرض فشار گسترده‌ای قرار دارد. نرخ یورو در برابر دلار با رشد ۰.۴ درصدی به ۱.۱۷۱۰ دلار رسید و به بالاترین سطح خود از سپتامبر ۲۰۲۱ تاکنون دست یافت، هرچند پس از شکستن مقاومت ۱.۱۶۹۲ دلار، اندکی اصلاح کرد و تا ۱.۱۶۸۰ دلار عقب‌نشینی نمود.
پوند بریتانیا نیز با افزایش ۰.۳ درصدی، به ۱.۳۷۲۳ دلار رسید که بالاترین نرخ برابری این ارز از ژانویه ۲۰۲۲ تاکنون به شمار می‌آید. هم‌زمان، دلار آمریکا در مقابل فرانک سوئیس تا سطح ۰.۸۰۲۵۵ فرانک سقوط کرد و پایین‌ترین جایگاه خود در بیش از یک دهه گذشته را تجربه کرد.
همچنین دلار با افت ۰.۴ درصدی در برابر ین ژاپن، به نرخ ۱۴۴.۵۷ ین رسید. شاخص ارزش دلار نیز به ۹۷.۲۶۵ واحد کاهش یافت که پایین‌ترین سطح آن از اوایل سال ۲۰۲۲ محسوب می‌شود.
در همین حال، سیاست‌های تجاری پرتنش دولت ترامپ، با نزدیک شدن به موعد نهایی توافقات تجاری در تاریخ ۹ ژوئیه، دوباره در مرکز توجه قرار گرفته‌اند. کارشناسان بانک جی‌پی‌مورگان در گزارشی هشدار داده‌اند که تعرفه‌های اعمال‌شده، سبب کندی رشد اقتصادی و بالا رفتن نرخ تورم در آمریکا خواهد شد و برآورد کرده‌اند که خطر وقوع رکود اقتصادی تا ۴۰ درصد افزایش یافته است.
آن‌ها در ادامه این گزارش اعلام کردند که احتمال بروز شوک‌های منفی جدید در حال افزایش است و پیش‌بینی می‌شود نرخ‌های تعرفه‌ای ایالات متحده بیشتر شود. به گفته این تحلیلگران، روند فعلی پایان دوره‌ای از «استثناگرایی آمریکایی» را نشان می‌دهد.
پایان دوران استثناگرایی اقتصادی ایالات متحده، یکی از مهم‌ترین عواملی است که در ماه‌های اخیر به تضعیف ارزش دلار منجر شده است. بسیاری از سرمایه‌گذاران اکنون نسبت به جایگاه سنتی دلار به‌عنوان ارز اصلی ذخیره جهانی و پناهگاه امن اقتصادی تردید دارند. در این میان، یورو از این شرایط سود برده و جایگاه خود را تقویت کرده است، چرا که امیدها به سرمایه‌گذاری‌های گسترده جدید در بخش دفاع و زیرساخت‌های اروپا، چشم‌انداز رشد اقتصادی منطقه یورو را روشن‌تر کرده است.
روند تضعیف ارزش دلار، تنها واکنشی مقطعی به تحولات سیاسی داخلی آمریکا نیست، بلکه نشانه‌ای از دگرگونی ژرف‌تر در نظم مالی جهانی است. درحالی‌که طی چند دهه گذشته، دلار نقشی بی‌بدیل به‌عنوان ارز ذخیره جهانی ایفا کرده، اکنون با ظهور بازیگران اقتصادی تازه‌نفس نظیر چین، اتحادیه اروپا و حتی کشورهای در حال توسعه، وزن آن در حال کاهش است.
همچنین بحران‌های داخلی ایالات متحده مانند شکاف‌های سیاسی، بدهی دولت فدرال، بی‌ثباتی در مدیریت بانک مرکزی و افزایش مداخلات سیاسی در حوزه سیاست‌های پولی، همگی سرمایه‌گذاران جهانی را نگران کرده‌اند.
در این شرایط، حرکت به‌سوی تنوع‌بخشی به ذخایر ارزی و کاهش وابستگی به دلار، دیگر یک تصمیم اقتصادی نیست، بلکه به یک ضرورت راهبردی برای کشورها بدل شده است. به همین دلیل، تحلیل‌گران معتقدند اگر روند کنونی ادامه یابد، ممکن است دلار تا سال‌های آینده نه‌تنها بخشی از اعتبار جهانی‌اش را از دست دهد، بلکه سلطه تاریخی خود را نیز واگذار کند.
بنابراین، سقوط اخیر دلار صرفاً یک رویداد مالی نیست؛ بلکه علامتی هشداردهنده از تزلزل یک نظم پولی است که چند دهه بر جهان سایه افکنده بود.