آیا مسیر بازار خودروی ایران تغییر می کند؟

علی غفوری

چهارشنبه گذشته کمیسیون تلفیق مجلس در بررسی بودجه ۱۴۰۴ دولت را موظف کرد تا با واردات خودروهای کار کرده تا سقف ۵ سال موافقت کند و همچنین بار دیگر بر تعرفه واردات خودرو به میزان ۶۰ درصد تاکید کرد. نکته دیگر این که برای این واردات رقم بی سابقه ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون یورو در نظر گرفت که این رقم معادل تقریبا ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار است. این رقم معادل حدود ۵ درصد کل واردات کشور است که در کنار واردات حدود ۷ میلیارد دلاری قطعات مورد نیاز خودروسازان خصوصی و دولتی رقمی در حدود ۱۵ درصد ارزش  واردات کشور می شود.

البته آیین نامه اجرایی این تصمیم باید به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه با همکاری وزارت صمت و در نهایت تصویب هیأت وزیران برسد.

اما آیا این اعداد می تواند تغییری جدی در بازار خودروی ایران ایجاد کند؟

قبل از این در گزارشی که ماه قبل در همین روزنامه به چاپ رسید، تأکید کردیم که به دلیل اوضاع نا به سامان اقتصادی و گرانی ارز و کاهش قدرت خرید مردم، خودروی “خوب” و “ارزان” تقریبا جمع نقیضین است.

حتی با وجود این کاهش شدید نرخ تعرفه و واردات خودروی دست دوم، باز هم بازار ایران تغییر شگرفی نمی کند؛ اما باید اذعان کرد شاهد تغییراتی خواهد بود و رقابتی تر خواهد شد.

مذاکرات و بازار خودرو

در ابتدا بگوییم که اگر قیمت ارز با همین شتاب گران شود – که البته احتمال آن زیاد نیست – هیچ اتفاق قابل ذکری در بازار خودرو رخ نمی دهد؛ اما اگر مذاکره با دولت های غربی به ویژه آمریکا به نتایج مثبتی برسد و رشد قیمت دلار تابعی از سایر پارامترهای اقتصادی از جمله ؛ تورم، رشد اقتصادی، رشد درآمدهای سالانه و از همه مهم تر، نرخ سود بانکی شود، آن گاه حتی می توانیم انتظار داشته باشیم که مانند سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۶ شرکت های لیزینگی رشد یابند و مردم بتوانند خودروی قسطی خریداری کنند و طبعاً پس از این اتفاق، خودرو دیگر کالایی سرمایه ای نخواهد بود و در فاصله کوتاهی دلالی خودرو به تاریخ خواهد پیوست.

کافی ست که رشد دلار به کمتر از نرخ سود (مثلاً سالی ۱۵ تا ۲۰ درصد) نزول کند و در نتیجه وارد کنندگان بتوانند بازار خود را پیش بینی کنند و از آن طرف تولید کنندگان محصولات چین در بازار ایران مانع رشد قیمت محصولات خودروسازان دولتی شوند. در چنین شرایطی دسترسی مردم به خودروهای نسبتاً کیفی یک پله سهل تر می شود.

نکته دیگر این که هم اکنون با تدبیر دولت اگر کسی به دنبال واردات خودروی زیر ۱۵۰۰ (C. C) باشد، حتی از تعرفه ۵۵ درصدی بهره خواهد برد و در نتیجه ممکن است حتی بتوان خودروی دست دوم زیر یک میلیارد تومان هم به بازار رساند.

اما قیمت های جهانی چه به ما می گویند؟

جدول زیر نگاهی به برخی  خودروهای مورد علاقه ایرانیان در سال های اخیر انداخته است:

همان طور که جدول نشان می دهد، ورود خودروهای دست دوم می تواند در برخی بخش ها، بازار خودرو را تغییر دهد.به طور مثال در حالی که قیمت تویوتا کرولای کار کرده در ایران حدود ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان است، می توان این خودرو را با تعرفه ۶۵ درصد و سود مورد انتظار برای وارد کننده با قیمتی کمتر از ۲ میلیارد تومان به بازار رساند. یا در حالی که یک اپتیمای ۲۰۱۶ با ۱۰۰ هزار کیلومتر کارکرد در ایران حدود ۳ تا ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است، می توان یک اپتیمای ۲۰۲۰ با ۷۰ هزار کیلومتر کارکرد را به قیمتی کمتر از ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان به بازار ایران رساند.

قیمت خودروهای نو احتمالاً با تغییر مواجه می شود

اگر چه بخش بزرگی از مردم ایران اساسا توان خرید خودروی بالای یک میلیارد تومان را ندارند؛ اما قادر خواهند بود با تعرفه ۶۰ درصدی خودروهای ۱۰۰۰ (C. C) خوبی سوار شوند که نه تنها تا سال ها مصرف و استهلاک آن ها اندک است، بلکه آپشن های بیشتری نسبت به خودروهای داخلی دارند. مانند “داچیا ساندرو” که مدل پیشرفته تندر خودمان است و با موتور ۳ سیلندر کار می کند.

یا سوزوکی “سلریو” و “سیتروئن سی یک” یا “پژو ۱۰۸” که البته این دوتای آخری گرانتر از یک میلیارد تومان قیمت دارند.

درحال حاضر خودروهایی نظیر تارای اتومات و یا دنا پلاس توربو قیمتی در محدوده یک میلیارد تومان دارند و یا خودروهایی نظیر ۲۰۷ اتومات  و شاهین اتومات یک پله ارزانتر در محدوده ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیون تومان هستند. قیمت جی ۴ کرمان خودرو هم در همین محدوده قیمتی است.

ورود خودروهای دست دوم و یا “کوچک های وارداتی”، طبیعتاً مانع رشد قیمت این دسته از خودروها خواهد شد. البته در نهایت باید دید وضعیت ارزی کشور به کدام سو می رود؛ چرا که اگر مسیر مذاکرات بسته بماند، مسئولان دغدغه هایی مهم تر از بازار خودرو خواهند داشت.