در دنیایی که اقتصاد جهانی با تنش‌های پی‌در‌پی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، تصمیم‌های سیاسی گاه مانند موجی تند، بازارها را به لرزه می‌اندازند. ماجرای تازه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، درباره اعمال تعرفه‌های جدید بر گوشی‌های هوشمند و دیگر محصولات الکترونیکی چینی، یکی از همین امواج ناآرام است که دوباره افکار عمومی، تجار و حتی مصرف‌کنندگان عادی را به فکر فرو برده است: آیا آمریکا به سمت یک جنگ تجاری تمام‌عیار بازمی‌گردد؟
منبع: BBC
نویسنده: مدلین هالپرت
مترجم: سارا فراهانی
در دنیایی که اقتصاد جهانی با تنش‌های پی‌در‌پی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، تصمیم‌های سیاسی گاه مانند موجی تند، بازارها را به لرزه می‌اندازند. ماجرای تازه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، درباره اعمال تعرفه‌های جدید بر گوشی‌های هوشمند و دیگر محصولات الکترونیکی چینی، یکی از همین امواج ناآرام است که دوباره افکار عمومی، تجار و حتی مصرف‌کنندگان عادی را به فکر فرو برده است: آیا آمریکا به سمت یک جنگ تجاری تمام‌عیار بازمی‌گردد؟
چند روز پیش، ترامپ اعلام کرد که گوشی‌های هوشمند و تجهیزات دیجیتال ساخت چین، که ظاهراً قرار بود از تعرفه‌های سنگین معاف باشند، در واقع مشمول مالیاتی دیگر به نام «تعرفه نیمه‌هادی» خواهند شد. این سخنان در حالی بیان شدند که تنها ۴۸ ساعت قبل‌تر، مقامات گمرکی ایالات متحده خبر از معافیت این کالاها از تعرفه‌ی ۱۲۵ درصدی داده بودند.
دونالد ترامپ اعلام کرد که گوشی‌های هوشمند ساخت چین و سایر وسایل الکترونیکی از تعرفه‌های جدید معاف نخواهند شد و افزود که این اقلام صرفاً به «سبد تعرفه‌ای» دیگری منتقل می‌شوند.
پس از آن‌که در اطلاعیه رسمی اعلام شد برخی از این محصولات از تعرفه‌هایی تا سقف ۱۴۵ درصد معاف خواهند بود، بازارهای سهام اروپا رشد قابل‌توجهی را تجربه کردند.
ترامپ اما در شبکه‌های اجتماعی خود با لحنی قاطع اعلام کرد که این محصولات به «سبد تعرفه‌ای دیگری» منتقل شده‌اند و هیچ معافیتی در کار نیست. این اظهار نظرها، تنها نمونه‌ای از بلاتکلیفی سیاست‌های تجاری ترامپ است؛ سیاست‌هایی که با تغییرات لحظه‌ای، بازارهای جهانی را بار دیگر به دوران بی‌ثباتی بازمی‌گردانند.
چین از ترامپ خواسته است که «کامل و بی‌قید و شرط» رژیم تعرفه‌ای خود را لغو کند و «به مسیر درست احترام متقابل بازگردد».
“هوارد لوتنیک” وزیر بازرگانی آمریکا، گفت: این تعرفه جدید افزوده بر مجموعه‌ای از تعرفه‌های جهانی است که ایالات متحده در اوایل ماه جاری اعمال کرده و سپس به مدت ۹۰ روز به حالت تعلیق درآورده است.
او افزود: «ما به داروها و تجهیزات الکترونیکی نیاز داریم تا در آمریکا تولید شوند.»
یک اطلاعیه رسمی از گمرک آمریکا نشان داد که گوشی‌های هوشمند، رایانه‌ها و برخی دیگر از وسایل الکترونیکی از تعرفه ۱۲۵ درصدی که بر واردات از چین اعمال شده بود، مستثنی خواهند بود.
اما ترامپ در شبکه‌های اجتماعی دخالت کرده و اعلام کرد که چنین معافیتی وجود ندارد و گزارش‌ها در این خصوص را «نادرست» خواند. او گفت که «این اقلام صرفاً به سبد تعرفه‌ای دیگری منتقل شده‌اند».
ترامپ افزود: «ما در حال بررسی موضوع نیمه‌هادی‌ها و کل زنجیره‌ی تأمین تجهیزات الکترونیکی در تحقیقات امنیت ملی مربوط به تعرفه‌ها هستیم.»
او گفت که اطلاعات بیشتری درباره تعرفه‌های مربوط به کالاهای هوشمند ارائه خواهد کرد.
دستگاه‌های روزمره‌ای مثل گوشی‌های هوشمند و لپ‌تاپ‌ها به نیمه‌هادی‌ها وابسته‌اند قطعات کوچک و قدرتمندی که سنگ‌بنای فناوری‌های محاسباتی مدرن محسوب می‌شوند.
تغییرات لحظه‌ای تعرفه‌های ترامپ، خریداران را بلاتکلیف گذاشته است.
روز سه شنبه، شرکت “سونی” اعلام کرد که قیمت کنسول پرچم‌دار خود، پلی‌استیشن ۵، را به دلیل «شرایط دشوار اقتصادی»، تورم و نوسانات نرخ ارز، در اروپا، استرالیا و نیوزیلند حدود ۱۰ درصد افزایش خواهد داد. اما اشاره‌ای به افزایش قیمت در ایالات متحده نکرد.
وزارت بازرگانی چین معافیت‌های اعلام‌شده از سوی ترامپ را «گامی کوچک» از سوی آمریکا دانست و گفت پکن در حال «ارزیابی اثرات این اقدام» است.
اما مطرح شدن طرح‌های آتی برای وضع تعرفه‌های جدید از سوی مقامات دولت ترامپ، ممکن است امیدها برای کاهش تنش‌های محافظه‌کارانه میان دو کشور را کمرنگ کند.
روز سه شنبه از نماینده تجاری آمریکا، جمیسون گریر، پرسیده شد که آیا برنامه‌ای برای گفت‌وگوی ترامپ با همتای چینی‌اش، شی جین‌پینگ، وجود دارد یا نه.
او در برنامه‌ی Face the Nation شبکه‌ی CBS گفت: «در حال حاضر هیچ برنامه‌ای برای این گفت و گو وجود ندارد.»
ترامپ در آغاز آوریل، تعرفه‌ای به میزان ۵۴ درصد بر واردات کالاهای چینی وضع کرد و سپس آن را به ۱۴۵ درصد افزایش داد.
در واکنش، چین نیز تعرفه‌هایی متقابل اعمال کرد؛ ابتدا ۳۴ درصد، سپس ۸۴ درصد و در نهایت ۱۲۵ درصد، که از روز شنبه اجرایی شد.
در اعلام آخرین موج تعرفه‌های خود، وزارت بازرگانی چین هفته گذشته اعلام کرد: «اگر ایالات متحده اصرار به آغاز جنگ تعرفه‌ای یا تجاری داشته باشد، ما تا انتها مقاومت خواهیم کرد.»
اخیراً در مسیر سفر به میامی فلوریدا، ترامپ گفت که در ابتدای هفته آینده جزئیات بیشتری از معافیت‌های احتمالی را اعلام خواهد کرد.
*تعرفه چیست و چرا ترامپ از آن استفاده می‌کند؟
تعرفه‌ها نوعی مالیات بر کالاهای وارداتی هستند که می‌توانند قیمت کالاهای خارجی را افزایش داده و شرکت‌های داخلی را حمایت کنند. کاخ سفید می‌گوید که از تعرفه‌ها به‌عنوان ابزاری برای مذاکره استفاده می‌کند تا شرایط تجاری بهتری از سایر کشورها بگیرد.
ترامپ ادعا کرده که سیاست‌هایش می‌توانند بی‌عدالتی در نظام تجارت جهانی را اصلاح کرده و مشاغل و کارخانه‌ها را به آمریکا بازگردانند.
اما این سیاست‌ها نوسانات شدیدی در بازارهای سهام ایجاد کرده و نگرانی‌هایی را درباره کاهش تجارت جهانی و اثرات آن بر اشتغال و اقتصاد کشورها برانگیخته است.
*سیاست‌های ترامپ: اقتصاد یا قدرت‌نمایی؟
دونالد ترامپ بارها اعلام کرده که هدف اصلی‌اش از اعمال تعرفه‌ها، بازگرداندن عدالت به نظام تجارت جهانی و بازسازی صنایع داخلی آمریکاست. او معتقد است که کشورهای دیگر – به ویژه چین – از بازار مصرف آمریکا سود می‌برند، در حالی که سهم کمی از آن به مردم ایالات متحده می‌رسد.
اما پشت این سخنان، حقیقتی تلخ پنهان است: تعرفه‌ها در عمل اغلب به مردم عادی فشار وارد می‌کنند. افزایش قیمت گوشی‌های هوشمند، لپ‌تاپ‌ها، کنسول‌های بازی و لوازم خانگی دیجیتال، مستقیماً جیب مصرف‌کنندگان را هدف می‌گیرد؛ افرادی که در دوران رکود یا تورم، دیگر توان مالی انعطاف‌پذیری ندارند. شرکت‌هایی مانند سونی نیز به این فشار اقتصادی واکنش نشان داده‌اند و قیمت محصولات خود را در برخی کشورها افزایش داده‌اند.
*نقش چین و واکنش متقابل
چین نیز در این جنگ تعرفه‌ای بیکار ننشسته و بار دیگر تعرفه‌های متقابلی را بر کالاهای آمریکایی اعمال کرده است. وزارت بازرگانی چین این اقدام‌های آمریکا را «تحریک‌آمیز» خوانده و هشدار داده که اگر واشنگتن بر ادامه‌ی مسیر جنگ تجاری اصرار ورزد، پکن تا انتها ایستادگی خواهد کرد.
در چنین فضایی، گفت‌وگو و بازسازی روابط تجاری مبتنی بر احترام متقابل می‌توانست راه نجات باشد. اما سخنان ترامپ و سکوت دولت فعلی آمریکا درباره احتمال مذاکره با رهبران چین، نشان می‌دهد که راه دیپلماسی فعلاً بسته یا حداقل دشوار است.
*مصرف‌کنندگان؛ قربانیان نهایی
در نهایت، هر جنگ اقتصادی، اگرچه میان دولت‌ها و سیاست‌گذاران در جریان است، اما دود آن بیش از همه به چشم مصرف‌کننده می‌رود. افزایش قیمت محصولات دیجیتال، تزلزل بازار سهام، و نگرانی درباره آینده شغلی در صنایعی مانند فناوری و تولیدات الکترونیک، واقعیت‌هایی هستند که بسیاری از مردم درگیر آن‌اند.
در جهانی که زندگی روزمره ما با فناوری گره خورده، تلفن‌های هوشمند و لپ‌تاپ‌ها فقط ابزار نیستند؛ آن‌ها پنجره ارتباط با جهان‌اند و وقتی سیاست، قیمت این ابزارها را بالا می‌برد، در واقع زندگی روزمره ما را گران‌تر و دشوارتر می‌کند.
