خط استارت؛ پایان یک زندگی

هدیه خطیبی
روزنامه نگار

قرار بود یک روز کاری معمولی در پیست آزادی باشد.مسابقه سرعت و عکاسی و بازگشت به خانه برای استفاده حداقلی از تعطیلات آخر هفته.
اما حمیدرضا درجاتی عکاس با سابقه ورزشی به خاطر استاندارد نبودن پیست اتومبیل رانی آزادی به خانه برنگشت.همین قدر تلخ و همین قدر دردناک و عذاب آور. گویی مرگ ارزان شده …

*پست های موقتش بود و خودش دیگر نه!

این روایت پرغصه از این جا آغاز می شود که گفته شد در جریان راند اول مسابقه سرعت ایران در پیست اتومبیل رانی آزادی، یکی از خودروها از مسیر خارج شد و به گروهی از اصحاب رسانه برخورد کرد که در این حادثه حمیدرضا درجاتی، عکاس ورزشی آسیب جدی دید.او با برخورد ماشین ۲۰۶ مسابقه به گاردهای خشک و فلزی کنار پیست چند متر به عقب پرتاب شد.
در حالی که به پست های موقت او در صفحه اینستاگرامش برای همین مسابقات که ساعاتی قبل از حادثه منتشر و پوستر مسابقات را گذاشته بود، نگاه می کردیم درجاتی با مرگ دست و پنجه نرم می کرد و برای سلامتی او دعا می کردیم. وزارت ورزش اعلام کرد که تمام امکانات برای بهبود شرایط او فراهم می‌شود.
در آن لحظات اولیه سارا طالبی‌زاده، همسرش درباره شرایط پیش‌آمده توضیح داد و گفت:«شدت ضربه به حدی بود که حمیدرضا دچار خونریزی داخلی شده، دنده‌هایش شکسته، پاهایش خرد شده، گردنش آسیب دیده و ضربه شدیدی به سرش وارد شده است. ضربان قلبش چندین بار پایین آمده و وضعیتش ناپایدار است. او را مرتب احیا می‌کنند و هنوز چیزی قطعی نیست. در حال حاضر در بخش آی‌سی‌یو بیمارستان تریتا بستری است».
پزشکان اعلام کرده‌ بودند که تا زمانی که شرایط جسمانی او تثبیت نشود امکان انجام جراحی وجود ندارد. درجاتی در پشت نیوجرسی ایستاده بود که ناگهان خودرویی با سرعت زیاد به آن برخورد کرد. درست لحظاتی بعد از آغاز مسابقه از خط استارت …

*پیگیری شبانه برای سهل انگاری گذشته

ساعاتی بعد این عکاس جوان و فعال رسانه ای تسلیم مرگ شد تا جامعه رسانه ای و ورزش در سوگ بنشیند.تحرکات شبانه برای واکاوی این مصیبت توسط وزارت ورزش و فدراسیون اتومبیل رانی که سرپرست اداره می شود آغاز شد.
وزارت ورزش و جوانان در مورد جزئیات بررسی دلایل این حادثه نوشت: این جلسه جمعه شب و با حضور سید محمد شروین اسبقیان معاون توسعه ورزش قهرمانی و حرفه‌ای، با هدف بررسی دقیق علل وقوع حادثه و طراحی راهکارهای عملی برای جلوگیری از تکرار چنین سوانحی برگزار شد.
در این جلسه‌ که از ساعت ٢١:٣٠ تا دقایق اولیه بامداد شنبه به طول انجامید، سرپرست فدراسیون موتورسواری و اتومبیل رانی، مدیرکل روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت، مدیر مجموعه ورزشی آزادی، مسئول حراست مجموعه، مسئول پیست، مسئول مسابقات و سایر مسئولان مرتبط فدراسیون‌ نیز حضور داشتند و این سانحه تلخ از ابعاد مختلف فنی، اجرایی و ایمنی مورد بررسی قرار گرفت.
معاون وزیر ورزش در ابتدای این جلسه ضمن عرض تسلیت به خانواده مرحوم درجاتی، با تأکید بر لزوم رعایت استانداردها در برگزاری رقابت‌ها گفت: «متأسفانه در این سانحه یک عکاس حرفه‌ای و پرتلاش را از دست دادیم و به همین خاطر با دستور ویژه وزیر ورزش باید هم این سانحه مورد بررسی دقیق قرار گیرد و هم باید از وقوع اتفاقات مشابه جلوگیری کرد. یک خانواده داغدار شده و جامعه رسانه‌ای یک عزیز خود را از دست داده و حتی اگر تا صبح هم نیاز به بررسی باشد، باید بمانیم و این موضوع را بررسی کنیم».
کمیته فنی مأمور ارائه گزارش رسمی به وزارتخانه شد پس از ارائه توضیحات توسط مسئولان فدراسیون و شاهدان این سانحه، مقرر شد کمیته فنی مسابقات صبح روز شنبه با تشکیل جلسه، گزارش فنی و رسمی خود را از علل سانحه به فدراسیون ارائه کند تا فدراسیون این گزارش را به وزارت ورزش و جوانان تحویل دهد.
همچنین با هماهنگی انجام شده، قرار است راهنمایی و رانندگی گزارشی از علل سانحه تهیه و به وزارت ورزش ارائه کند. پس از پایان جلسه، حاضرین با حضور در محل به بررسی میدانی سانحه پرداختند.

*دریغ از یک عذرخواهی و قبول مسوولیت فاجعه مرگ یک انسان

سپس فدراسیون اتومبیل رانی پیام تسلیت منتشر کرد؛ پیامی بدون عذرخواهی و قبول مسوولیت فاجعه ای که رخ داده.

«بسم‌الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
با نهایت تألم و اندوه، درگذشت ناگوار زنده‌یاد حمیدرضا درجاتی، عکاس پرتلاش و متعهد ورزشی، در سانحه پیست اتومبیل رانی آزادی را به خانواده محترم ایشان، جامعه ورزش کشور، به‌ویژه عکاسان ورزشی تسلیت عرض می‌کنیم.
بدون شک، خدمات ارزنده و تلاش‌های خستگی‌ناپذیر این هنرمند در ثبت لحظات ارزشمند ورزشی همواره در یادها خواهد ماند. این ضایعه تلخ را به خانواده، دوستان، همکاران و جامعه ورزش کشور تسلیت گفته و از درگاه خداوند منان برای آن مرحوم غفران الهی و برای بازماندگان صبر و شکیبایی مسئلت داریم».
شاید غیر پر توقع بودیم که منتظر استعفایی در فدراسیون اتومبیل رانی هم بودیم اما آن ها حتی عذرخواهی هم نکردند و به یک پیام تسلیت اکتفا کردند.

*عکاس بی احتیاطی کرده یا شما؟

در صحبت های غیر رسمی اما گفته شد که عکاس بی احتیاطی کرده است ! در میان این غم بزرگ چند سوال بزرگ بی جواب مانده ! مسئولیت فدراسیون اتومبیل رانی و وزارت ورزش در ایمن سازی و استاندارد سازی پیست مسابقه چه بوده؟
آیا مرگ این قدر ارزان شده که فدراسیون اتومبیل رانی بابت غیر استاندارد بودن پیست مسابقه که سبب مرگ یک انسان شده حتی عذرخواهی نمی کند؟ به گواهی سایر افراد در پیست، پیست مسابقه سرعت هیچ نشانی از استانداردهای جهانی نه تنها ندارد بلکه بدون حفاظ مناسب، بدون جایگاه ایمن برای عکاس ها و خبرنگارها و بدون پیش بینی حداقلی برای حادثه انحراف ماشین ها طراحی شده است!
باید از برگزار کنندگان این مسابقه در خصوص مجوزهای آن سؤال پرسید.کدام بخش این فاجعه تلخ تقصیر خود عکاس بوده؟ چه کسی مسئول ایمن سازی مسیر مسابقه بوده؟ در تمام دنیا پیست های استاندارد موانعی به نام tec pro barriers یا دیوارهای safer و یا حداقل تایرهای فشرده با تسمه های حفاظتی دارند که شدت ضربه ماشین را برای کنترل جان راننده، داور، عکاس و خبرنگار حفظ کنند. این در حالی است که در ایران گادریل فلزی بدون ضربه گیر نهایت ایمن سازی است و درست در جایی که باید بالاترین ضریب امنیتی را داشته باشد پایه های دکل برق هم در چند قدمی خط استارت است!
در این بین وزارت ورزش آیا پیگیر این ماجرا و پاسخ خواستن از فدراسیون اتومبیل رانی می شود؟ جان یک انسان از دست رفته و قطعا باید مسوولان برگزاری مسابقه جای استفاده از جمله بی احتیاطی کردن عکاس از بار مسوولیت فرار نکنند و اشتباهات خود را در نبود ایمنی کافی در حین مسابقه بپذیرند! این در حالی است که فدراسیون اتومبیل رانی حتی خطای خودش را نپذیرفته و سوال ما این است که خود اهالی اتومبیل رانی از این پس برگزاری چنین مسابقاتی را با خطر مرگ منطقی می دانند؟ آن ها حتی برای خودشان نگران نیستند؟ چه کسی مجوز برگزاری این رقابت را در این سطح داده؟ چه کسی پاسخگوی همسر و خانواده به سوگ نشسته عکاس جوان است؟

جان ارزشمندی از دست رفته و فعلا پیام های پشت سر هم تسلیت فضا را شلوغ کرده و از مقصران این مصیبت صحبتی نیست!

*وزارت ورزش بی تفاوت نخواهد بود و برخورد جدی می کند

در ادامه واکاوی ماجرا به صحبت های معاون وزیر رسیدیم. محمد شروین اسبقیان درباره بررسی علت حادثه پیست اتومبیل رانی مجموعه ورزشی آزادی که منجر به فوت یکی از عکاسان حاضر در محل برگزاری مسابقه شد، طی مصاحبه ای گفت: ما ساعت ۹ شب در محل حادثه جلسه فوری را با عوامل برگزاری مسابقه، مسئولان فنی و مسئولان فدراسیون و مسئولان ورزشگاه آزادی برگزار کردیم تا ابعاد مختلف این حادثه را بررسی کنیم.
او ادامه داد: مقرر شد تا ظهر امروز مسئولان فنی و اجرایی برگزاری مسابقات گزارشات خود را به صورت مکتوب همراه با مستندات به معاونت قهرمانی وزارت ورزش و جوانان ارسال کنند. قطعاً بررسی‌های فنی و تخصصی را با سایر کارشناسان خبره انجام خواهیم داد. ضایعه بزرگی است و ما یکی از عکاسان خوب و متخصص را از دست دادیم. وزیر ورزش و جوانان و معاونت قهرمانی حساسیت زیادی روی این مسئله دارند و باید علت حادثه دقیقا مشخص شود. اجازه می‌خواهم، این مسئله با دقت، با رعایت عدالت و در نظر گرفتن تمامی ابعاد مورد بررسی قرار بگیرد و نتیجه را به استحضار جامعه ورزش و رسانه ها خواهیم رساند.
اسبقیان در پاسخ به این پرسش که وزارت ورزش در نظر دارد با خاطیان برخورد جدی می‌شود؟ تاکید کرد: هر گونه قصور و و اهمال در برگزاری این مسابقه قابل اغماض نخواهد بود. دستوری است که وزیر ورزش آقای دنیامالی داده و من هم بررسی دقیق و جدی داشتم. از دقایق اول در بیمارستان و محل حادثه حاضر شدم و این اطمینان را به جامعه ورزش و رسانه‌ای می‌دهم که ما بی‌تفاوت به این موضوع نبوده و نخواهیم بود. نتیجه را به اطلاع خواهیم رساند. موارد مختلفی مانند خطای فنی، ایمنی خودروها، محل استقرار خبرنگاران و عکاسان به صورت دقیق، کارشناسی می‌شود و قول می‌دهم نتیجه را به اطلاع خواهم رساند.

*نوشداروی کارشناسی بعد از مرگ درجاتی!

محمود لارودی، کارشناس، مدرس و مربی اتومبیل رانی در مورد این حادثه می گوید: اتفاق بسیار تلخی بود و همه ما از درگذشت یکی از اصحاب رسانه، عزادار هستیم. جزئیات این حادثه در حال بررسی است و تا روشن نشدن همه ابعاد قضیه نمی‌توان اظهار نظر خاصی کرد.

رئیس پیشین کمیته آموزش فدراسیون با اشاره به استانداردهای سختگیرانه پیست‌های مسابقه در جهان گفت: گواهی‌هایی که به پیست‌های مسابقه داده می‌شود به ایمنی و نوع کاربری آن ها بستگی دارد. هر مسابقه، مسئول ایمنی خاص خودش را دارد و او باید در موارد مختلف، پاسخگو باشد. هر مسابقه، یک رئیس برگزاری و یک رئیس ایمنی دارد. ورزشکار، ماشین، پیست، تماشاگران و مسئولین برگزاری، 5 رکن اصلی ایمنی در یک مسابقه هستند که ایمنی گارد ریل، سقف تماشاگران و … نیز در این 5 رکن قرار می‌گیرد.
لارودی، گاردریل را یکی از مهم‌ترین ارکان ایمنی یک مسابقه معرفی کرد و یادآور شد: ایمنی گارد ریل یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید با دقت رعایت شود. گارد ریل استاندارد برای یک مسابقه باید 4 موج (ردیف) باشد ولی در پیست آزادی فقط 2 موج گارد ریل وجود داشت که این غیر استاندارد است.
قهرمان پیشین اتومبیل رانی ایران تاکید کرد: نکته مهم دیگر، بالشتک‌هایی است که باید جلوی گارد ریل‌ها قرار می‌گرفت. این بالشتک‌ها با عرض 50 سانتی‌متر و خاصیت ارتجاعی، ماشین را در صورت برخورد به پیست برمی‌گرداند. اصولا وظیفه گاردریل، نگه داشتن این بالشتک‌هاست نه گرفتن ضربه و برخورد ماشین‌ها.
صحبت های لارودی در حالی بیان می شود که برای این کارشناسی ها دیر شده و پیش از این باید جلوی احتمالات این مصیبت گرفته می شد. اما می توان تا استانداردسازی های لازم جلوی انجام مسابقات بعدی را گرفت که بیش از این مصیبت به بار نیاید.
گفتنی است، پیکر حمیدرضا درجاتی صبح امروز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت ماه ساعت ۱۰ از مقابل خانه هنرمندان تشییع می‌شود.