سالمندی؛ بحرانی که ایران را تهدید می کند

مریم احمدی
روزنامه نگار

در شرایط فعلی بافت جمعیتی کشور ما بیشتر جوان است. با توجه به پایین بودن نرخ زادولد به تدریج نسلی که اکنون جوان هستند به سالمندانی تبدیل می شوند که بیشترین بافت جمعیتی کشور در آینده را تشکیل خواهند داد.
یکی از دلایل اصلی این که در حال حاضر بسیاری از افراد اقدام به تولد فرزند نمی‌کنند، نبود شرایط اقتصادی مناسب است. در وضعیتی که خانواده‌ها نمی‌توانند از عهده تامین نیازهای خود برآیند، طبیعتاً تصمیم می‌گیرند فرزندی را به دنیا نیاورند که مجبور نشوند با مشکلات و سختی های اقتصادی بسیاری که وجود دارد، مسئولیت فرزند را نیز بر عهده گیرند.
پرواضح است که تولد فرزند مسئولیت‌های بسیار زیادی برای والدین به دنبال خواهد داشت و افراد در شرایط فعلی که وضعیت اقتصادی این چنین آشفته است، نمی‌توانند اقدام به فرزندآوری کنند و همین امر منجر به کاهش نرخ زادولد می‌شود؛ اتفاقی که اکنون شاهدش هستیم و در آینده به بحرانی برای کشور تبدیل خواهد شد.
در همین خصوص به گفت و گو با دکتر امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه پرداختیم.
دکتر قرایی مقدم در گفت و گو با نوآوران اظهار داشت: در حال حاضر کاهش موالید طی سال‌های اخیر به ویژه یک دهه اخیر به طور قابل توجهی خودنمایی می‌کند که باید در چنین شرایطی تاکید داشته باشیم در صورتی افراد اقدام به فرزندآوری می‌کنند که از وضعیت اقتصادی مناسبی برخوردار باشند نه این که حتی محتاج نان شب باشند و غم نان، دغدغه اصلی روزانه آن ها باشد.
وی افزود: در حال حاضر مردم ما در شرایط بسیار سختی به سر می‌برند و نمی‌توان انتظار داشت افراد اقدام به فرزندآوری کنند. چراکه ورود فرزند به خانواده یعنی ورود مسئولیت جدید و افراد زیر بار چنین مسئولیت سنگینی نخواهند رفت، ولی اگر شرایط اقتصادی بهبود یابد، طبیعتاً همه جوانان اقدام به ازدواج و بعد از آن اقدام به تشکیل خانواده و فرزندآوری می‌کنند، اما متاسفانه موانع بسیار زیادی وجود دارد.
این جامعه شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه با بیان این که مشکل اصلی که اکنون در کشور با آن مواجه هستیم، نبود شرایط اقتصادی مناسب برای تشکیل زندگی و ازدواج است، گفت: جوانان بسیار زیادی در حال حاضر با مشکلات مالی مواجه هستند و با وجود این که در سنین ازدواج قرار دارند، اما نمی‌توانند ازدواج کنند و تشکیل خانواده دهند؛ چرا که شرایط به گونه‌ای است که اجازه نمی‌دهد آن ها بتوانند همسر اختیار کنند. متاسفانه در شرایط فعلی با وجود این که تمام جوانان در حال فعالیت شغلی هستند، اما نمی‌توان انتظار داشت که بتوانند زندگی تشکیل دهند و ازدواج کنند؛ چرا که مشکلات اقتصادی بسیار زیاد است و آن ها چاره‌ای جز ادامه تجرد و ماندن در منزل والدین شان ندارند و تلاشی نیز در راستای رفع مشکلات مالی آن ها از سوی مسئولان شاهد نیستیم.
دکتر قرایی مقدم ادامه داد: این اتفاق تلخی است که شاهدش هستیم و مسئولان نسبت به آن بی اعتنا و بی توجه هستند و همین امر شرایط را بسیار دشوار ساخته است. اگر شرایط اقتصادی بهبود یابد، طبیعتاً هر جوانی وقتی به مرحله ازدواج می‌رسد، ازدواج می‌کند اما متاسفانه در برخورد با بسیاری از جوانان، گله‌های بسیار زیادی از سوی آن ها می‌شنویم؛ جوانانی که اهل تعهد و زندگی و پایبندی به اصول اخلاقی و زندگی مشترک هستند اما متاسفانه نبود شرایط اقتصادی مساعد، نبود مسکن، نبود شغل مناسب و درآمد کافی و امنیت شغلی موجب شده تا آن ها نتوانند مشکلات شان را رفع کنند و اتفاقات تلخی را شاهد باشند.
وی ابراز تاسف کرد که در حال حاضر کشور ما با افزایش جوانانی مواجه است که در سنین ازدواج قرار دارند، اما نمی‌توانند ازدواج کنند. از دیگر سو بیکار و جویای شغل مناسبی هستند، اما متاسفانه موفق به انجام این کار نیز نمی‌شوند. چه انتظاری می شود داشت از جوانی که شغل ندارد و اصطلاحاً تحت وابستگی مالی خانواده قرار دارد و نمی‌تواند زندگی تشکیل دهد و هزینه شخص دیگری را نیز باید بر والدینش تحمیل کند.
این جامعه شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه تأکید کرد: ما باید در وهله اول شرایط اقتصادی را بهبود بخشیم. اگر شرایط اقتصادی بهبود یابد، معیشت مردم تقویت می شود و اقتصاد رونق گیرد و به ثبات پایداری اقتصادی دست می یابیم. طبیعتاً جوانان نیز اقدام به ازدواج و فرزندآوری می کنند و مشکل جمعیت در کشور ما حل می شود، اما اگر شرایط به همین ترتیب ادامه یابد، در آینده با پدیده سالمندان تنها و با سونامی سالمندانی که مجرد هستند مواجه خواهیم شد؛ چرا که همین جوانانی که امروزه در تنهایی و تجرد به سر می برند، نهایتاً مجبور خواهند بود در سنین سالمندی نیز به تنهایی دوران سالمندی را طی کنند و بحرانی به نام سالمندان تنها آینده ایران را گرفتار خواهد کرد.
دکتر قرایی مقدم در پایان عنوان کرد: سنین دهه ۶۰ در حال حاضر بیشترین جمعیت جوان را در کشور تشکیل می‌دهند که در عین این که در دوران تجرد به سر می برند به سمت سالمندی در حال حرکت هستند و در حال حاضر به جرأت می توان گفت سالمندی طی دهه های پیش رو به بحرانی تبدیل می شود که گریبان مردم را می گیرد.