خط مشی‌های گردشگری مجموعه ای از دستورالعمل ها، مقررات ، گفتمان ها، تصمیم ها و اقداماتی است که توسط دولت ها و سازمان ها و در برخی موارد با همکاری بخش خصوصی یا اجتماعی، با هدف ارتقا و مدیریت فعالیت های گردشگری و برای دستیابی به هدف های گوناگون مرتبط با گردشگری اتخاذ می شود. این خط مشی ها شامل برنامه های مربوط به زیرساخت های گردشگری، توسعه مقصد، حفاظت از محیط زیست، حفظ فرهنگی و مشارکت جامعه است.
خط مشی‌های گردشگری مجموعه ای از دستورالعمل ها، مقررات ، گفتمان ها، تصمیم ها و اقداماتی است که توسط دولت ها و سازمان ها و در برخی موارد با همکاری بخش خصوصی یا اجتماعی، با هدف ارتقا و مدیریت فعالیت های گردشگری و برای دستیابی به هدف های گوناگون مرتبط با گردشگری اتخاذ می شود. این خط مشی ها شامل برنامه های مربوط به زیرساخت های گردشگری، توسعه مقصد، حفاظت از محیط زیست، حفظ فرهنگی و مشارکت جامعه است.
در این راستا محسن عبدالهی علویجه ، عضو هیئت مدیره انجمن دوستی ایران و بلغارستان در گفت و گو با نوآوران گفت: گردشگری یکی از صنایع مهم غیر نفتی است که تاثیر بسزایی در جذب منابع ارزی ، توسعه و رونق بازارهای کشور دارد. از مهم ترین عواملی که می‌تواند موجب جذب گردشگران بین‌المللی و داخلی شود سیاست ها و خط مشی های مربوط به صنعت گردشگری در داخل کشور میزبان می‌باشد.
به گفته وی صنعت گردشگری به‌عنوان بزرگ‌ترین صنعت درجهان و مهمترین منبع درآمد و ایجاد فرصت‌های شغلی برای بسیاری از کشورهای دنیا می‌باشد. این صنعت به علت اهمیتی که از نظر اقتصادی، اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی دارد هر روز بیشتر مورد توجه قرار گرفته و دولت‌ها به آن اهمیت زیادی می‌دهند. صنعت گردشگری با ایجاد بالاترین میزان ارزش افزوده به صورت مستقیم و غیرمستقیم توانسته است سایر فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی را نیز تحت تأثیر خود قرار دهد. صنعت گردشگری نوعی سرمایه‌گذاری غیرمستقیم خارجی در داخل کشور است. به همین دلیل برنامه‌ریزی عامل مهمی برای دستیابی به موفقیت در بخش گردشگری می باشد.
این کارشناس صنعت مدیریت گفت: صنعت گردشگری از دو جهت حائز اهمیت بسیار است. اول اینکه، موجبات آشنایی ملل با دیگر فرهنگ‌ها، نژادها، اقوام، سرزمین‌ها و گویش‌ها را فراهم کرده است. دوم، از نظر اقتصادی به عنوان یک منبع تأمین درآمد و ارز محسوب می‌شود. کشورهای مختلف جهان در توسعه این صنعت و تلاش برای استفاده از امکانات گوناگون و جاذبه‌های مختلف، در پی جذب گردشگران به‌سوی خود هستند. گردشگری در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی اقتصاد جهانی است. بسیاری از برنامه‌ریزان و خط مشی‌گذاران ، از صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد می‌کنند.
صنعت گردشگری؛ صادرات پنهان
به گفته وی صادرات ،کالا یا خدماتی است که در یک کشور تولید می‌شود و به کشور دیگری فروخته می‌شود. برای این مهم لازم است که صادر کننده آب ،خاک ، جنگل ، معادن و… را مورد استفاده قرارداده و آن را به خارج از کشور بفرستد.
عبدالهی ادامه داد: اما داستان صادرات در گردشگری متفاوت است. صنعت گردشگری را صادرات پنهان نامیده‌اند ، که بیشتر ، میزان و حجم گردشگر ورودی به کشور را شامل می‌شود. این صنعت برای کشور میزبان ارز آوری و اشتغال زایی به همراه دارد. حجم و گردش مالی این صادرات در جهان بسیار زیاد است به نحوی که گردش مالی بالا سبب شده تا صنعت گردشگری در رده سوم تا ششم گروه صنایع (نظامی، نفت، فناوری اطلاعات، حمل و نقل و خودرو) قرار گیرد.
به گفته وی در جهان آن دسته از کشورهایی که توانسته اند صنعت گردشگری را به واسطه خط مشی های عالی به درستی مدیریت کنند، به عواید سرسام‌آوری دست یافته‌اند. در واقع امروزه توجه سیاست‌گذاران و خط مشی گذاران کشورها به صنعت گردشگری به‌عنوان یک استراتژی توسعه اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و سیاسی بیش‌ازپیش معطوف این امر شده و آثار مثبت اقتصادی و فرهنگی آن موردتوجه جدی دولت‌های گوناگون قرارگرفته است. بسیاری از کشورها با بهره‌گیری از این صنعت به نقطه اوج اهداف موردنظر دست‌یافته‌اند. به‌نحوی‌که بیشترین درآمد خود را از طریق آن تأمین می‌کنند. همچنین در زمره کشورهای توسعه‌یافته جهان مطرح‌شده‌اند.
خط مشی عمومی برای گردشگری به عنوان یک پدیده پیچیده
این کارشناس مدیریت ادامه داد: گردشگری یک بخش کلیدی از اقتصاد است. خط مشی های صنعت گردشگری از نظر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نقش مهمی در توسعه کشورها دارند؛ به همین جهت این صنعت برای تقویت هر چه بیشتر اقتصاد، توصیه شده و همواره مورد توجه دولت ها قرار دارد ؛چرا که می تواند مازاد جالبی در تراز درآمدها ایجاد کند و تأثیرات مثبتی بر اقتصاد داشته باشد.گردشگری این قابلیت را دارد که در نقش فعالیت اقتصادی جایگزین، با تنوع بخشی به اقتصاد ملی، روند توسعه را تسریع نموده و اقتصاد را از وابستگی به یک صنعت و تک محصول بودن برهاند.
به گفته وی گردشگري دانشي چند بعدي است كه اگر بدون انجام تجزيه و تحليل هاي سياسي دقيق، توسعه و تكامل يابد، قطعاً كامل نخواهد بود.بنابراین ، در هنگام خط مشی گذاری گردشگری، بهتر است برخی موارد را در نظر داشته باشیم: 1. گردشگری ماهیتی چند وجهی دارد. بنابراین ارائه یک تعریف یگانه و پذیرفته شده جهانی از گردشگری امکان پذیر نیست، چون که گردشگری فعالیتی است که تمام علوم مختلف را به کار می گیرد.2. گردشگری را می توان به وسیله ی طیفی از رشته های مختلف مطالعه کرد و مجموع همه این مشارکت ها نتیجه ی برنامه ریزی ها را غنی تر می کند.3. گردشگری موضوعی است که در چند سال گذشته به شدت مورد توجه قرار گرفته است . بنابراین برای جلب توجه افراد جامعه به خصوص جامعه ی علمی برنامه ریزی جداگانه ای صورت پذیرد.
به گفته وی در قياس با ساير فعاليت هاي اقتصادي، صنعت گردشگري در محيطي بسیار پویا به اجرا درمي آيد كه سازمان های مختلفي در شكل گيري آن نقش دارند. بنابراين موجوديت صنعت گردشگري ايجاب ميكند كه بين نهادها، سازمانها و شركتهاي دخيل در امرگردشگري، هماهنگي و همكاريهاي معنيدار و شفافي وجود داشته باشد.
این کارشناس مدیریت ادامه داد: برای مديريت ، اجرا و کنترل خط مشی ها ، برنامه ريزان، سیاست گذاران و تصمیم گیران بايد خط مشي ها و استراتژی های پايدار را تجويز و اتخاذ کنند، کيفيت و کميت خط مشي های مربوط را بهبود بخشند و اصول و شيوه های توسعة پايدار را مورد توجه قرار دهند تا درنهايت گردشگری بهبود یابد. اساس شک گیری خط مشی ها باید بر مبنای برد- برد تدوین شود چرا که گردشگر باید نسبت به هزینه های پرداختی احساس رضایت کامل داشته باشد.
وی در نهایت گفت: تدوین خط مشی های نوین گردشگری می تواند گامی اساسی برای افزایش بهره وری در این صنعت مهم به شمار آید. گام نخست برای برطرف کردن هرگونه نارسایی و کاستی در نظام خط مشی گذاری گردشگری تشخیص آسیب ها و علل و عوامل آن است و گام دوم که بسیار مهم می باشد دانستن این موضوع است که اصلا چه می خواهیم و هدف خط مشی گذار از تدوین این خط مشی چیست؟
