مقطع سنی نوجوان در شکلگیری شخصیت و پذیرش این رده سنی در اتفاقات جامعه بسیار مهم است. شخص تا زمان کودکی نقشی در ارتباطات اجتماعی خارج از خانه ندارد اما در نوجوانی به دلیل شرکت در کلاسهایی خارج از آموزش تحصیلی در مدرسه، به کوچه و خیابان راه پیدا میکند. در اردوها و اجتماعات فرهنگی نقشی را ایفا میکند که باعث میشود برای مسئولیتهای بزرگتر در دوره جوانی آماده شود.
مقطع سنی نوجوان در شکلگیری شخصیت و پذیرش این رده سنی در اتفاقات جامعه بسیار مهم است. شخص تا زمان کودکی نقشی در ارتباطات اجتماعی خارج از خانه ندارد اما در نوجوانی به دلیل شرکت در کلاسهایی خارج از آموزش تحصیلی در مدرسه، به کوچه و خیابان راه پیدا میکند. در اردوها و اجتماعات فرهنگی نقشی را ایفا میکند که باعث میشود برای مسئولیتهای بزرگتر در دوره جوانی آماده شود.
متاسفانه همواره در دوران بعد از انقلاب این مقطع سنی از نظر احساسات روانی، عاطفی، جنسی و … نادیده گرفته شده است. عشقهای نوجوانی سرکوب شدهاند و احترام به تصمیمات و استقلال رای نوجوانان نادیده گرفته شده است. در تمام این سالها با مقطع نوجوان همانند مقطع خردسال و کودک برخورد شده است.
البته باید بپذیریم که دیگر از نگاههای محدود و غیر کارشناسی دهه شصت دور شدهایم. مباحثی مانند حضور کودکان و نوجوانان در کلاسهای هنری مانند تئاتر، موسیقی و … مختلط بودن کلاسهای دختران و پسران تا مقطع نوجوانی، حضور معلمان خانم در کلاسهای نوجوانان برای ایجاد احساس امنیت و عاطفه بیشتر بین این دو طرف و … شکل داده است. البته همچنان در زمینه شناخت از روانشناسی کودک و نوجوان باید کارهای زیادی انجام داد. در تمام این سالها شاهد بودهایم قربانیان تجاوزهای جنسی چه در بین دختران و چه پسران، گرایش به مواد مخدر پیدا کردهاند و در نتیجه دچار بحرانهای روحی و روانی شدهاند. از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که این گروه سنی از سوی خانوادهها نیز دچار آسیب جدی شوند.
موضوع فجیعی مانند طلاق یا بیکاری نان آور خانه و … موضوعاتی است که گروهی از نوجوانان با آنها دست به گریبان هستند. اگر نظام آموزشی و سیاستهای کلی جامعه ما به سمتی نباشد که به کودکان برای مقابله با این آسیبها راهکار عملی و روانشناسانه ارائه دهد و صرفا در حد توصیههای اخلاقی و آموزشهای دینی بسنده کنیم، بازنده خواهیم بود. چنانچه بر اساس آمارها بازنده شدهایم!
کودکان و نوجوانان در تمام دنیا در دوره بلوغ با بدن خویش و رشد و تکامل اندامهای خود آشنا میشوند. در همین مقطع در بسیاری از کشورها برای مقابله با آسیبهای جنسی، راهکارها و کلاسهای عملی وجود دارد در حالیکه ما از ارایه یک پاسخ ساده درباره بارداری مادر، به کودک و نوجوان ناتوانیم!
متاسفانه بعضی از نوجوانان در همین مقطع سنی تکیهگاههای عاطفی خود یعنی پدر یا مادرشان را از دست میدهند و همین وضعیت در سنین نوجوانی آسیبهای بزرگی به همراه دارد اما هنوز نتوانستهایم در برخورد با این مساله، مشاوران روان شناسی و روحی و روانی درستی برای کودکان و نوجوانان باشیم.
متاسفانه فضای آموزشی جامعه ما هم هرگز مامن و خانه دومی برای کودکان و نوجوانان نبوده است و چه بسا گاهی شاهد تنبیه بدنی کودکان و نوجوانان توسط مدیران و معلمان و دیگر کارکنان مدارس هستیم. کلاسهای درس، هیچ یک از نیازهای ذهنی آنان را تامین نمیکند و بدون کمترین احساس لذت، تفریح و سرگرمی در آنان برگزار میشود. بنابراین احتمالش زیاد است که کودک و نوجوان ما رفتارهای خشن و دعواهای گروهی و دستهای و خطرناک را تجربه کند.
آمار قتلهایی که با چاقو یا دیگر اشیاء در جامعه ما گزارش شده است، کم نیست و بعضا این کودکان در ندامتگاهها نگهداری میشوند تا به سن قانونی برسند. همه اینها تراژدیهای بزرگ و دردناکی است که مسئولان ما نسبت به آن غفلت میکنند.