چرا زنان بیشتر از مردان دچار درد مفاصل می‌شوند؟

مترجم: سارا فراهانی

درد مفاصل، اگرچه در ظاهر مسئله‌ای فیزیکی و محدود به حرکت است، اما در واقع بازتابی از کیفیت زندگی، وضعیت روانی، تغذیه، و حتی وضعیت اجتماعی-اقتصادی افراد است. فردی که از درد مفاصل مزمن رنج می‌برد، تنها با یک مشکل عضلانی-اسکلتی روبه‌رو نیست؛ او درگیر یک زنجیره از اختلالات در بدن و ذهن خود است. این نگاه کل‌نگرانه، پایه درمان‌های نوین دردهای مزمن مفصلی است.
یکی از مواردی که در بررسی علل درد مفاصل کمتر به آن توجه شده، نقش استرس، اضطراب، افسردگی و خشم فروخورده است. مطالعات نشان داده‌اند که استرس مداوم سطح کورتیزول (هورمون استرس) را در بدن بالا نگه می‌دارد و همین عامل، موجب تشدید التهاب مزمن و آسیب به بافت مفصل می‌شود. در افرادی که با اضطراب و تنش‌های روانی مزمن زندگی می‌کنند، درد مفاصل می‌تواند شکلی از ابراز ناآگاهانه روان باشد.
آمارهای جهانی نشان می‌دهد که زنان بیش از مردان به دردهای مفصلی مبتلا می‌شوند. این مسئله، دلایل گوناگونی دارد: از جمله تغییرات هورمونی در دوران یائسگی، بارداری، و تفاوت در تراکم استخوان و عضله. اما از همه مهم‌تر، فشارهای روانی و مسئولیت‌های اجتماعی که زنان اغلب در جامعه‌های سنتی بر دوش می‌کشند، می‌تواند عامل پنهان اما مؤثر در تشدید دردهای جسمانی از جمله درد مفاصل باشد.
در عصر دیجیتال، یکی از بزرگ‌ترین دشمنان سلامت مفاصل، بی‌تحرکی ناشی از زندگی پشت‌میزی است. کارمندان، کاربران دائمی کامپیوتر و حتی دانش‌آموزان و دانشجویانی که ساعت‌ها در وضعیت نشسته هستند، بیشتر مستعد ابتلا به خشکی مفاصل، ضعیف شدن عضلات اطراف مفصل و در نهایت درد مزمن مفصلی‌اند. درمان درد مفاصل بدون اصلاح سبک زندگی، شکست‌خورده خواهد بود.
راهکار ساده اما مؤثر، فعالیت بدنی منظم روزانه است. حتی پیاده‌روی سبک، انجام حرکات کششی ساده یا یوگا می‌تواند جریان خون را در مفاصل افزایش داده و باعث بهبود تغذیه بافتی، کاهش خشکی و جلوگیری از تحلیل رفتن غضروف شود.
مواد غذایی فرآوری‌شده، سرشار از قند، چربی‌های ترانس، و مواد نگهدارنده، می‌توانند التهاب را در بدن تشدید کنند. در مقابل، رژیم غذایی ضدالتهاب شامل ماهی‌های چرب، سبزیجات برگ‌دار، زردچوبه، زنجبیل، روغن زیتون، گردو، و میوه‌هایی مانند توت‌ها و انار، می‌تواند باعث کاهش درد مفاصل شود. همچنین نوشیدن آب کافی در طول روز نقش مهمی در حفظ سلامت بافت‌های نرم مفصل دارد.
نباید فراموش کرد که چاقی یکی از بزرگ‌ترین عوامل خطر برای درد مفاصل است. هر یک کیلوگرم وزن اضافه، چندین برابر فشار بیشتر بر مفاصل زانو و کمر وارد می‌کند. پس اگر فردی از درد مفاصل شکایت دارد و اضافه‌وزن دارد، اولین قدم درمان، کاهش وزن علمی و اصولی است.
با پیشرفت علم پزشکی، اکنون تحقیقات گسترده‌ای در زمینه استفاده از سلول‌های بنیادی برای بازسازی غضروف و مفاصل آسیب‌دیده در حال انجام است. این روش‌ها، به‌ویژه در درمان آرتروز شدید یا آسیب‌دیدگی‌های غضروفی امید تازه‌ای ایجاد کرده‌اند. همچنین روش‌هایی مانند تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) یا ژل‌های مخصوص درون مفصل، می‌توانند به کاهش درد و بهبود عملکرد کمک کنند.
درد مفاصل، اگرچه به‌ظاهر یک درد جسمانی است، اما در واقع زبانی است که بدن با آن از بی‌توجهی ما به خودمان شکایت می‌کند. تغذیه ناسالم، استرس مزمن، بی‌تحرکی، چاقی، و حتی تنهایی می‌توانند باعث شوند مفاصل ما فریاد بکشند. درمان آن، تنها در نسخه‌های دارویی نیست، بلکه در بازگشت به سبک زندگی سالم، آرامش ذهن، و توجه به نیازهای جسم و روان نهفته است.