نوآوران آنلاین- 🔴 بازبینی سیاست خارجی یا وقت کشی راهبردی، کدام یک استراتژی جمهوری اسلامی ایران در دور جدید مذاکرات وین را نشان می دهد؟ و آیا از زیر ساخت به وجود آمده در دولت قبل می شود استفاده کرد؟
♦️ببینید تنها بازگشت تیم مذاکره کننده ایران به میز مذاکرات احیای برجام به رغم بدعهدی های فراوان و مکرر طرف امریکایی بیانگر این است که ایران به خاطر منافع ملی حاضر است دعوا های سیاسی را کنار بگذارد و با عقل و منطق به حل بحران اقتصادی بپردازد. هم تیم مذاکره دکتر عراقچی و هم تیم مذاکره کننده آقای باقری‌کنی برای مصالح کشور مذاکره کردند و می کنند. بنابراین متضاد با تیم امریکایی، تغییر دولت و جبهه سیاسی باعث نمی شود موضع اصلی کشورمان در مذاکرات و برنامه هسته‌ای دستخوش تغییر شود. پس نمی توان گفت دولت آقای روحانی به دنبال توافق به هر نحوی بود و دولت آقای رئیسی بر ضد هرگونه توافق و یا موضع وقت کشی راهبردی را دنبال می کند. موضع اصلی منافع ملی است و تمام دولت ها موظف به پیاده کردن راهبرد و سیاست خارجی منطبق با موضع اصلی کشور و دیدگاه رهبری هستند. همچنین وقتی تیم مذاکره کننده متخصصان و مسؤلان متعددی را در امور خارجه، اقتصاد، انرژی، نفت، و حقوق بین‌الملل همراه خود دارد، نمی شود گمان برد که هدف تلف کردن وقت و یا وقت کشی راهبردی برای پیش بردن اهداف سیاسی باشد. حتی اگر سیاست بر این اصل باشد، مسائل و مشکلات عمده اقتصادی اجازه چنین فعلی را به دولت و تیم مذاکره کننده نمی دهد.
مبنا قرار دادن پیش نویس مذاکرات قبل، می تواند حاکی از ثبات قدم و وحدت رویه دولت های متوالی ایران باشد؛ نه مایه سرافکندگی که به نحوی باید توجیه شود. پیشنهاد می کنم تیم تبلیغاتی دولت به جای این نوع تلاش ها، بر تقویت دیپلماسی عمومی در مواجهه با این چالش مشترک و ملی تمرکز کند.
🔴 آیا برای هرگونه توافق میان ۱+۴ و ایران تضمین حقوقی برای اجراء وجود دارد؟ و آیا در صورت عدم وجود تضمینی مشخص، اجتناب از مذاکره مستقیم با امریکا راهبردی منطقی است؟
♦️عمدتاً به دلیل فقر اطلاع کافی روابط بین الملل در ایران است که عده ای گمان می کنند توافق های بین المللی تضمین شدنی هستند. در این جا اضافه می کنم به خاطر همان فقر دانش است که عده ای تصور می کنند امتناع از مذاکره مستقیم با آمریکا موجب تحقیر آمریکا می شود. هرچند مذاکره فی نفسه یک امر عقلانی و جدلی است؛ اما یکی از عوامل مؤثر در هر مذاکره، ابتکار عمل مذاکره کنندگان در خلق فضای روانی حاکم بر مذاکرات است. به همین دلیل مذاکره با زبان مشترکی که قادر باشد احساسات و شور و حرارت استدلال ها را مستقیماً منتقل کند، در تعیین نتیجه، امری کلیدی ست.
در مذاکرات وین دو نقیصه به این پتانسیل آسیب زده. اول، مذاکره به زبان فارسی و استفاده از مترجم که طبیعتاً ناگزیر باید فنی و فاقد روح باشد. دوم، مذاکره غیر مستقیم که مذاکره کنندگان ایرانی و آمریکایی را رو به روی هم قرار نمی دهد. اگر احیاناً مذاکرات ناکام بماند، این نارسایی ها نقش داشته اند. دیپلماسی، مصالحه میان اراده هاست؛ نه جنگ اراده ها و تحمیل یکی بر دیگری.
همچنین گنجاندن شرط تضمین زمانی مفید است که هدف از آن نه گرفتن امتیاز، بلکه ندادن امتیاز بیشتر باشد. وگرنه وقتی از دشمن تضمین می خواهید یا باید به تضمین او اعتماد کنید که مغایر سیاست اصولی در عدم اعتماد به آمریکاست و یا نباید اعتماد کنید که در این صورت مطالبه تضمین بی معنا می شود.
🔴 چه برداشتی از تعداد تیم مذکره کننده کشورمان دارید؟
♦️دلایل مختلفی برای تعداد بالای هیأت مذاکره کننده می تواند وجود داشته باشد؛ مثل نمایش وحدت و جدیت، نمادی از مطالبات و انتظارات بالا، لزوم پیچیدگی و سخت گیری در مذاکرات همزمان با تحت تأثیر قراردادن فضای روانی گفت و گوها. البته نتیجه روشن خواهد کرد که چقدر این تاکتیک مؤثر بوده است.
🔴 آیا ممکن است شکاف پر ناشدنی میان جمهوری خواهان و دموکرات ها مانع توافق وین شود؟
♦️ببینید با وجود شکاف پر ناشدنی بین آمریکای جمهوری خواه و آمریکای دموکرات، تا وقتی برجام متعلق به دموکرات هاست و به تصویب کنگره نرسیده، سرنوشت بهتری پیدا نخواهد کرد. حتی اگر این اتفاق هم بیافتد، از تداوم تحریم های غیرهسته‌ای و نقض دوباره جلوگیری نمی کند، تنها آن را کمی سخت تر می کند.
برای ایران، احیا یا مرگ برجام، انتخاب بین اجرا یا لغو تحریم ها نیست. انتخاب بین تحریم بیشتر و تحریم کمتر است و برای آمریکا انتخاب بین اضافه شدن چالش هسته ای ایران یا حذف این چالش از باقی اختلافات دو جانبه است. تا زمانی که تهران و واشنگتن آماده گفت و گوهای جامع استراتژیک برای رسیدگی به همه اختلافات نباشند و چنین توافق احتمالی را به اجماع داخلی در ایران و آمریکا نرسانند، برجام چیزی بیش از یک آرامبخش موقت و کم دوام نیست. کما این که همین آرامش بخش موقت هم الزامی است برای پیشبرد منافع ملی کشور.
🔴 نقش بازیگران خارجی همچون شورای همکاری خلیج فارس و رژیم صهیونیستی بر دوام این مذاکرات و استحکام توافق احتمالی چه خواهد بود؟
♦️با وجود اختلاف نظر های فراوان فعلی بین هیأت های مذاکره کننده در وین، هنوز زود است که ائتلاف عربی کشور های حوزه خلیج فارس و یا دولت جدید رژیم صهیونیستی بخواهند تأثیر مخربی بر روند مذاکرات بگذارند.
قبل از شروع مذاکرات این امکان وجود داشت که با عملیات های تنظیم شده سیاسی و امنیتی، موجب جلوگیری از آغاز مذاکرات شوند؛ اما حال باید دید نتیجه هفته اول و دوم مذاکرات چه خواهد بود تا بر اساس آن سیاست خارجی ان کشور ها تنظیم شود.
بی گدار به آب زدن رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی در این مورد – اگر مذاکرات منتهی به نتیجه معقولی شود – باعث انزوای بین‌المللی هر چه بیشتر این دو کشور خواهد شد.
عربستان و امارات هرچند اخیراً وارد فاز جدیدی از روابط منطقی دیپلماتیک با ایران شدند که تا حدی این دو کشور را از مداخله مخرب در روند مذاکرات احیای برجام دور می کند؛ اما تهدید رژیم صهیونیستی همواره در کمین است.
🔴 از این که در این گفت و گو شرکت فرمودید، سپاسگزارم.
♦️من نیز سپاسگزارم.