نوآوران آنلاین- این شرایط تا جایی ادامه پیدا کرد که حتی محمد رحمانیان که کارگردانی اختتامیه جشنواره را برعهده داشت در واکنش به مشکلات فنی ایجاد شده در حین اجرای این مراسم و همچنین کوچک بودن سالن که باعث شده بود تعدادی از حضار به صورت ایستاده، مراسم را دنبال کنند با انتقاد از مدیران فرهنگی تئاتر گفت: آنان سالن‌های نمایش را خالی نگه داشته‌اند و اکنون تماشاگران ما باید در سالن بایستند. ما تدارک ویژه‌ای دیده بودیم که لایق شأن اکبر رادی و مهمانان‌مان باشد اما متاسفانه با مشکلاتی مواجه شدیم.
بهزاد صدیقی: ما شرمنده شدیم
بهزاد صدیقی دبیر اولین دوره‌ی جشنواره‌ی تئاتر اکبر رادی در گفت‌وگویی با ایسنا درباره‌ی حواشی به‌وجود آمده توضیح داد: ما به دنبال انتشار فراخوان این جشنواره در جلسات شورای سیاستگذاری برای اینکه اختتامیه در چه مکانی برگزار شود، مذاکراتی داشتیم. اولین گزینه‌ی ما سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر بود که با وجود مذاکرات و مکاتبات چندباره‌ای که انجام دادیم، به دلیل آنکه قراردادی با یک پیمانکاری از طرف وزارت ارشاد برای انجام بازسازی‌های فنی سالن اصلی تئاتر شهر صورت گرفته بود و فعالیت آنها با مراسم ما همزمان بود، امکان برگزاری اختتامیه در این مکان از طرف تئاتر شهر منتفی اعلام شد و به دلیل آن که زمان زیادی تا برگزاری مراسم اختتامیه نداشتیم، تماشاخانه ایرانشهر جایگزین شد که متاسفانه مساله کمبود صندلی در این سالن باعث شد تعدادی از مهمانان ما جایی برای نشستن نداشته باشند و ما شرمنده آنها شدیم و در همین جا یک بار دیگر از آنها بابت این اتفاق پوزش می‌خواهم.
تاخیر در ساعت شروع جشن‌ها نسبت به زمانی که توسط مسئولین اجرایی گفته می‌شود، تبدیل به اتفاق مرسومی شده است؛ به نحوی که دیگر آن را به عنوان یک اشکال به حساب نمی‌آورند. بهزاد صدیقی درباره این موضوع و همچنین مشکلات فنی‌ای که منجر شد تا در برخی مواقع سخنرانان مجبور شوند متن سخنرانی خود را با چراغ قوه گوشی همراشان بخوانند، اظهار کرد: ما آمادگی این را داشتیم که مراسم را در زمان مشخص شده آغاز کنیم اما به یک‌باره سیستم فنی پخش فیلم‌ها و تصاویر از کار افتاد و هر آنچه مربوط به بخش تصویر می‌شد قطع شد. به همین دلیل فیلم‌هایی که بابت این مراسم توسط آقای رحمانیان و ستاد اجرایی جشنواره آماده شده بود، امکان پخش پیدا نکرد، همین شرایط باعث نگرانی ما شد و نتوانستیم بخش‌هایی از برنامه را که از حدود یک ماه پیش تهیه شده بود، نمایش دهیم و از برنامه‌ها و اطلاعات و جذابیت مراسم اختتامیه این جشنواره کم شد.
او ادامه داد: از قبل از شروع جشنواره با تماشاخانه ایرانشهر و آقای مسافر آستانه هماهنگی‌ها را انجام داده بودیم اما با وجود این به دلیل آنکه نور سالن برای نمایش‌هایی که در حال اجرا بودند تنظیم شده، سعی شد تا نور لازم را برای جشن ما هم به وجود آوردند و امکاناتی را در اختیارمان بگذارند که طبیعتا این امکانات بسیار محدود بود.
با توجه به اینکه این اولین دوره برگزاری جشنواره تئاتر اکبر رادی بود و به صورت مردم نهاد و کاملا خصوصی برگزار می‌شد، اعضای بنیاد اکبر رادی سعی کرده بودند تا حمایت‌های مالی‌ای را جذب کنند. یکی از این نهادها، شورای شهر تهران و معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران بوده که با توجه به قرار دادی که بین آنها بسته شد، بنا بوده تا شورای شهر مبلغ ۶۰ میلیون تومان برای برگزاری این جشنواره اختصاص دهد اما به گفته دبیر این جشنواره تاکنون فقط مبلغ ۷ میلیون تومان آن هم برای هزینه‌های جاری داده شده است.
نکته دیگری که در برگزاری این جشنواره وجود داشت، بخش جوایز و اهدای نشان اکبر رادی به برگزیدگانش بود که در این دوره در دو بخش مقالات و نمایشنامه نویسی هیچ اثری برگزیده و تقدیر نشد که البته داوران جشنواره علت این اتفاق را در بیانیه‌های خود به صورت کلی ضعف آثار ارسال شده دانستند.
مشتاقی‌نیا: برخی از شرکت‌کنندگان به تعریف درستی از نمایشنامه‌خوانی نرسیده بودند
هاله مشتاقی‌نیا از داوران مرحله اول این جشنواره درباره سطح آثار بخش نمایشنامه‌خوانی توضیح داد: حدود ۶۰ اثر به بخش مسابقه نمایشنامه‌خوانی ارسال شده بودند که بیشتر آنها هم طیف جوان را در بر می‌گرفت. به نظرم هنوز برخی از شرکت‌کنندگان به تعریف درستی از نمایشنامه‌خوانی نرسیده بودند و تصورشان چیز دیگری بود و بیشتر به اجراخوانی و چینش اکسسوار و ... پرداخته بودند. برخی از جوانان هم به درک درستی از جهان آثار رادی نرسیده بودند به همین دلیل تعداد آثار انتخاب شده از بین همه آنها بسیار محدود بود و تنها هشت اثر توانستند به بخش رقابتی وارد شوند.
او همچنین بیان کرد: در هر جشنواره‌ای ممکن است آزمون و خطا به وجود بیاید اما به هر حال همین که جوانان به بهانه این جشنواره به سراغ آثار اکبر رادی رفته‌اند، خود اتفاق خوبی است. اما ما باید دقت می‌کردیم که آثاری انتخاب شوند که سطح ضعیفی نداشته باشند تا مخاطبی که پای دیدن این نمایش‌ها می‌نشیند از آثار اکبر رادی زده نشود و اثر عکس بر روی آنها نگذارد، همین امر انتخاب را برای ما محدود کرده بود.
بهزاد صدیقی هم درباره سطح آثار ارسال شده به این جشنواره گفت: ما از داوران خبره‌ای برای این جشنواره دعوت کردیم و می‌دانیم سخت‌گیری‌های خاص خودشان را داشتند. شخصا آثار بخش نمایشنامه نویسی را به عنوان داور نخواندم اما وقتی به صورت رندوم فهرست نمایشنامه‌نویسان را نگاه می‌کردم، متوجه شدم که ۸۰ درصد نمایشنامه‌ها افرادی بودند که اسمی از آنها را ندیده بودم و حتی اگر برایم آشنا بودند جزو افرادی بودند که در دوره‌های قبل هم در مسابقات نمایشنامه‌نویسی رادی یا دیگر مسابقات نمایشنامه نویسی شرکت کرده بودند. بنابراین آثار جدیدی خلق نکرده بودند. این اتفاق نشان می‌دهد، نویسندگان این نمایشنامه‌ها هنوز به آن مرحله‌ای که باید برسند و زحمت بکشند، نرسیده‌اند.
دبیر این دوره از جشنواره تئاتر اکبر رادی، با تاکید بر اینکه "اعتبار نشان اکبر رادی برای ما بسیار مهم است" بیان کرد: نشان اکبر رادی در دوره‌های بعد هم به همین راحتی به هنرمندان اهدا نخواهد شد. مگر آن که سطح نمایشنامه‌ای حداقل هم سطح آثار اکبر رادی یا بالاتر از آثار چنین نمایشنامه نویسانی باشد. مدال اکبر رادی به آفرینشگران هنری یعنی کسانی که در حیطه اجرای تئاتر و دیگر هنرها با بنیاد اکبر رادی همکاری می‌کند یا آثاری ارسال کرده‌اند، اهدا می‌شود که همه آنها در آیین نامه نشان و مدال اکبر رادی که در دست تدوین است، پیش بینی و نوشته شده است. نشان اکبر رادی فقط به آفرینشگران ادبی یعنی درام نویسان، نمایشنامه نویسان، فیلمنامه نویسان، داستان نویسان، منتقدان و پژوهشگران عرصه ادبیات نمایشی و داستانی و همچنین مترجمان ادبی تعلق می‌گیرد که امسال برای آفرینشگران هنری در بخش برگزیدگان دو بخش جشنواره و حیطه‌ی اجرای تئاتر و هم چنین آفرینشگران ادبی در بخش نمایشنامه نویسی پیش بینی کرده بودیم.
ما یک تئاتر بیمار ،نحیف و ضعیفی داریم
آرش عباسی، از اعضای هیات داوران بخش نمایشنامه نویسی نخستین جشنواره تئاتر رادی، با تاکید بر اینکه "با بررسی و خوانش تمام آثار به این جمع بندی رسیدیم که این آثار نمی‌توانند نماینده ادبیات نمایشی ما باشند و نشان اکبر رادی را دریافت کنند" به ایسنا گفت: آثار بسیار زیادی به جشنواره ارسال شده بود ولی متاسفانه کارهایی خواندیم که عموما یکی از دیگری بدتر بود. اگر اینقدر آدم داشته باشیم که به نمایشنامه‌نویسی فکر میکنند بنابر این باید تئاتر درجه یکی می‌داشتیم در صورتی که در واقعیت اینگونه نیست و ما یک تئاتر بیمار، نحیف و ضعیفی داریم. ما بعد از خواندن این نمایشنامه‌ها به این نتیجه رسیدیم که علاوه بر آنکه هیچ برگزیده‌ای نداشته باشیم بلکه از کسی تقدیر هم نکنیم زیرا فکر کردیم تقدیر را در شرایطی انجام می‌دهند که بدانند آن شخص چقدر برای نوشتن نمایشنامه رنج کشیده و وقت و انرژی مصرف کرده است، در صورتی که کارهایی خواندیم که مشخص بود در کوتاهترین زمان ممکن و با کمترین بینش به جهان هستی نوشته شده‌اند و یک کار دم دستی انجام شده است.
او با بیان اینکه "در این دوره با نمایشنامه‌نویس‌هایی مواجه شدیم که چهار یا پنج نمایشنامه فرستاده بودند که واقعا ناامیدکننده بودند. ما اسامی آنها را نمی‌دانستیم و بر اساس کدهایی نمایشنامه‌ها خوانده می‌شد اما از زبان و ادبیات شان مشخص بود که آنها را یک نفر نوشته است و این اتفاق عجیب بود. در واقع اصلاً ویژگی که بتواند تماشاگر را به سالن بکشاند را نداشتند بلکه برعکس هم عمل می‌کردند.
عباسی با انتقاد از شیوه داوری‌ها در دیگر جشنواره‌ها بیان کرد: اکنون در مسابقات نمایشنامه‌نویسی، رفیق بازی و باند بازی‌های وجود دارد که به شدت غیر اخلاقی است. من به عنوان فردی که سال‌ها نمایشنامه نوشته و در جشنواره‌ها شرکت کردم و بارها داور بودم همه اینها را دیده ام و به صورت مستند می‌گویم. واقعیتی است که نمی‌توان منکر آن شد. این که من در یک جشنواره داور باشم و رفیق، استاد یا بزرگتر من در آن جشنواره اثری داشته باشد و من همه تلاشم را بکنم تا آن کار جایزه بگیرد بدترین ظلم است که در حق تئاتر و نمایشنامه‌نویسی انجام شده است. من از بزرگان نمایشنامه نویسی این کشور دیده‌ام که این کار را انجام دادند.مهمترین این رفیق بازی ها در جشنواره فجر صورت گرفته ،هم آن داوران می‌دانند چه می گویم هم برگزیدگان و این باعث تاسف است.
داور بخش نمایشنامه‌نویسی این دوره جشنواره تئاتر رادی اضافه کرد: فکر میکنند اعلام نشدن کاندیدا یا برگزیده باعث دلسردی می شود اما اشتباه جایزه دادن و ایجاد توهم در نمایشنامه‌نویس کردن است که باعث دلسردی می‌شود. تعریف کردن از تعدادی نمایشنامه‌نویس که به هر دلیلی آنها را دوست داریم اما بعد از مدتی هیچ نشانی از آنها باقی نمی‌ماند خطا است.
او هچنین گفت: در این میان البته آثاری وجود داشت که خواندنی بودند و شاید اگر در هر جشنواره دولتی حضور پیدا می‌کردند، نامشان مطرح می‌شد ولی ما فکر می‌کنیم این جشنواره این قدر بزرگ است که هرکسی به خودش اجازه ندهد که هر کارکلاسی و دم‌دستی‌اش را به جشنواره بفرستاد. بر این اساس هیچ اثری وجود نداشت که تمام و کمال درجه یک باشد و ما بتوانیم با خیال راحت بگوییم این اثر باید نشان رادی را بگیرد و لیاقتش را دارد.
آرش عباسی در پایان سخنانش بیان کرد: به نظرم باید حمایت کردن و تشویق کردن را بگذاریم برای جشنواره‌های دیگر و شرایطی را برای این جشنواره به وجود آوریم که خروجی‌اش بهترین کار در طول یک سال باشد. ما هنوز با آن جایگاه فاصله زیادی داریم و به نظر می‌رسد که حرفه‌ای‌های نمایشنامه‌نویسی هنوز این جشنواره را جدی نگرفته‌اند. باید به شرایطی برسیم که گرفتن نشان رادی تبدیل به افتخار بزرگی برای هنرمندان شود که به راحتی به دست نمی‌آید.