نوآوران آنلاین- محسن پاک‌آئین در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی تشکیل نشست بین‌الافغانی در تهران با حضور هیاتی از طالبان و همچنین نمایندگان دولت کابل در پاسخ به سوالی در خصوص نقش تهران در ایجاد صلح و ثبات پایدار در همسایه شرقی گفت: جمهوری اسلامی ایران همیشه اعتقاد داشته که مساله افغانستان راه حل نظامی ندارد و بهترین اقدام شکل‌گیری گفت‌وگوهای بین‌الافغانی میان تمامی گروه‌ها و دولت است به این معنا که هم طالبان و هم گروه‌های غیر پشتون با دولت بصورت جداگانه مذاکره کنند و در نهایت هم همه گروه ها بتوانند با هم به توافق برسند و از دل این گفت‌وگوها یک راه حل صلح‌آمیز برای حل مساله افغانستان به دست بیاید.
وی افزود: آمریکا که بهانه مبارزه با طالبان به افغانستان لشگرکشی کرده بود، بعد از دو دهه تحمل ناکامی و صرف هزینه‌های زیاد از این کشور فرار کرد و این فرصت را برای طالبان ایجاد کرد که بتوانند با توجه به این که دارای قدرت نظامی خوبی هستند و دولت حاکم در کابل هم ضعیف و ارتش هم علی‌رغم اینکه ناتو و آمریکا قول داده بودند آن را مقاوم کنند، به این وعده عمل نکردند و ارتش با ضعف گسترده و عدم دریافت حقوق مواجه شد؛ ولسوالی‌های گوناگون را یکی پس از دیگری تصرف کند.
وی ادامه داد: البته یک بخش واقعیت این است که علی‌رغم تبلیغی که صورت می‌گیرد مبنی بر اینکه طالبان با جنگ این ولسوالی‌ها را تسخیر کرده درست نیست و در برخی شهرها توافقاتی میان دو طرف صورت گرفت یا پولی دریافت شد و بسیاری از شهرها بدون جنگ، به تصرف طالبان درآمد. لذا این حرکت طالبان در افغانستان و نتیجه آن که می‌توانست ایجاد ناامنی در مرزهای ما یا فشاری بر شیعیان باشد باعث شد تا ایران هم به دعوت دولت افغانستان میزبان طالبان و گروه جمهوریت شامل اقوام تاجیک، ازبک و شیعیان باشد.
رئیس پیشین ستاد افغانستان در وزارت امورخارجه گفت: اقدام تهران در میزبانی نشست بین‌الافغانی، اقدامی مثبت و در جهت راهبرد جمهوری اسلامی است که به نوعی عمل شود تا گرو‌های مختلف افغانستانی از مسیر مذاکره به صلح برسند چرا که افغانستان راه حل نظامی ندارد و حتی اگر طالبان کابل را هم تصرف کنند باز برای اینکه بتوانند ثبات را دائر کنند ناتوان هستند و البته کشورهای دیگر هم این امارت اسلامی مدنظر طالبان را نخواهند پذیرفت.
وی ادامه داد: طالبان این تجربه را دارد که یک بار پیش از این در ارگ کابل مستقر شده و حتی ۹۵ درصد خاک کشور را هم تصرف کند اما تنها سه کشور امارات، عربستان و پاکستان این امارت را به رسمیت شناختند و دنیا استقبال نکرد لذا الان که طالبان تغییر رویه داده و تمایل دارد که از مسیر مذاکره نیز اهداف خود را دنبال کرده و با گروه‌های مختلف و حتی دولت گفت‌وگو کند به این دلیل است که این بار به دنبال مشروعیت سیاسی می‌گردد.
پاک ـآئین گفت: این اقدامی که در ایران صورت پذیرفت اهداف متعددی را دنبال می کرد که یکی از این اهداف این بود که از مسیر مذاکرات صلح، شاهد استقرار آتش بس باشیم و همچنین ما باید مراقبت کنیم که مرزهای ایران امن باشد و هزاره و شیعیان با مشکل مواجه نشوند. همچنین باید تدابیری اتخاذ شود که روابط اقتصادی ما دچار اخلال نشود و در نتیجه راهبرد ما این بود که طالبان و گروه‌های افغانستانی با میانجی‌گری ایران بتوانند با دولت کابل مذاکره کنند که در انتها هم بیانیه خوبی منتشر شد که البته میزان پایبندی گروه‌ها به این بیانیه جای بحث دارد اما به عنوان اقدامی مقدماتی مثبت تلقی می‌شود و نشست تهران، نشست موفقی بود.
وی افزود: باید به این نکته توجه شود که اقدام تهران نه تنها اقدامی انفعالی نبود بلکه ابتکار بود و ایران اولین کشوری بود که پس از خروج آمریکا از افغانستان میزبانی دولت و گروه‌های مختلف افغانستانی را برای مذاکره به عهده گرفت و خیلی انتظار داشتند این اقدام از سوی قطر صورت بگیرد و این مساله نشانه اعتماد دولت کابل و گروه‌های سیاسی به جمهوری اسلامی ایران است و همچنین نشان داد هم دولت و هم سایر گرو‌ها امیدشان را به مذاکره با آمریکا از دست داده‌اند.
این دیپلمات پیشین کشورمان گفت: علی‌رغم تبلیغاتی که صورت می‌گیرد، ایران هیچ‌گاه به دنبال تطهیر طالبان نبود و حمایت از تروریسم نبوده است و ما با بخش سیاسی این گروه وارد مذاکره شده‌ایم چرا که این گروه بخش‌های مختلفی دارد و به طالبان هم گفته‌ایم تنها کسی که می‌تواند آن‌ها را تطهیر کند خودشان هستند.