سیلابه‌های اجتماعی در فضای مجازی

نوآوران آنلاین- هر گونه بحث در مورد شکاف اجتماعی و رفتار برخط مستلزم درکی از سیلابه‌های اجتماعی است؛ بیشتر به این دلیل که هنگامی که اطلاعات (شامل اطلاعات غلط) تنها با فشار یک دکمه، می‌تواند بین صدها، هزاران یا حتی میلیون‌ها نفر پخش شود، این سیلابه‌ها امکان‌پذیرتر می‌شوند.

اغلب پیش‌بینی سیلابه‌ها دشوار یا حتی غیرممکن است، ولی آن ها در کنار ما حضور دارند و فرهنگ و حتی زندگی ما را سازمان می‌دهند. سیلابه‌ها به طور فزاینده‌ای در حال تبدیل به محصول شبکه‌های اجتماعی هستند. آن ها درون جوامعی ایزوله اتفاق می‌افتند که تعهدی خاص به فیلم‌ها، کتاب‌ها یا ایده‌ها ایجاد می‌کنند. تروریست‌ها، شورشی‌ها و انقلابی‌ها تلاش می‌کنند تا سیلابه‌ها را ایجاد کنند و از آن ها سود برند.

سیلابه‌ها به طور مرتب تأثیری بسیار عمومی‌تر می‌گذارند و (برای مثال) کمک می‌کنند به: ایجاد حقی برای شورشی علیه حکومتی اقتدارگرا، خروج یک کشور از اتحادیه اروپا، انتخاب یک رئیس جمهور یا محبوب ساختن یک تلفن همراه جدید.

روشن است که گروه‌های اجتماعی – چه بزرگ و چه کوچک – به سرعت به سوی این یا آن مجموعه‌ از باورها و اعمال حرکت می‌کنند. این نوع از سیلابه‌ها اغلب شامل توزیع اطلاعات می‌شود؛ در واقع آن ها اغلب از طریق اطلاعات هدایت می‌شوند.

تقریباً همه‌ ما فاقد اطلاعات مستقیم یا به کلی اطلاعات قابل اعتماد در مورد بسیاری از مسائل مهم هستیم؛ این که آیا زمین به دور خورشید می‌چرخد، این که آیا مواد از مولکول‌ها تشکیل می‌شوند، این که آیا دایناسورها وجود داشته‌اند و... برای بیشتر باورهای بدیهی شما، واقعاً اطلاعات مستقیم در اختیار ندارید. شما به ادعاها یا اعمال افراد مورد اعتمادتان، اعتماد می‌کنید.

بر این اساس برای درک پویایی‌های اجتماعی در این جا، ما نیاز داریم تا بین دو نوع از سیلابه تمایز قائل شویم:

۱) سیلابه‌های مبتنی بر اطلاعات.

۲) سیلابه‌ها مبتنی بر شهرت.

۱) سیلابه‌های مبتنی بر اطلاعات

در یک سیلابه اطلاعاتی، مردم دیگر به نقطه خاصی در دیدگاه‌ها یا اطلاعات شخصی خود اعتماد نمی‌کنند. در مقابل آن ها بر اساس نشانه‌های منتقل شده از سوی دیگران تصمیم می‌گیرند. این امر منتج به این می‌شود که رفتار اندک افراد اولیه یا حتی نفر نخست بتواند باعث ایجاد رفتاری مشابه از سوی افراد بی‌شماری شود که از آن ها پیروی می‌کنند.

در این جا تأکید بر یک نکته مهم است و آن این که اگر یک نفر بییند که پنج، ده، صد یا هزار نفر تمایل دارند که چیزی را بگویند یا چیزی را انجام دهند، این تمایل وجود دارد که فکر کند هر کدام و همه‌ این افراد تصمیم مستقلی برای گفتن یا انجام آن دارند. حقیقت می‌تواند این باشد که تنها بخش کوچکی از این گروه تصمیم مستقلی گرفته است. باقی آن ها از جمع تبعیت می‌کنند و بنابراین همان سیگنالی را که خودشان در معرض آن بودند، تقویت می‌کنند. آن سیگنال ممکن است به شدت بلند باشد و کاملاً گیرا به نظر برسد، حتی با وجود این که ترکیبی از قضاوت‌های تعداد بسیار اندکی از مردم است.

مسائل زیست‌محیطی مثال‌هایی هستند از این که اطلاعات چگونه سفر می‌کنند و می‌توانند گسترش یابند و تثبیت شوند؛ چه حقیقت داشته باشند و چه خیر.

یک مثال مشوش‌کننده، این باور عمومی گسترده است که زباله‌های رها شده‌ خطرناک، یکی از مهم‌ترین مشکلات جدی زیست‌محیطی است. علم از این باور حمایت نمی‌کند و به نظر می‌رسد که این باور از طریق سیلابه‌ها گسترش یافته باشد.

یک مثال زیست‌محیطی دیگر، این باور رایج و غلط است که غذاهای شامل ارگانیسم‌های مهندسی ژنتیکی، برای سلامت مردم خطر دارند؛ و البته دانشمندان توافق دارند که این مواد خطرناک نیستند.

بسیاری از سیلابه‌ها، رایج اما محلی هستند. این باور را در نظر بگیرید که در برخی جوامعِ آمریکایی‌ آفریقایی‌ تبار در دهه ۱۹۸۰ رواج داشته است که دکترهای سفیدپوست در رواج ایدز در میان آمریکایی‌های آفریقایی‌ تبار مقصر هستند. یا این مسأله را که محافظه‌کاران آمریکایی زیادی به آن باور دارند در نظر بگیرید؛ این که رئیس جمهور اوباما در ایالات متحده زاده نشده است و این ایده که بسیاری از والدین به آن باور دارند (و ظاهراً دونالد ترامپ هم یک بار از آن دفاع کرده است) که واکسیناسیون باعث اوتیسم می‌شود!

یک گروه چیزی را باور می‌کند و گروه دیگر درست مخالف آن را؛ دلیل آن انتقال سریع اطلاعات در یک گروه است که در گروه دیگر وجود ندارد.

۲) سیلابه‌های مبتنی بر شهرت

ما همچنین می‌توانیم امکان سیلابه‌های شهرتی را موازی با سیلابه‌های اطلاعاتی تصور کنیم.

در یک سیلابه شهرتی مردم فکر می‌کنند که می‌دانند چه چیزی درست است یا چه چیزی ممکن است درست باشد، ولی آن ها کم‌ و بیش با جمعیت همراه می‌شوند تا نظر خوب دیگران را در مورد خود حفظ کنند.

حتی با اعتماد به‌نفس‌ترین مردم نیز گاهی قربانی این فشار می‌شوند و در این فرایند سکوت اختیار می‌کنند. مردم با داشتن ترس از خشم دیگران، ممکن است به طور عمومی به ارزش‌ها و فعالیت‌هایی اعتراض نکنند که به طور خصوصی از آن ها متنفرند.

عمل اجتماعی آزار جنسی بسیار قدیمی‌تر از مفهوم “آزار جنسی” است و زنان بسیاری که در معرض آن قرار داشته‌اند، از این امر بیزار بوده‌اند؛ ولی بیشتر آنان سکوت کرده‌اند، صرفاً به دلیل این که از عواقب شکایت عمومی می‌ترسیدند.

جالب است که فکر کنیم چند تا از فعالیت‌های فعلی در همین دسته‌بندی کلی قرار می‌گیرند؛ یعنی آن ها آزار می‌رسانند و آسیب‌رسان دانسته می‌شوند؛ ولی باقی می‌مانند، زیرا بیشتر کسانی که آسیب می‌بینند، باور دارند که اگر شکایت کنند، آزار می‌بینند.

زمانی که سیلابه‌های شهرتی شروع به گسترش می‌کنند، ممکن است ایجاد نافرمانی افزایش یابد، همان‌طور که وقتی مردم می‌فهمند نارضایتی آنان بین تعداد زیادی از مردم مشترک است، اغلب این اتفاق می‌افتاد.

با پیوستن تعداد هرچه بیشتری از مردم به سیلابه‌های شهرتی، آن ها فشار فزاینده‌ای را ایجاد می‌کنند. موضعی که زمانی به شدت نامحبوب بوده و منجر به سکوت می‌شده است، ممکن است موضعی معمول به‌ نظر برسد، به حدی که مردم برای مخالفت با آن، در مورد شهرت خود خطر کنند.