در حالی‌که یکی از شرکت‌های تولیدکننده داروهای بیوتکنولوژی سهم ۶۰ درصدی از صادرات دارویی کشور را بر عهده دارد و به ۳۲ مقصد صادراتی محصول خود را توزیع می‌کند، به دلیل نبود ارتباطات بانکی حتی بانک‌های برخی کشورهای دوست از همکاری با این شرکت ممانعت می‌کنند و به گفته آنها حالا این شرکت بازار ۲۰ میلیون دلاری دارویی یکی از کشورهای مقصد را رها کرده و از سال جاری صادراتی به این کشور نداشته است.
«ملیتاید» (لیراگلوتاید) برای پایین آوردن قند خون (گلوکز) در کودکان بالای ۱۰ سال و بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۲، پایین آوردن ریسک وقایع قلبی-عروقی مانند سکته قلبی، سکته مغزی و مرگ در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۲ و بیماری قلبی-عروقی
«تیالیا» (افلیبرسپت) به شکل محلول تزریقی (جهت تزریق داخل‌چشمی) و به‌منظور درمان برخی بیماری‌های چشمی از جمله تخریب و دژنراسیون بخش مرکزی شبکیه چشم (ماکولا) که پیرو افزایش سن رخ می‌دهد، ادم و التهاب ماکولا به‌علت ابتلا به دیابت، رتینوپاتی دیابتی و ادم ماکولا در پی ابتلا به انسداد عروق شبکیه
«سینوپار» (تری پاراتاید) برای تحریک ساخت استخوان، افزایش تراکم مواد معدنی استخوانی و افزایش استحکام استخوان استفاده می‌شود و همچنین موجب کاهش شکستگی در ستون فقرات و سایر استخوان‌ها در خانم‌های یائسه مبتلا به پوکی استخوان می‌شود.
«سینورا» (آدالیمومب) کاهش‌دهنده علائم و نشانه‌های بیماری آرتریت روماتوئید و جلوگیری از پیشرفت تخریب ساختاری و بهبود عملکرد جسمی و فیزیکی در بیماران بزرگسال مبتلا به آرتریت روماتوئید متوسط تا شدید
«سیناتروپین» (سوماتروپین یا هورمون رشد) برای تأمین هورمون رشد در کودکان و بزرگسالان مبتلا به کمبود هورمون رشد، تأمین هورمون رشد در کودکان با قد کوتاه مبتلا به سندرم ترنر و تأمین هورمون رشد در بدن برای دستیابی به رشد مناسب در بیماران خردسال دارای نارسایی مزمن کلیه
«سینال-اف» (فولیتروپین آلفا) برای القای تخمک گذاری در بانوانی که حتی با مصرف کلومیفن قادر به تخمک‌گذاری نیستند، بلوغ فولیکول و رشد تخمک، تحریک تخمک‌گذاری و تحریک تولید اسپرم
اینها تنها بخشی از ده‌ها داروی های‌تک مبتنی بر بیوتکنولوژی است که از سوی فناوران و محققان یکی از گروه‌های دانش‌بنیان تولید داروهای بیوتکنولوژی تولید می‌شود. این شرکت حالا سهم ۶۰ درصدی از صادرات دارویی کشور را بر عهده دارد و به بیش از ۳۰ کشور صادرات دارد، ولی این شرکت اکنون در پیچ و خم‌های دالان تحریم‌ها قرار دارد، به گونه‌ای که به گفته آنها بانک‌های حتی کشورهای دوست نیز به دلیل عدم امکان ارتباطات بانکی ایران به نظام بانکی دنیا، از پرداخت پول‌های این شرکت خودداری می‌کنند.
این گروه دارویی در سال ۱۴۰۱، علاوه بر اینکه مانع از خروج ۲.۷ میلیارد دلار ارز از کشور شد، با سهیم‌بودن در ۶۰ درصد از سبد صادراتی دارویی کشور و صادرات به ۳۲ کشور، برای ایران ارزآوری نیز کرده است.
فریدون مهبودی، بنیانگذار این شرکت دانش‌بنیان حوزه دارویی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: این گروه دارویی دارای محصولات متنوعی همچون چندین داروی ضد سرطان است که اثربخشی زیادی در درمان سرطان‌ها دارند. یکی از این داروها پرتوزومب است؛ ماده‌ای که یک مونوکلونال آنتی‌بادی است و گیرنده خارجی پروتئین HER۲ را مهار می‌کند. HER۲ در سطح خارجی تعداد زیادی از سلول‌های سرطانی یافت می‌شود. مهار HER۲ رشد سلولی را متوقف خواهد کرد و منجر به آپوپتوز سلول‌های سرطانی خواهد شد.
وی با بیان اینکه این دارو در درمان سرطان پستان HER۲ مثبت در مراحل اولیه بیماری و متاستاز تجویز می‌شود، اظهار کرد: پگاژن یکی دیگر از داروهای تولیدی این گروه است که برای کاهش احتمال عفونت در بیمارانی که تحت شیمی درمانی سرکوب‌کننده مغز استخوان قرار می‌گیرند و ریسک ابتلا به تب در آنها بالا است، استفاده می‌شود.
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان، داروی «پمبرولیزومب» را برای درمان انواع خاصی از سرطان‌ها توصیف کرد که برای درمان سرطان پوست (ملانوم و کارسینوم سلول مرکل)، ریه، سر و گردن، انواع خاصی از سرطان لنفوم (هوچکین و سلول-B بزرگ)، کلیه، مثانه و مجاری ادراری، روده، کبد، پستان، دهانه رحم یا رحم و سرطان‌های پیشرفته معده و مری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مهبودی با اشاره به تولید واکسن پاپیلومای ۴ ظرفیتی در این شرکت، یادآور شد: فاکتور ۸ برای درمان بیماران هموفیلی از دیگر محصولات دارویی این شرکت است.
وی به صادرات محصولات تولیدی این شرکت اشاره کرد و یادآور شد: حدود ۶۰ درصد داروی صادراتی کشور مربوط به این شرکت می‌شود و کشورهای مقصد صادراتی ما شامل روسیه، ترکیه، عراق، سوریه، آرژانتین، پرو و کشورهای امریکای لاتین است.
بنیانگذار این شرکت خاطرنشان کرد: بیشتر داروهای صادراتی ما مربوط به داروهای ضد سرطان و داروهای مربوط به درمان بیماری MS بوده است. داروی «آلتبرل» برای درمان بیماری‌های خود ایمنی و «آدالیمومب» از دیگر اقلام صادراتی ما است.
به گفته وی، «آدالیمومب» یک سرنگ از پیش پر شده حاوی ۴۰ میلی‌گرم آدالیمومب در ۰.۸ میلی‌لیتر است که برای کاهش علائم و نشانه‌های بیماری آرتریت روماتوئید و همچنین جلوگیری از پیشرفت تخریب ساختاری و بهبود عملکرد جسمی و فیزیکی در بیماران بزرگسالی که به آرتریت روماتوئید متوسط تا شدید فعال مبتلا هستند، تجویز می‌شود.
وی با بیان اینکه عمده صادرات این شرکت مربوط به داروهای مبتنی بر بیوتکنولوژی است، یادآور شد: رقیب ما در تولید داروهای بیوتکنولوژی چند کشور محدود پیشرفته صنعتی است و اخیرا کشور هند نیز به آنها اضافه شده است. داروهای بیوتک ما در رقابت با این کشور هم کیفیت بالایی دارند و هم قیمت داروهای ما رقابت‌پذیر است.
مهبودی به چالش‌های صادراتی شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره کرد و گفت: بزرگترین چالش ما در این حوزه، ارتباطات بانکی است؛ در صورتی که این مشکل مرتفع شود، صادرات داروهای بیوتکنولوژی ایران به بیش از ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار در سال می‌رسد و این ارتباطات بانکی برای ما بسیار حیاتی است؛ چرا که داروهای بیوتکنولوژی جزء اقلامی نیستند که از طریق کشورهای واسط صادر شوند.
این محقق حوزه بیوتکنولوژی با تاکید بر اینکه نبود ارتباطات بانکی موجب شده که انتقال پول در همکاری با کشوری مانند عراق دشوار شود، افزود: این چالش در حدی گسترده است که حتی کشور سوریه به ما اعلام کرده است که به دلیل تحریم‌های بانکی با ما همکاری نخواهد داشت و این امر موجب شده که پول حاصل از صادرات به کشور سوریه از ۴ سال قبل در این کشور بماند.
مهبودی اظهار کرد: این رویکرد کشور سوریه موجب شد که امسال بازار صادراتی ۱۵ تا ۲۰ میلیون دلاری به سوریه را رها کنیم، چون پول از این کشور به ما باز نمی‌گردد.
بنیانگذار این شرکت دانش‌بنیان، رفع تعهد ارزی را از دیگر چالش‌های صادراتی شرکت‌های دانش‌بنیان عنوان کرد و ادامه داد: رفع تعهد ارزی ۶ ماه اعلام شده بود که امسال به یک سال افزایش داده شد، ولی از سوی دیگر پول‌های صادراتی ما باز نمی‌گردد و ما در رفع تعهد ارزی با مشکلاتی مواجه می‌شویم.
وی در خصوص نحوه صادرات این شرکت به کشورهای مقصد، توضیح داد: ما به کشورهای روسیه، ترکیه و آرژانتین انتقال تکنولوژی داشتیم و به برخی از کشورها صادرات دارو بوده است و در هر دو نوع صادرات، مشکل انتقال پول را داشته‌ایم.
مهبودی تاکید کرد: از یک سو صادرات انجام می‌شود و از سوی دیگر ما باید به دولت پاسخگو باشیم./ ایسنا