قشم جزیره لذت و تفریح نیست

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری منطقه آزاد قشم از تلاش برای تغییر الگوی گردشگری در این جزیره با تاکید بر دارایی‌های فرهنگی سخن گفت و اظهار کرد:‌ باید به این سمت برویم که قشم جزیره لذت و تفریح نیست. «گردشگر تهاجمی» برای قشم نه تنها آورده‌ای ندارد که زیان‌ده است.

 همایش ملی صنعت گردشگری «هَمسِنگار» جزیره قشم از ۲۶ تا ۲۷ مهرماه با هدف معرفی الگوی گردشگری هویت‌محور با تاکید بر دارایی‌های فرهنگی این جزیره و برقراری ارتباط با کشورهایی که روزگاری در پیوند با قشم بودند، به منظور جذب سرمایه‌گذار برگزار می‌شود. ادریس راموز، معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری منطقه آزاد قشم در نشست خبری که چهارشنبه ۱۸ مهرماه در خانه اندیشمندان علوم انسانی در تهران برگزار شد، نخست درباره عنوان این همایش که از واژه بومی «همسنگار» بهره گرفته شده است، توضیحاتی داد و گفت: دریانوردان قشمی وقتی در دریا حرکت می‌کردند یکدیگر را «همسنگار» خطاب می‌کردند که به معنای همیاری، همدلی و کنارهم بودن است.

برقراری راه آبی قشم ـ‌ عمان

او سپس به پیشینه تمدنی جزیره قشم و تعاملات فرهنگی و تجاری این جزیره با کشورهای شرقی و قاره آفریقا از هزاران سال پیش اشاره کرد و با یادآوری شعار سازمان جهانی گردشگری ملل متحد که روی صلح تاکید دارد، اظهار کرد: درحال حاضر مهمترین ابزار برای تعاملات و برقراری صلح، گردشگری است. گردشگری چه در بحث اقتصاد کشورها و چه در تقویت و تثبیت برند کشورها عنصری مطلوب محسوب می‌شود. با همین رویکرد در این همایش سعی شده است با دعوت از سفرای کشورهایی که در تاریخ دیرینه قشم با آنها ارتباط داشتیم، نشان دهیم در جزیره قشم چه اقداماتی برای فعال کردن دیپلماسی و جذب سرمایه‌های فرهنگی و اقتصادی انجام شده است.

به گفته معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری منطقه آزاد قشم، برای این همایش از ۱۲ سفیر مقیم در ایران از جمله امارات، قطر، عمان، چین، هندوستان، تانزانیا، ایتالیا، پرتغال و بلاروس براساس اشتراک‌ها و تاریخ ارتباط تجاری و فرهنگی دعوت شده است. بیشتر دنبال روزنه‌های ارتباطی هستیم تا رجعتی به دروازه تمدنی قشم داشته باشیم.

راموز با اشاره به برپایی نمایشگاهی در حاشیه این همایش اظهار کرد:‌ قصد داریم مسیرهای دریایی با کشورهای مختلف برقرار کنیم، از جمله در مسیر کنگ، قشم و عمان. در این راستا با سفیر عمان مذاکراتی هم داشته‌ایم. براساس این تعامل‌ها قصد داریم دانش لنج‌سازی را به عنوان میراث در خطر و همچنین دانش حفظ آب را احیا کنیم.

او درباره جذب سرمایه‌های خارجی به جزیره قشم گفت: با توجه به تحریم‌ها جذب سرمایه‌گذار خارجی با هزار مانع مواجه می‌شود، بنابراین بر جذب سرمایه‌گذار داخلی متمرکز هستیم.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری منطقه آزاد قشم تاکید کرد: باید به این سمت برویم که قشم جزیره لذت و تفریح نیست و یک بُعد آن تاریخ، گردشگری سلامت و ژئوتوریسم است. تلاش داریم مردم را با انواع گردشگری قشم آشنا کنیم و از طریق برندینگ، آن نگاه به جزیره قشم تغییر کند. معتقدیم وقتی این اتفاق در تمام مراتب کشور رخ دهد، برای سرمایه‌گذار هم جذاب می‌شود.

او سپس به ایده «خانه قشم» که با هدف معرفی سبک زندگی و تجربه زیسته در قشم در استان‌های دیگر راه‌اندازی خواهد شد، اشاره کرد و افزود: به جای اینکه ما در مقصد منتظر سرمایه‌گذار بنشینیم، قصد داریم در مبدأ، برندینگ، سبک زندگی و تجربه زیسته قشم را ترویج دهیم.

راموز در پاسخ به انتقادهای خبرنگاران به کیفیت تاسیسات گردشگری در جزیره قشم با وجود سیاست‌گذاری‌هایی که برای توسعه گردشگری در این منطقه می‌شود، اظهار کرد: تأسیسات گردشگری در وضعیت مناسبی نیست اما با برنامه‌ریزی و برندینگ ساخت هتل‌های ۴ و ۵ ستاره شروع شده است و الگوهای جدیدی را در زنجیره گردشگری می‌خواهیم ایجاد کنیم. این جزیره تا کنون پلاژ ساحلی نداشت و تا ۱۵ ماه آینده پلاژ ساحلی قشم احداث می‌شود.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری منطقه آزاد قشم درباره حمل و نقل داخلی جزیره پس از آن‌که به محدودیت‌های دسترسی به این جزیره اشاره شد، گفت: احیای حمل و نقل تاکسی‌های داخل جزیره استارت خورده است. اما مساحت قشم را درنظر بگیرید، برای تماشای همه جاذبه‌ها و تجربه زیسته در قشم ۱۰ روز زمان نیاز است. البته طرحی برای  سرمایه‌گذاری برای اتوبوس گردشگری تعریف شده است. افزون بر این، احیا و دوبانده کردن جاده‌های جزیره آغاز شده است. معضلات زیرساخت در جزیره مشخص است. بیش از دو دهه است که پل خلیج فارس متوقف شده است، سعی کردیم این مساله را پیگیری کنیم که اگر دنبال توسعه راه‌های دسترسی به این جزیره هستند دست‌کم تکلیف پل خلیج فارس را روشن کنند.

او درباره پدیده «گردشگری انبوه» در جزیره قشم اظهار کرد: هر یک نفر «گردشگر تهاجمی» برای سازمان منطقه آزاد ۱۳۰ هزار تومان هزینه دارد، از بهمن تا فروردین نزدیک به دو میلیون گردشگر وارد می‌شود که عملا زیان‌ده است.

راموز با تایید اینکه گردشگری تهاجمی برای جزیره قشم سودی ندارد، گفت: برای تغییر تصویر ذهنی درباره جزیره قشم به زمان نیاز داریم. ما از مدارس شروع کرده‌ایم و تلاش داریم به دانش آموز دارایی‌هایش را یادآوری کنیم و نشان دهیم که نسبت به یک تهرانی فرودست نیست. به هر حال القاء الگوی گردشگری پایدار، اکوتوریسم و ژیوتوریسم زمان‌بر است.

دنبال ایزوله کردن جزیره‌ها برای یک گروه خاص نیستیم

محمد فرزاد میرزایی قلعه، مدیرکل گردشگری و میراث فرهنگی شورای‌عالی مناطق آزاد در این نشست گفت:‌ سال گذشته مناطق آزاد در مجموع ۶۵ میلیون گردشگر غیربومی با اهداف مختلف داشتند و از ۶ میلیون گردشگر ورودی نیز  ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در پهنه مناطق آزاد ثبت شده است.

او سپس به برخی اقدامات انجام شده است در زمان مدیریت خود اشاره کرد و افزود: زمانی که مناطق آزاد را تحویل گرفتیم عضو هیچ ستادی نبودیم اما الان عضو ستادهای اربعین، راهیان نور و خدمات سفر هستیم که بالندگی، بلوغ و هویت مستقل مناطق آزاد را می‌رساند. در حال حاضر تعداد نیروهای گردشگری مناطق آزاد کمتر ۱۰۰ نفر هستند اما فشاری که روی آنها است مساوی کل نیروهای یک وزارتخانه است. ما را قفل کرده بودند، دستی را که برای یاری گرفتن دراز کرده بودیم نگرفتند. اجازه نمی‌دادند کاری در حوزه گردشگری انجام شود. ما در ۸ منطقه ۲۴۰ پروژه و بسته سرمایه گذاری تعریف کرده‌ایم.

مدیرکل گردشگری و میراث فرهنگی شورای‌عالی مناطق آزاد در پاسخ به نقدهایی که به قیمت هتل‌ها و حمل و نقل به جزیره قشم و دیگر مناطق آزاد شد، اظهار کرد: قیمت‌گذاری هتل و حمل و نقل با من نیست، قسم می‌خورم اگر قیمت‌گذاری هتل و هواپیما با من بود، این قیمت‌ها را شاهد نبودیم.

میرزایی در پاسخ به سوالی درباره اینکه با توجه به سوخت شدن فرصت جام جهانی قطر در جزایر جنوبی، آیا قشم در صورت تکرار چنین فرصتی توانایی مشارکت و پذیرش گردشگر دارد، گفت: آن پدیده سوخت نشد، سوخت کردند. در سطح مقامات بالای کشور، ستادی تشکیل شد و برنامه‌ریزی وتقسیم کار نیز انجان شد، کیش هم پایلوت بود. ما آماده حضور گردشگرانی که قرار بود وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی جذب کند، بودیم اما نفهمیدیم چه شد! حتی دهکده گردشگری ایران را تعریف کردیم که یک نمایش فرهنگی بود.

در ادامه پرسشی درباره ناترازی تخت‌ها اقامتی و آمار گردشگران ورودی به قشم با این نتیجه‌گیری که به نظر می‌رسد قشم هر نوع گردشگری را پذیرفته درحالی‌که می‌توانست مانند کیش به طور مشخص روی گردشگری که آورده بیشتری دارد، متمرکز شود، مطرح شد که مدیرکل گردشگری و میراث فرهنگی شورای‌عالی مناطق آزاد در واکنش به آن اظهار کرد: ما در مناطق آزاد شرایطی را فراهم می‌کنیم که تمام طبقات از آن استفاده کنند. ضمن اینکه ایزوله کردن یک فضا برای گروه خاص در سیاست کلی کشور نیست.

وقتی هواپیما برای راه عادی نداریم چگونه می‌خواهیم گردشگری جزایر را توسعه دهیم؟

اکبر غمخوار از فعالان گردشگری ایران و از اعضای تشکل‌های خصوصی گردشگری نیز در این نشست در نقد وضعت حمل و نقل و دسترسی به مناطق آزاد به‌ویژه جزایر خلیج فارس سخن گفت و افزود: وقتی از جزایر حرف می‌زنیم یعنی جایی که وسط دریا واقع شده است که مسأله اصلی آنها چگونگی دسترسی است. شما تا مشتری را به جزایر نرسانید نمی‌توانید از توسعه گردشگری حرف بزنید. وقتی هواپیما برای راه عادی نداریم چگونه می‌خواهیم گردشگری این جزایر را توسعه دهیم. چه ناوگان دریایی را برای جزایر جنوبی فراهم کرده‌ایم؟ چندسال پیش به یک جزیره کوچک اسپانیا سفر کرده بودم که سالانه ۱۱ میلیون گردشگر داشت، هر پنج دقیقه یک هواپیما می‌نشست و برمی‌خاست. از انگلیسی‌ها و سوئدی‌ها که مسافرانش بودند پرسیدم چرا به همچین جزیره کوچکی آمده‌اند، می‌گفتند کشورشان به ندرت آفتابی است و هزینه سفر به این جزیره از چهار هفته گرم کردن خانه‌شان مقرون‌به صرفه‌تر است. ما نمی‌توانیم از این ظرفیت جزیره قشم و کیش استفاده کنیم؟ همه که دنبال مشروبات نیستند خیلی‌ها دنبال ویتامین D هستند.

او ادامه داد: از کدام پایتخت‌های دنیا به قشم و کیش پرواز انجام می‌شود؟ البته اخیرا به دبی پروازهایی برقرار شده است اما راه حل توسعه و پیشرفت این است که این پروازها به پایتخت‌های کشورهای دیگر برقرارشود.

غمخوار با تاکید بر ضرورت تقویت گردشگری دریایی گفت: اگر بین جزایر خلیج فارس یک کروز می‌گذاشتند کلی گردشگر جذب می‌کرد، هرچند شناورها با وجود تمام قول‌هایی که دادند هنوز برای تأمین سوخت مشکل دارند و ما نمی‌دانیم این مشکل به کجا مربوط می‌شود.  

او اضافه کرد: دبی، عمان، بحرین و کویت مسیرهایی است که می‌توان با کشتی تور برگزار کرد. از طرفی، جاذبه‌های ورزشی هم ظرفیت خوبی است که هنوز به آن توجه شده است.

سپس، مجید حلاج‌زاده، رئیس مرکز خدمات مشاوره ایرانیان خارج از کشور  با بیان اینکه ایرانیان خارج از کشور به سرمایه‌گذاری در جزایر ایران تمایل زیادی دارند، قول داد سرمایه‌هایی را در بخش گردشگری دریایی جذب کند.

خیلی‌ها می‌پرسند چرا قشم هتل خوب ندارد؟

جمشید حمزه زاده، ‌ رئیس هیأت مدیره جامعه هتلداران ایران از محدودیت تعداد اقامتگاه‌ها در جزیره قشم سخن گفت و افزود: خیلی‌ها از ما می‌پرسند قشم چرا هتل خوب مثل کیش ندارد؟ باید برای جذب سرمایه‌گذار در این حوزه بسته حمایتی واقعی و نه لفظی تعریف شود با این شرایط قطعا سرمایه‌گذاران مایلند در قشم هتل با کیفیت بسازند. ما امیدواریم همایش ملی گردشگری که اواخر مهرماه در قشم برپا می‌شود به نتایج خوبی در جذب سرمایه‌گذار ختم شود.

تخت‌های قشم محدود است

عبدالباسط رضوانی، مدیرعامل جامعه حرفه‌ای هتلداران جزیره  قشم در پاسخ به پرسشی درباره کمبود اقامتگاه مناسب در این جزیره و سرگردانی و چادرخوابی مسافران در روزهای پیک سفر و تدبیری که در این‌باره شده است، گفت: تعداد تخت‌های اقامتی جزیره قشم محدود است. ۸۰ مرکز اقامتی در این جزیره با حدود ۹۵۰۰ تخت وجود دارد که در روزهای خاص سال، خانه‌های مسافر به این ظرفیت اضافه می‌شود، جدا از آن، اقامتگاه بوم‌گردی نیز وجود دارد. به هر حال باید پیش از ورود به قشم رزرو اقامتگاه صورت گیرد، چون حجم مسافر در برخی اوقات زیاد است. قشم مقصد مسافر است و از قبل مسافر آن را انتخاب کرده است.

در پایان این نشست، پوستر همایش ملی صنعت گردشگری «هَمسِنگار» جزیره قشم رونمایی و امضا شد./ ایسنا