زهرا برمکی/خبرنگار
نقش ذخایر استراتژیک در جلوگیری از طوفان اقتصادی و اجتماعی
ذخایر استراتژیک به دولت این امکان را می‌دهد که در صورت افزایش ناگهانی قیمت‌ها یا کاهش عرضه، بتواند با عرضه به‌موقع محصولات در بازار، ثبات نسبی قیمت‌ها را حفظ کند. کنترل بازار و قیمت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا نوسانات شدید قیمت می‌تواند فشار زیادی بر طبقات کم‌درآمد جامعه وارد کرده و نارضایتی عمومی را افزایش دهد. افزایش ذخایر گندم و سایر نهاده‌های کشاورزی می‌تواند وابستگی به واردات را کاهش داده و قدرت چانه‌زنی کشور در مذاکرات اقتصادی و سیاسی را تقویت کند. توسعه توانمندی‌های داخلی و افزایش خودکفایی در تولید گندم به تأمین نیازهای داخلی کمک می‌کند و تأثیرات منفی سیاست‌های خارجی را کاهش می‌دهد.
علاوه بر این، مدیریت بحران‌های طبیعی نیز اهمیت زیادی دارد. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در معرض مخاطرات مختلف طبیعی از جمله خشکسالی، سیل و زلزله است که می‌تواند تولیدات کشاورزی و به ویژه گندم را تحت تأثیر قرار دهد. داشتن ذخایر استراتژیک قوی و مطمئن می‌تواند در مواقع بحرانی، تأمین غذای لازم برای جمعیت کشور را تضمین کند و از بروز کمبودها و بحران‌های غذایی جلوگیری نماید.
افزایش ذخایر استراتژیک همچنین می‌تواند به حمایت از کشاورزان داخلی منجر شود. با خرید تضمینی محصولات کشاورزی و انبار کردن آنها در ذخایر استراتژیک، دولت می‌تواند از درآمد پایدار کشاورزان حمایت کند و چرخه تولید را در سال‌های دشوار اقتصادی حفظ کند. این سیاست به افزایش سطح اشتغال در بخش کشاورزی نیز کمک می‌کند.
مدیریت نوین در خدمت امنیت غذایی و اقتصادی
به رغم تمام این مزایا، افزایش ذخایر استراتژیک با چالش‌هایی نیز همراه است. هزینه‌های بالای انبارداری، فسادپذیری محصولات، و ضرورت مدیریت علمی و فنی از جمله این چالش‌ها هستند. برای مقابله با این مسائل، لازم است از روش‌های نوین ذخیره‌سازی مانند ذخیره‌سازی سرد و کنترل عوامل محیطی بهره گرفت. استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و آموزش پرسنل می‌تواند به بهبود کارایی و کاهش ضایعات کمک کند.
در نهایت، افزایش ذخایر استراتژیک گندم و نهاده‌ها نه تنها به تأمین امنیت غذایی کمک می‌کند، بلکه به عنوان ابزاری مهم برای مدیریت اقتصادی پایدار و مواجهه با بحران‌های داخلی و خارجی عمل می‌کند. تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و اجرای سیاست‌های کارآمد در این زمینه می‌تواند به تقویت بنیه اقتصادی و اجتماعی کشور کمک کند.
تحولی در امنیت غذایی؛ افزایش ذخایر استراتژیک گندم و نهاده‌ها
در همین خصوص سید سجاد حسینی مشاور وزیر و رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت‌جهادکشاورزی در گفت‌و‌گو با نوآوران گفت: دولت چهاردهم در اقدامی استراتژیک برای تضمین امنیت غذایی و تقویت اقتصاد ملی، ذخایر گندم را به بیش از 12 میلیون تن رسانده و برنامه‌ای برای واردات 10 میلیون تن نهاده‌های دامی در دست اقدام دارد. این اقدامات نه تنها اطمینان خاطر برای کشاورزان فراهم می‌آورد، بلکه راه را برای استقلال غذایی کشور هموار می‌کند.
وی تاکید کرد: تأمین ذخایر راهبردی از محصولات اساسی مانند گندم و نهاده‌های دامی، یکی از ارکان اصلی امنیت غذایی و اقتدار ملی کشور به شمار می‌رود. در دورانی که تغییرات اقلیمی و نوسانات بازار جهانی به طور فزاینده‌ای بر دسترسی به مواد غذایی تاثیر می‌گذارند، حفظ و تقویت این ذخایر راهبردی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به صراحت بر ضرورت ایجاد و تقویت ذخایر راهبردی محصولات کشاورزی تاکید دارد. این سیاست‌ها با هدف کاهش وابستگی اقتصادی به خارج و افزایش تاب‌آوری در برابر شوک‌های خارجی تدوین شده‌اند. در این راستا، وزارت جهاد کشاورزی در دولت چهاردهم اقداماتی اساسی انجام داده است تا اطمینان حاصل شود کشور نه تنها می‌تواند از پس افزایش تقاضا برآید، بلکه در مواقع بحرانی، وابسته به واردات نباشد.
حسینی متذکر شد:اخیراً، وزارت جهاد کشاورزی با برنامه‌ریزی دقیق و اجرای سیاست‌های مؤثر، موفق شده است ذخایر راهبردی گندم را بیش از 12 میلیون تن افزایش دهد. این میزان ذخیره برای بیش از 12 ماه کافی است که گام مهمی در جهت خودکفایی و جلوگیری از بحران‌های محتمل است. علاوه بر گندم، واردات بیش از 10 میلیون تن انواع نهاده‌های دامی نیز برنامه‌ریزی شده است که ذخایر این محصولات را به بیش از 6 ماه افزایش داده است.
وی افزود: گندم از محصولات استراتژیک و حیاتی کشور به حساب می‌آید به طوری که تأمین پایدار آن تضمینی برای امنیت غذایی است. افزایش ذخایر گندم به بیش از یک سال به دولت اجازه می‌دهد تا در مواقع ضروری، بدون نگرانی از کمبود، نیازهای داخلی را برطرف کند. از سوی دیگر، نهاده‌های دامی نقشی حیاتی در تأمین پروتئین دامی ایفا می‌کنند و واردات گسترده آنها به پایداری تولیدات دامی داخلی کمک شایانی می‌کند.
حسینی تصریح کرد: دولت چهاردهم با اجرای سیاست‌های هوشمندانه توانسته است زیرساخت‌های لازم برای مدیریت و نگهداری این ذخایر را تقویت کند. استفاده از تکنولوژی‌های نوین در انبارداری و توزیع و همچنین به‌روزرسانی تسهیلات ذخیره‌سازی بخشی از این اقدامات است. این تلاش‌ها نه تنها کارایی عملیاتی را افزایش داده بلکه به کاهش هدررفت و فساد مواد غذایی نیز کمک کرده است.
وی ادامه داد: با وجود این دستاوردها، حفظ و مدیریت این ذخایر با چالش‌هایی نیز همراه است. تغییرات اقلیمی و خطرات ناشی از آن، شرایط سیاسی و اقتصادی بین‌المللی و نوسانات قیمت‌های جهانی همواره می‌توانند تهدیداتی برای پایداری این ذخایر باشند. در این میان، رویکردی تلفیقی که شامل افزایش توان تولید داخلی، نوآوری در روش‌های کشاورزی و دامداری و تقویت روابط تجاری بین‌المللی است می‌تواند راهگشا باشد.
حسینی بیان کرد: یکی از راهکارهای کلیدی می‌تواند سرمایه‌گذاری بیشتر در تحقیقات کشاورزی و دامی باشد تا با استفاده از نوآوری‌ها و تکنولوژی‌های نوین، بهینه‌سازی در تولید و کاهش اتلاف منابع محقق شود. علاوه بر این، توسعه سیاست‌های تشویقی برای کشاورزان و دامداران در جهت افزایش تولید، می‌تواند به خودکفایی بیشتر کشور کمک کند.
وی تاکید کرد: در نهایت، تأمین و حفظ ذخایر راهبردی نه تنها یک نیاز اساسی بلکه یک استراتژی بلندمدت برای پایداری و استقلال کشور محسوب می‌شود. با ادامه تلاش‌ها در جهت تقویت این ذخایر و مدیریت هوشمندانه، ایران می‌تواند در برابر چالش‌های احتمالی ایستادگی کند و استقلال غذایی خود را به سطح مطلوبی برساند. این دستاوردها نه تنها امنیت غذایی کشور را تضمین می‌کند بلکه به تقویت بنیه اقتصادی و اجتماعی جامعه نیز کمک فراوانی خواهد کرد.