نوآوران آنلاین- این روزها فضای مجازی بخش مهم و قابل توجهی از زندگی هر فردی را به خود اختصاص داده است.
به طوری که می توان گفت همه اقشار اعم از سالمندان و جوانان و حتی کودکان تحت تأثیر فضای مجازی قرار گرفته اند.
بسیاری از والدین چنین ابراز می کنند که رفتارهای فرزندان شان تحت تأثیر فضای مجازی تغییر کرده و متناسب با سبک تربیتی آن ها نیست.
پرواضح است که یکی از مهم ترین دلایل تغییرات اساسی در دنیای امروز حضور فضای مجازی در خانواده ها و ورود افراد در این فضاست. متأسفانه نبود آگاهی های لازم پیش از ورود به این فضا موجب شده تا بسیاری از نوجوانان ما دچار مشکل شوند و درحقیقت این فضا در کنار برخی مزایا اما آسیب های بسیار زیاد و غیرقابل جبرانی نیز دارد.
به همین جهت باید تأکید کنیم والدین بر حضور فرزندان در این فضا حتماً نظارت داشته باشند و آگاهی‌های لازم را به آن ها ارائه دهند.
متأسفانه نه تنها فرزندان بلکه بسیاری از اقشار سنین بالاتر نیز در زندگی دچار آسیب شده اند؛ چراکه در فضای مجازی سبکی از زندگی و نوعی از فرهنگ بازنمایی می شود که متناسب با فرهنگ ایرانی و سبک زندگی معمول بسیاری از خانواده ها نیست و همین امر منجر شده تا دچار مشکلات بسیار زیاد و اختلافات و تنش هایی در سطح خانواده شوند.
نمی توان گفت به طور قطع باید فضای مجازی را کنار گذاشت و اصلاً به آن ورود نکرد؛ چراکه چنین چیزی غیرممکن است، اما باید به صورت مدیریت شده در این فضا حضور یافت.
در همین خصوص به گفت و گو با دکتر مجید ابهری، آسیب شناس اجتماعی و رفتارشناس پرداختیم.
ابهری که چندین دهه متمادی در زمینه آسیب‌های اجتماعی پژوهش های بسیار خوبی داشته است، در خصوص نقش فضای مجازی در زندگی افراد جامعه به خبرنگار نوآوران گفت: ورود هر فناوری نوین به جامعه موجب بروز عوارض و گاه آسیب ها و تنش های مختلفی می گردد. در صورتی که این فناوری مورد آموزش قرار نگیرد و یکباره همانند یک ویروس فرهنگی به جامعه وارد شود، طبیعتاً کاربردهای منفی آن بیش از مثبت خواهد بود.
وی افزود: یکی از این فرآیندها که یکباره وارد جامعه ما شد، فضای مجازی بود و با توجه به این که بدون آموزش های اولیه در خانواده و مراکز آموزشی با این فضا مواجه شدیم، اکنون با تبعاتی در این راستا مواجه شده ایم.
این آسیب شناس اجتماعی با اشاره به حضور قابل توجه افراد در فضای مجازی طی روز، اظهار داشت: کاربران اصلی این فضا نسل Z جامعه ما هستند که متاسفانه در غیاب آموزش های لازم در خانواده و مراکز آموزشی این نسل نوجوان ما دچار مشکلاتی می گردند. طی یک بررسی میدانی مشخص گردید که اکثریت افراد صرفا برای چت و گفت و گو وارد این فضا می شوند که متاسفانه با شرایط سنی و عقلی آن ها هیچ مطابقتی ندارد.
ابهری، وب گردی را بیماری روحی و روانی عصر فعلی دانست و در این خصوص مطرح کرد: این روزها بسیاری از افراد زمان قابل توجهی را صرف حضور در فضای مجازی می کنند. به ویژه نوجوانان ما کاربران اصلی این فضا هستند که متاسفانه گاها به دام سایت های شرط بندی و گروه های بزهکار می افتند و نهایتا آن چه حاصل می شود، سقوط اخلاقی فرزندان ماست. بسیاری از افراد در فضای مجازی اقدام به فروش مواد مخدر کرده و به این ترتیب جوانان را در باتلاق فساد غرق می کنند.
این آسیب شناس اجتماعی، دیگر آسیب فضای مجازی را بروز مشکلات استخوانی و حتی ضعف بینایی برای نوجوانان عنوان کرد و گفت: در حال حاضر بسیاری از افراد دچار اعتیاد اینترنتی شده اند و درباره زیان های این فضا آنطور که شایسته است، آگاه سازی صورت نمی گیرد.
ابهری که بیش از 40 سال به آسیب شناسی اجتماعی پرداخته است، ابراز تاسف می کند که والدین با این تصور که فرزندان شان در فضای مجازی و اینترنت به آموزش نکات درسی می پردازند، هیچ گونه نظارتی بر عملکرد و فعالیت فرزند نوجوان شان در این فضا ندارند که این اقدامی آسیب زاست و مشکلات بسیاری به دنبال خواهد داشت و تا دیر نشده باید خانواده ها اقدام به آگاه سازی فرزندان شان کنند. از دیگر سو باید نهادهای تربیتی و آموزشی جوانان را از بیراهه بازگردانند و به راه اصلی هدایت کنند.
وی با بیان این که متاسفانه اصلی ترین سرگرمی جوانان ما فضا مجازی است، عنوان کرد: 70 درصد از کاربران اینترنتی دچار افت تحصیلی شده اند و زمان ارتباط چهره به چهره با خانواده و دوستان را از دست داده اند. در مهمانی ها افراد فرصت دیدار را از دست داده اند و ارتباط عاطفی در خانواده ها به حداقل رسیده و همین امر موجب افزایش طلاق، رشد ارتباطات عاطفی مسموم و روابط تعریف نشده گشته است.
این آسیب شناس تاکید کرد: نباید اجازه دهیم مافیای اینترنت آن طور که دل شان می خواهد فرزندان مان که سرمایه ملی ما هستند را به انحراف کشیده و موجب فساد گردند.
وی همچنین به عمیق مشکلات بین زوجین که ناشی از استفاده ناآگاهانه و بسیار افراطی از فضای مجازی است، اشاره کرد و گفت: متاسفانه زوجین جوان بیشترین ساعات حضور در خانه را در گوشی های شان سپری می کنند و کمتر ارتباط عاطفی برقرار خواهند کرد و همین امر موجب بروز انحرافات اخلاقی در خانواده شده است و زنان و مردان فریب خورده و به مسیرهایی کشیده می شوند که موجب افزایش آمار طلاق می گردد که ریشه اش به حضور در فضای مجازی برمی گردد. بسیاری از شیادان با نام های فریبنده و حتی با عکس های غیرواقعی از خود و روابط موازی عاطفی و زناشویی در بین زوجین ایجاد می گردد و حتی افرادی که دارای کمبودهای عاطفی، احساسی و مالی هستند به دروغ در فضای مجازی به نمایش داشته های شان می پردازند و بسیاری از کاربران ناآگاه تحت تاثیر آن ها و به دنبال چشم و هم چشمی ها ارکان زندگی شان سُست و نهایتا طلاق رسمی و یا حتی عاطفی بیشتر می شود.