نوآوران آنلاین- مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق که چند سالی است ابقای وی در این مسئولیت، بخشی از مشکلات و کشمکش‌های سیاسی اقلیم به شمار می‌رود پیش از برگزاری رفراندوم و زمانیکه هواداران حزبی وی در خیابان‌های اربیل پرچم رژیم صهیونیستی را با توجیه حمایت از استقلال کردستان حمل می‌کردند، پیش‌بینی نمی‌کرد با این شکست سیاسی، نام وی در تاریخ کُردها ثبت شود. بارزانی که در تبلیغات واپسین روزهای منتهی به 25 سپتامبر با اطمینان از حصول نتایج این پروسه سخن می‌گفت چنین روزهایی را که حتی با تعلیق نتایج رفراندوم هم بغداد آماده گفتگو با وی نباشد و درخواست‌ها جهت استعفای وی هم فزونی گرفته است، متصور نبود.
اکراد عراقی بر این باورند که با اقدام مسعود بارزانی در برگزاری رفراندوم و افول سریع آرمانگرایی کُردها، مسئله استقلال‌طلبی حتی در اشعار و رمان‌ها هم فرصتی برای خودنمایی نخواهد داشت. در چنین شرایطی است که مسعود بارزانی تصمیم به استعفای آبرومندانه گرفته است. استعفایی که حکایت از آن دارد با ابطال پست ریاست اقلیم از سوی پارلمان محلی و تقسیم اختیارات وی در میان قوای سه گانه، اعتبار سیاسی بارزانی را محفوظ نگه دارد. اما واقعیات اقلیم کردستان به ما خواهد گفت که بارزانی‌ها دست بردار سلطه‌طلبی بر این بخش از عراق نخواهند بود و رقابت‌ها از هم اکنون برای بازیگری شخصی دیگر از خانواده بارزانی آغاز شده است. «مسرور بارزانی» که رویای رسیدن به مقام پدر را در سر می‌پروراند این روزها سخت در تلاش است با برجسته‌نمایی افزایش نفوذ ایران در عراق، حمایت آمریکائی‌ها را به دست آورد. در آن سوی میدان «نچیروان بارزانی» که به سیاستمداری معتدل شهرت یافته است به سبب داشتن روابطی به مراتب بهتر با حکومت مرکزی و کشورهای همسایه عراق، کرسی ریاست اقلیم را نشانه رفته است. البته در این میان نباید این نکته را فراموش کرد که ممکن است در پی درخواست احزاب و جریان‌های منتقد هیئت حاکمه اقلیم کردستان، سیستم سیاسی این منطقه از عراق دستخوش تغییراتی شود اما در هر شرایط حزب دمکرات کردستان عراق خواهد کوشید شرایط را به گونه‌ای رقم بزند که در رأس هرم قدرت اقلیم باشد.
پایانی بر حضور چندین ساله بارزانی بر پست ریاست اقلیم کردستان؟
پارلمان اقلیم کردستان عراق نشستی را برگزار خواهد کرد، اگرچه تاکنون این نشست دو بار به تعویق افتاده است و دستور کار آن از سوی هیئت رئیسه آشکار نشده است اما خبرها حکایت از آن دارد که نامه استعفای بارزانی در این نشست، قرائت و وظائف و اختیارات وی هم به قوای سه گانه اقلیم خواهد رسید، جنبش تغییر هم که تاکنون و پس از فعالیت مجدد پارلمان اقلیم در چند نشست برگزار شده غایب بوده است در این نشست حضور خواهد داشت. بر اساس اطلاعات منتشر شده در رسانه‌های اقلیم کردستان در جلسه مشترک دفاتر سیاسی اتحادیه میهنی و حزب دموکرات کردستان در چهارشنبه گذشته موضوع نامه استعفای بارزانی به بحث گذاشته شده است. بر اساس پیش‌بینی‌ها در نشست آتی پارلمان پس از آنکه نامه استعفای مسعود بارزانی تائید شود اختیارات وی در میان قوای سه گانه اقلیم تقسیم خواهد شد. پست ریاست اقلیم کردستان از سال 2005 و از سوی پارلمان محلی پا به عرصه وجود نهاد و تاکنون این پست در اختیار مسعود بارزانی رئیس حزب دموکرات کردستان بوده است. بارزانی در دو دوره قانونی چهار ساله، دو سال تمدید پارلمانی و دو سال با توجیه نبرد علیه داعش بر کرسی ریاست اقلیم کردستان تکیه زده بود و اینک گفته می‌شود شکست رفراندوم وی را ناگزیر به خداحافظی از این پست کرده است. البته پس از تماس تلفنی رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا، مشخص نیست که آیا بارزانی استعفا خواهد داد یا تا اتمام هشت ماه مهلت تمدید شده برگزاری انتخابات ریاست و پارلمان اقلیم در این سمت خواهد بود یا نه. یک مسئول حزب دموکرات کردستان عراق هم اعلام کرده است که بارزانی در انتخابات آتی ریاست اقلیم کاندیدا نخواهد بود، از اینرو مشخص نیست که بارزانی استعفا خواهد داد یا تا برگزاری انتخابات همچنان نفر اول اقلیم کردستان عراق خواهد ماند، اقلیمی که بدون شک با قبل از 16 اکتبر 2017 متفاوت خواهد بود.
ادعای یک فرمانده پیشمرگ: در فرصتی مناسب کرکوک را تصرف خواهیم کرد
وزیر سابق پیشمرگ اقلیم کردستان و فرمانده کنونی واحدهای 70 پیشمرگ اتحادیه میهنی کردستان اعلام کرده است که در فرصتی مناسب این نیروها به مواضع خود در کرکوک باز خواهند گشت. «جعفر شیخ مصطفی» که در میان سران اتحادیه میهنی به یار رفراندومی بارزانی شهرت یافته است ادعا کرده است که کرکوک از سوی نیروهای عراقی اشغال شده است و نیروهای پیشمرگ در فرصتی مناسب دوباره به این شهر باز خواهند گشت. وی از زمینه‌سازی برای بازگشت پیشمرگ و کنترل دوباره کرکوک خبر داده است. این فرمانده پیشمرگ در گفتگو با رسانه وابسته به حزب دموکرات کردستان عراق گفته است که خوشبین است این نیروها دوباره کرکوک را در کنترل خود خواهند گرفت.
اهداف حزب بارزانی از تداوم نبرد با نیروهای عراقی
بر خلاف عقب‌نشینی نیروهای پیشمرگ از منطقه کرکوک و دیگر مناطق و استقرار نیروهای عراقی، حزب دموکرات کردستان عراق در جغرافیای محدودی نبرد با نیروهای عراقی را تداوم بخشیده است. در حال حاضر مساحت کمی در منطقه «مخمور» و «شنگال» و «زومار» در کنترل نیروهای پیشمرگ است و تاکنون هم چندین بار درگیری در میان این نیروها و نیروهای عراقی صورت گرفته است. بر خلاف اطلاعیه حکومت اقلیم کردستان که خواستار توقف فوری درگیری‌ها شده بود حزب دموکرات کردستان با فراخوان عمومی از افراد داوطلب پیوستن به نیروهای پیشمرگ این حزب ثبت‌نام به عمل آورده است. اقدام حزب دموکرات کردستان عراق را در تداوم این درگیری‌ها آنهم در جغرافیای محدود می‌توان با هدف انحراف افکار عمومی کُرد از وعده‌های پیش رفراندومی بارزانی توصیف کرد. این در حالیست که در دیگر مناطق تحت کنترل نیروهای عراقی اوضاع آرام گزارش شده است تا جایی که فرمانده پلیس کرکوک اعلام کرد که این شهر از بیشتر شهرهای عراق آرامتر است.
حزب جماعت اسلامی کردستان: بارزانی ناچار به استعفا است
یک مسئول حزب جماعت اسلامی کردستان اعلام کرده است که کشورهای جهان پس از برگزاری رفراندوم و حوداث پیش آمده با مسعود بارزانی به عنوان رئیس اقلیم کردستان تعامل نخواهند داشت و وی ناگزیر به استعفا است. «شوان رابر» گفته است براساس اطلاعات موجود انتظار می‌رود متأثر از بحران‌های کنونی، مسعود بارزانی از سمت خود استعفا دهد. وی گفته است کشورهای جهان به شیوه گذشته با بارزانی تعامل نخواهند داشت زیرا وی قبل از برگزاری رفراندوم به توصیه‌های آنان بی‌توجهی کرده است و همین پافشاری موجب تنش بیشتر در روابط اربیل و بغداد شده است. شوان رابر گفته است که وضعیت در پسا رفراندوم برای بارزانی تغییر یافته و حکومت عراق و کشورهای همسایه با شخص و یا مدیریت دیگری در اقلیم کردستان تعامل خواهند داشت.
رفراندوم موضوع مذاکرات کردها و بغداد نخواهد بود
هیئتی که از اقلیم کردستان عراق در آینده به بغداد خواهد رفت رفراندوم را در دستور کار خود نخواهد دید. عضو شورای رهبری اتحادیه میهنی کردستان هم می‌گوید در حال حاضر پروژه استقلال‌طلبی با شکست مواجه شده است و خسارت‌های دیگری را هم متحمل شده‌ایم و این شکست‌ها نتیجه سیاست و شیوه عملکردی اعضای شورای عالی سیاسی اقلیم است. «فرید اسسرد» گفته است فرصت‌های زیادی پیش روی ما بود که با تعامل منطقی با بغداد به دستاوردهایی در چارچوب قانون اساسی عراق دست یابیم و در چنین صورتی خبری از شکست‌های سیاسی و نظامی کنونی نبود. این عضو شورای رهبری اتحادیه میهنی کردستان همچنین گفته است تنها با عدم برگزاری رفراندوم می‌توانستیم فارغ از مشکلات به دستاوردهای مهمتری در عراق دست یابیم اما در حال حاضر نه خبری از استقلال است و اقلیم با مشکلات بیشتری هم مواجه شده است. وی گفته است که هیئت مذاکره کننده کُرد در بغداد موضوع رفراندوم را در دستور کار خود نخواهد داشت و طرفین قانون اساسی عراق را مبنا قرار خواهند داد.
حزب دموکرات کردستان عراق و استفاده ابزاری از نیروهای کُرد سوریه
در حالیکه پیشروی نیروهای عراقی در حوادث 16 اکتبر تاکنون بر همگان روشن است و افراد بارزانی به صراحت از شکست نظامی سخن می‌گویند، حزب دموکرات کردستان عراق در تلاش است با بزرگنمایی نبرد محدود علیه نیروهای عراقی چهره خود را در نزد افکار عمومی کُرد بازسازی کند. در این میان خبرها حاکی از آن است که بارزانی‌ها شماری از نیروهای شورای ملی کُردهای سوریه مشهور به نیروهای پیشمرگ «روژ» را در صفوف نیروهای پیشمرگ وابسته به خود سازماندهی کرده‌اند. گفته می‌شود شمار این نیروها پنج هزار نفر است و در صفوف نیروهای «زیره وانی» وابسته به حزب دموکرات کردستان عراق سازماندهی شده‌اند. علت این اقدام نبرد با نیروهای عراقی به ویژه نیروهای حشد شعبی گزارش شده است. این نیروها در مرزهای اقلیم کردستان عراق و سوریه مستقر شده‌اند. حزب دموکرات کردستان عراق هم پیشتر از نیروهای ضد انقلاب ایرانی در نبرد با نیروهای عراقی در منطقه «پردی» در حوالی کرکوک استفاده کرده بود.
افشاگری یک سایت کردی: اسرائیلی‌ها بارزانی را فریب دادند
سایت lvinpress در خبری براساس اطلاعات دریافتی خود اعلام کرده است قبل از رفراندوم جلسه‌ای با حضور اسرائیلی‌ها در نمایندگی حکومت اقلیم کردستان در آلمان تشکیل شده است، در این جلسه «دلشاد بارزانی» نماینده حکومت اقلیم با تنی چند از اسرائیلی‌ها دیده شده است، هدف از برگزاری این جلسه کسب حمایت رژیم صهیونیستی از رفراندوم بارزانی بوده است.
تعلیق فعالیت تعدادی از مشاوران بارزانی
تعدادی از مشاورین بارزانی از هرگونه فعالیت مشاوره‌ای و اظهارات رسانه‌ای منع شده‌اند. این اقدام در پی شکست برگزاری رفراندوم و عدم حصول نتایج پیش‌بینی شده بوده است. در میان این مشاورین، اسامی کسانی همچون «هیمن هورامی»، «آری هرسین»، «سرو قادر» و «عبدالرزاق علی» دیده می‌شود. گفته می‌شود شمار زیادی از اعضای حزب دموکرات کردستان عراق مسئولیت شکست اخیر را متوجه مشاورین بارزانی کرده‌اند که قبل از برگزاری رفراندوم در اظهارات خود مدام از حمایت جهانی از این پروسه و رسیدن به اهداف تعیین شده سخن می‌گفتند.
افزایش اختلافات رفراندومی در خانواده بارزانی
شبکه خبری nrt در گزارشی به تأثیرات ناشی از برگزاری رفراندوم در اقلیم کردستان عراق پرداخته است. به گزارش این شبکه، رفراندوم نه تنها حاکمیت مجدد بغداد در مناطق مورد منازعه و تشدید اختلاف جریان‌های سیاسی کُرد را در پی داشته است بلکه موجب بروز اختلاف در حزب دموکرات کردستان و حتی خانواده بارزانی شده است. مسرور بارزانی فرزند ارشد مسعود بارزانی و رئیس شورای امنیت ملی کردستان عراق از طرفداران اصلی برگزاری رفراندوم بوده است. وی در غالب نشست‌های پیش رفراندومی با اطمینان از موفقیت این پروسه و حمایت‌های خارجی سخن می‌گفت و قبل از 25 سپتامبر هم با سفر به آمریکا چندین سمینار ویژه را با حضور شماری از اعضای کنگره برگزار کرد. بر خلاف مسرور بارزانی، نچیروان بارزانی برادرزاده مسعود بارزانی مشارکت آنچنانی در موضوع رفراندوم نداشته است و حتی اینگونه برداشت می‌شد که حداقل در این شرایط موافق برگزاری آن نیست. گفته می‌شود در پسا رفراندوم و مأاثر از مشکلاتی که اقلیم کردستان عراق با آن مواجه است مسعود بارزانی از فرزند ارشد خود نگران و دلخور است و این وضعیت را به نحوی نتیجه مشاوره با وی می‌داند و بدین سبب وظائف بیشتری در این برهه بر عهده نچیروان بارزانی گذاشته شده است. نخست وزیر کنونی اقلیم کردستان در اظهارات خود از لزوم مذاکره با بغداد در چارچوب قانون اساسی عراق سخن گفته است و می‌کوشد روابط اربیل - بغداد را عادی‌سازی کند، نگرانی‌های آنکارا و سران ترکیه به ویژه رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهوری این کشور را برطرف کند که موضوع برگزاری رفراندوم روابط آن‌ها را به شدت تیره کرده است و همچنین روابط اقلیم کردستان را در پسا رفراندوم با ایران به عنوان دیگر هسمایه عراق بازسازی کند.
راهکارهای جنبش تغییر با هدف انحلال حکومت اقلیم کردستان عراق
جنبش تغییر در اطلاعیه‌ای راهکارهای خود را با هدف انحلال حکومت اقلیم کردستان تشریح کرده است. «شورش حاجی» سخنگوی این جنبش درخواست حکومت انتقالی را به صورت رسمی مطرح و راهکارهای انحلال کابینه هشتم حکومت اقلیم کردستان را هم تشریح کرد. در اطلاعیه جنبش تغییر آمده است که نخست، لازم است حکومت اقلیم کردستان انحلال خود را اعلام کند. دوم، با رای دو سوم اعضای پارلمان محلی، حکومت اقلیم کردستان منحل خواهد شد. سوم، وزیران کابینه حکومت اقلیم استعفا دهند. چهارم، اعتصاب عمومی در ادارات حکومتی با هدف ملزم ساختن حکومت به استعفا و انحلال آن صورت خواهد گرفت. پیشتر نیز جنبش تغییر با جماعت اسلامی کردستان و ائتلاف برای دمکراسی و عدالت درخواست انحلال حکومت فعلی و تشکیل حکومت نجات ملی را مطرح کرده بودند.
توافق نیروهای پیشمرگ و نیروهای عراقی
شبکه آفاق عراق با انتشار تصاویری از توافق نیروهای پیشمرگ اقلیم کردستان وابسته به بارزانی با نیروهای عراقی اعلام کرده است که طرفین با آتش بس و تحویل گذرگاه‌های مرزی به بغداد موافقت کرده‌اند. گفته می‌شود که اقلیم کردستان همچنین با بازگشت به مرزهای قبل از 2003 موافقت کرده است. این توافق را «روژ نوری شاویس» عضو دفتر سیاسی حزب دموکرات کردستان، سیروان بارزانی فرمانده محور مخمور نیروهای پیشمرگ و سربست لزگین معاون وزیر پیشمرگ حکومت اقلیم کردستان با شماری از فرماندهان ارتش عراق و نیروهای حشد شعبی امضاء کرده‌اند. همزمان حیدر العبادی نخست‌وزیر عراق دستور توقف عملیات نظامی را به مدت 24 ساعت با هدف تشکیل کمیته مشترک اقلیم - مرکز و تعیین مرزها و تحویل نقاط مرزی مشترک با کشورهای همسایه عراق صادر کرده است.