نخستین نقاشی جهان به قدمت ۶۵,۰۰۰ سال

نوآوران آنلاین-نقوشی که به حدود ۶۵هزار سال پیش برمی‌گردد و ترکیبی ابتدایی از طرحی شابلون‌مانند، مجموعه‌ای از خطوط و اشکال هندسی و تلاشی بدوی برای طراحی حیوانات است، نشان می‌دهد نئاندرتال‌ها قرن‌ها پیش از ظهور انسان خردمند قادر به نقاشی بوده‌اند.

این نقاشی‌های باستانی که به تازگی توسط گروهی از باستان‌شناسان در ۳ غار در کشور اسپانیا کشف شده‌اند، می‌توانند تعریف ما را از انسان خردمند (هومو سپینس) برای همیشه عوض کنند. آنها نشان می‌دهند «بیان خلاق» که به ظن ما تاکنون می‌توانسته انسان امروزی را از سایر گونه‌ها متمایز کند، پیش از ظهور انسان امروزی توسط نئاندرتال‌ها به‌کار گرفته می‌شده است.

آلیستر پایک، باستان‌شناس و استاد دانشگاه ساوث‌همپتون که یکی از اعضای تیم کاوش بوده است، می‌گوید: «این کشف پژوهشگران را یک قدم به درک بهتر گسترش هنر، ادیان و زبان‌ها توسط انسان نزدیک‌تر کرده است؛ این درحالی است که همیشه فکر می‌کردیم این ۳ مؤلفه‌ می‌توانند انسان خردمند را از دیگر گونه‌ها و حتی نخستی‌سانان متمایز کنند. این کشف تازه نشان می‌دهد فرهنگ و زبانی که انسان بودن را با آن تعریف می‌کردیم و همیشه برای‌مان سؤال بود که چه زمانی شروع به پیدایش کرده، در حقیقت توسط نئاندرتال‌ها آغاز شده است».

باستان‌شناسان برای تخمین سن تقریبی این نقاشی‌ها از تاریخ‌گذاری رادیوکربن به کمک دو عنصر اورانیوم و توریم استفاده کردند. آنها به کمک نیمه‌عمر این عناصر توانستند حداقل عمر لایه‌های خارجی سنگ‌هایی را که برای نقاشی استفاده شده بودند، تخمین بزنند.

پایک و همکارانش می‌گویند اولین گروه از انسان‌های امروزی حدود ۴۰هزار تا ۴۵هزار سال پیش به اسپانیا مهاجرت کرده‌اند؛ اما نقاشی‌های کشف شده حداقل ۲۰هزار سال پیش از این مهاجرت خلق شده‌ بوده‌اند. دیوارنگاری‌ها و نقوش کشف شده توسط این گروه قدیمی‌ترین نقاشی‌های شناخته‌شده در جهان هستند.

کریس استرینگر، کارشناس موزه تاریخ طبیعی لندن که در این کاوش مشارکت نداشته، می‌گوید: «این کشف تازه جای هیچ شکی را در مورد قدرت بیان سمبولیک نئاندرتال‌ها باقی نمی‌گذارد. می‌بینیم که مرزهای باریک تفاوت‌های رفتاری میان آنها و انسان خردمند کمرنگ‌تر از پیش می‌شود. تنها نکته‌ای که باقی می‌ماند اینست که منشأ حیواناتی که در نقاشی‌ها دیده می‌شوند هنوز معلوم نیست. ما نمی‌دانیم این حیوانات هم توسط نئاندرتال‌ها نقاشی شده یا قرن‌ها بعد توسط مهاجران به خطوط و اشکال هندسی پیشین اضافه شده‌اند. به عبارت دیگر تا زمانی که عمر دقیق نقاشی‌ها از حیوانات مشخص نشود نمی‌توانیم قابلیت هنر فیگوراتیو را در نئاندرتال‌ها به رسمیت بشناسیم».

کاوشگران تیم می‌گویند این اولین‌باری نیست که فرضیه نقاشی کشیدن توسط نئاندرتال ها مطرح می‌شود؛ اما نخستین‌بار است که می‌توانیم با اطمینان بگوییم دیوارنگاره‌ها توسط انسان امروزی ترسیم نشده است. قدمت نقاشی‌های پیشین به بازه زمانی کوتاهی بازمی‌گشت که انسان خردمند و نئاندرتال‌ها همزمان روی زمین زندگی می‌کردند. همین نکته باعث شده بود نقاشی‌ها به انسان خردمند نسبت داده شود و حتی این بحث مطرح شود که اگر نئاندرتال هم نقاشی کرده‌اند، نتیجه تقلید آنها از انسان امروزی بوده است.

پایک می‌گوید: «هدف نهایی چنین کاوش‌هایی این است که ببینیم چه زمانی مغز ما شروع به بیان سمبولیک کرد، می‌دانیم که برای پاسخ دادن به این پرسش به سال‌ها تلاش و کندوکاو در غارهای متعدد دیگری نیاز داریم. برای اینکه بدانیم ما از کی شروع به فکر کردن مانند یک انسان کرده‌ایم، باید در زمان به عقب و عقب‌تر برگردیم، شاید روزی به پاسخ این پرسش دست پیدا کنیم».