آمریکا، سعودی و پارلمان آینده لبنان

به گزارش خبرنگار ایسنا در بیروت، لبنان در آستانه انتخابات پارلمانی جدید است. این انتخابات قرار است 16 اردیبهشت سال 97 برگزار شود.

اهمیت انتخابات پارلمانی لبنان

آخرین انتخابات پارلمانی در این کشور در سال 2009 برگزار گردیده است. در آن انتخابات، جریان ملی آزاد لبنان به ریاست میشل عون توانست اکثریت کرسی‌های طایفه مسیحی مارونی را از آن خود کند و بزرگترین فراکسیون پارلمانی مسیحی را تشکیل بدهد. این فراکسیون سپس با حزب‌الله ائتلاف سیاسی نمود که نتیجه آن ریاست جمهوری میشل عون بود.

دوره پارلمان لبنان چهار ساله است اما به دلیل شرایط سیاسی ویژه لبنان و عدم به حد نصاب رسیدن پارلمان برای انتخاب رییس جمهور، در 31 می 2013 و سپس در پنجم نوامبر 2014 صلاحیت قانونی پارلمانِ سال 2009 دو بار و تا 20 ژوئن سال 2017 تمدید شد تا آن که مقرر شد انتخابات پارلمانی براساس قانون انتخابات جدید در 16 اردیبهشت 1397 برگزار گردد، به این ترتیب دوره اخیر پارلمان لبنان که از سال 2009 آغاز شده بود به مدت چهار سال عملا تمدید شده و پارلمانی هشت ساله شده است.

در این دوران از پارلمان، پرونده انتخاب رییس جمهور جدید دوره‌ای دو سال و هفت ماه را طی می کند.شاخصه مهم این دوران، اتحاد سیاسی حزب‌الله، سازمان امل و جریان آزاد ملی لبنان به ریاست میشل عون در کنار دیگر قوای سیاسی و مردمی جریان‌های ملی گرا و مستقل لبنان بود که به عنوان جریان 8 مارس شناخته می‌شدند. این جریان توانست در مبارزه سیاسی طولانی، ریاست جمهوری لبنان را از آن خود کند و میشل عون را به کرسی ریاست جمهوری بنشاند.

در حقیقت رهبری سیاسی جریان 8 مارس به دست حزب‌الله لبنان بود و به رغم مشارکت نیروهای حزب‌الله در جنگ سوریه و گشوردن جبهه نظامی علیه داعش و جبهه النصره در مرزهای شرقی لبنان و اتخاذ سیاست حفظ امنیت ملی و جلوگیری از ورود لبنان به جنگهای داخلی، این حزب توانست کارنامه‌ای درخشان در فضای سیاسی لبنان از خود بر جای بگذارد و کاندیدای خود یعنی میشل عون را به ریاست جمهوری رساند.

متلاشی کردن ائتلاف حزب‌الله با مسیحیان مارونی

از همین زاویه اگر به پارلمان آینده لبنان نگاه کنیم به اهمیت آن می‌توانیم پی ببریم. آمریکا و هم پیمانان منطقه‌ای آن مانند عربستان سعودی هدف گیری‌های مهمی را برای پارلمان آینده اتخاذ کرده‌اند، آنها در سایه فشارهای سنگین سیاسی، اقتصادی و منطقه‌ای علیه حزب‌الله تلاش دارند تا وقوع هرگونه ائتلاف پارلمانی و سیاسی جدید بین مسیحیان مارونی با حزب‌الله را در پارلمان آینده سد کنند و از دل پارلمان آینده لبنان، رییس جمهور محبوب و مورد علاقه‌شان یعنی سمیر جعجع انتخاب شود. اتخاذ این سیاست اکنون شکی باقی نگذاشته است که آمریکا و عربستان به صورت مشترک با حمایت‌های مالی و سیاسی استقلال انتخابات پارلمانی آینده لبنان را به مسلخ برده اند و بعید است بتوان ادعا کرد که انتخابات پارلمانی آینده لبنان بدون دخالت خارجی برگزار می‌شود.

خروج حزب‌الله از هرم سیاسی لبنان

پس از گذشت هفت سال از تحولات سوریه و منطقه خاورمیانه با اطمینان می‌توان گفت که حزب‌الله در داخل لبنان سیاستی متین و قابل قبول را طی کرده است. حزب‌الله با ورود به دولت و پارلمان لبنان توانست جایگاه سیاسی خود را در کنار حفظ سیاست مقاومت در این کشور تثبیت کند.

از همین رو آمریکا و کشورهای منطقه هرگز نمی‌توانند حزب‌الله را در چارت سیاسی لبنان نادیده بگیرند و هر تصمیمی در ساختار دولتی و پارلمانی لبنان باید بر اساس مشورت با حزب‌الله صورت بگیرد و حتی مخالفان حزب‌الله هم تاکید دارند که حزب‌الله جزیی جدایی ناپذیر از هرم سیاسی و تصمیم گیری و بافت سیاسی لبنان است.

از نگاه آمریکا و طرف‌هایی مثل عربستان سعودی این هرم سیاسی باید شکسته شود و حزب‌الله با تضعیف در پارلمان آینده از داخل هیئت نخست وزیری لبنان نیز خارج شود. دیدارهای اخیر هیئت‌های سیاسی آمریکایی و سعودی از لبنان در یک ماهه اخیر حول همین محور می‌چرخد و هر دو طرف با هماهنگی کامل در تلاشند تا با مهندسی انتخابات پارلمانی قدرت پارلمانی حزب‌الله را کاهش دهند. از سویی دیگر آنها تلاش دارند تا جریان آزاد ملی لبنان به ریاست میشل عون به عنوان بزرگترین فراکسیون پارلمانی مسیحی مارونی لبنان جای خود را در آینده به نیروهای لبنانی (قوات لبنانیه) به ریاست سمیر جعجع بدهد تا حتی در صورت استمرار ائتلاف حزب‌الله با جریان آزاد ملی، این ائتلاف فاقد قدرت و نفوذ اجرایی در کشور شود و به شکل طبیعی نتواند برای انتخاب رییس جمهور آینده لبنان عرض اندام کند. دیوید ساترفیلد، سفیر اسبق آمریکا در لبنان، هدایت جریان‌ها و احزاب همگرا با آمریکا و سعودی را در لبنان برای اداره انتخابات پارلمانی لبنان را به دست دارد و به همین منظور خیلی علنی و آشکار در روند انتخابات لبنان دخالت می‌کند تا اهداف سیاسی آمریکا را برای محاصره حزب‌الله اجرایی کند.

بازگشت حریری به ریاض و ائتلاف سیاسی با سمیر جعجع

هیئت اعزامی سعودی به ریاست نزار العلولا اخیرا از بیروت دیداری مهم داشته است. این دیپلمات سعودی که مسئول پرونده لبنان در وزارت خارجه سعودی است دیدارهای مفصلی با نمایندگان و شخصیت های مهم تاثیر گذار در انتخابات آتی لبنان از جمله سمیر جعجع داشته است.

این دیدار در حالی انجام شد که تا پیش از آن قرار بود تا حزب المستقبل به ریاست سعد حریری لیست های انتخاباتی و ائتلافی خویش برای انتخابات روز 16 اردیبهشت 97 را اعلام کند اما با اعلام دیدار این هیئت سعودی، اعلام نهایی لیست انتخاباتی از سوی حزب المستقبل به تاخیر افتاد تا به شکل طبیعی با طرف سعودی هماهنگی‌های لازم صورت گیرد.

پس از دیدار این هیئت، سعد حریری به دعوت رسمی پادشاه سعودی به سرعت عازم ریاض شد و محافل لبنانی معتقد هستند که این دیدار تاثیر مهمی در ائتلاف‌های انتخاباتی حزب المستقبل با طرف‌های مسیحی از جمله نیروهای لبنانی به ریاست سمیر جعجع دارد.

از سیاست اجرایی سعودی در لبنان پر واضح و اشکار است که سعودی خواستار ائتلاف جدی و تمام عیار سعد حریری با سمیر جعجع است تا فراکسیون‌های ائتلافی حریری – جعجع سکاندار تحولات آینده پارلمان لبنان و به شکل طبیعی انتخابات آتی ریاست جمهوری لبنان شوند.     

ائتلاف دوگانه شیعی

به رغم تصویب قانون انتخابات جدید و تلاش‌های سیاسی عربستان و آمریکا باز هم به نظر می رسد که ائتلاف انتخاباتی حزب الله – امل هیچ شانسی برای دیگر رقبا در بین جامعه شیعی لبنان در انتخابات ایجاد نمی‌کند و به طور قطع ائتلاف حزب الله – امل با همراهی با برخی از ائتلاف‌های شیعی مسیحی  سنی، پیروز سهم کرسی‌های پارلمانی شیعیان در پارلمان این کشور خواهند بود. این در حالی است که رقبای حزب الله – امل در تلاشند با استفاده از برخی نیروهای مخالف این ائتلاف در بین شیعیان از سهم وکرسی ائتلاف حزب الله - امل در پارلمان آینده بکاهند.

معادله حزب الله، امل و جریان آزاد ملی لبنان

هدف مهم آمریکا و عربستان در انتخابات آتی پارلمانی لبنان این است که جای جریان آزاد ملی لبنان با نیروهای لبنانی سمیر جعجع در پارلمان آینده تغییر کند و نیروهای تحت امر سمیر جعجع اکثریت پارلمانی مسیحیان مارونی را به دست آورند. باید منتظر ماند و دید که آیا این تغییرات صورت می‌گیرد یا نه؟ آن چه مسلم است این است که جایگاه ائتلاف حزب‌الله – امل در پارلمان آینده به قدرت و اقتدار پارلمان کنونی است و فقط در صورت از دست دادن کرسی‌های نمایندگی از سوی جریان آزاد ملی لبنان است که ائتلاف 8 مارس در پارلمان آینده تضعیف می‌شود.

البته نباید از این گمانه زنی نیز به راحتی گذشت که ممکن است در سایه قانون جدید انتخاباتی، حزب‌الله موفق شود ائتلافی قوی‌تر از سابق در پارلمان ایجاد کند، موضوعی که به شدت نگرانی مخالفان داخلی و منطقه‌ای حزب‌الله را برانگیخته است.

با وجود برخی اختلاف‌های سیاسی بین جبران باسیل (رییس کنونی جریان آزاد ملی لبنان) با نبیه بری رییس پارلمان، به نظر می‌رسد هم سازمان امل و هم حزب‌الله و هم جریان آزاد ملی به حساسیت زمان و مرحله برگزاری این دوره از انتخابات پارلمانی واقف هستند و تلاش خواهند کرد معادله موفق ائتلاف امل – حزب‌الله – جریان آزاد ملی را در پارلمان آینده نیز حفظ کنند.