در صورت تأیید صلاحیت چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب، ائتلاف موضوعیت ندارد

نوآوران آنلاین-  نتیجه این ردصلاحیت‌ها و بازماندن اصلاح‌طلبان از رقابت در عرصه انتخابات موجب شد تا شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان چاره‌ای جز ائتلاف با اعتدال‌گرایان برای کسب کرسی‌های پارلمان نداشته باشد؛ ائتلافی که اکنون دکتر عارف از آن گله‌مند است و چنین عنوان می‌کند که در انتخابات 98 با پرچم اصلاح‌طلبی وارد عرصه رقابت‌های انتخاباتی می‌شوند. بسیاری از اعضای شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان چنین عنوان می‌کنند که لیست امید که با حمایت اصلاح‌طلبان وارد مجلس شد، آنچنان که باید و شاید براساس منافع جریان مورد حمایت‌شان عمل نکرد و معرفی این لیست به موجب ردصلاحیت‌های گسترده کاندیداهای جریان اصلاحات و از روی ناچاری بود.   
در همین خصوص به گفت‌وگو با علی صوفی، وزیر تعاون دولت اصلاحات و همچنین دبیر کل حزب پیش‌روی اصلاحات پرداختیم که مشروح آن از نظر مخاطبان گرامی می‌گذرد.
   چندی پیش مسائلی درخصوص ائتلاف اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان برای انتخابات سال 98 مطرح شد و دکتر عارف نیز عنوان کردند که ائتلاف نخواهیم کرد. شما چطور پیش‌بینی می‌کنید آیا باز هم شاهد ائتلاف خواهیم بود یا خیر اصلاح‌طلبان این بار با پرچم اصلاح‌طلبی پا به عرصه رقابت‌ها خواهند گذاشت؟
این امر بستگی به شرایط در زمان انتخابات دارد. در همه کشورهای دنیا به طور معمول در جوامعی که نظام پارلمانتاریستی بر آن‌ها حاکم است بیشتر بعد از انتخابات شاهد شکل‌گیری ائتلاف هستیم؛ به این معنا که هر حزبی که موفق شود اکثریت مطلق کرسی‌ها در مجلس را به دست آورد آن حزب حق تشکیل کابینه را خواهد داشت و احزابی که اکثریت رأی را کسب کنند اما اکثریت مطلق نباشند با دیگر احزاب ائتلاف نخواهند کرد و فقط آن ها که اکثریت را که تشکیل دادند با یکدیگر دولت ائتلافی را تشکیل می‌دهند. این در حالی است که در کشور ما شرایط به‌گونه دیگری است و به دلیل این‌که نظام سیاسی ما ریاست‌جمهوری است احزاب چنین جایگاهی ندارند و این جریان‌های سیاسی هستند که معمولاً با هم رقابت می‌کنند اما اخیراً پدیده‌ای بروز کرده که موجب نگرانی بخش اعظمی از جریان اصولگرا که خود حاکمیت داشتند شده است و آن جبهه پایداری بود و که مجلس را در دوره‌ای در اختیار داشتند. چنین وضعیتی برای هر جریانی چه اصولگرا و چه اصلاح‌طلب نگران‌کننده بود و همین موجب شد که این دو جریان به فکر این بیفتند که از حضور تندروها در حاکمیت جلوگیری کنند و برای همین نیز زمانی که در انتخابات سال 92 دکتر روحانی کاندیدا شد گرچه اصولگرایان رسماً از روحانی حمایت نکردند اما او به عنوان کاندیدای مورد حمایت اصلاح‌طلبان مطرح شد و دکتر عارف نیز به نفع او از کاندیداتوری انصراف داد. پس از پیروزی روحانی در انتخابات برخی تلاش کردند تا چنین جلوه دهند که این توفیق در کسب رای نتیجه تلاش اصلاح‌طلبان نبود اما باز هم در انتخابات سال 94 شاهد موفقیت لیست امید بودیم. زمانی که انتخابات مجلس دهم آغاز شد جریان اصلاح‌طلب با ردصلاحیت‌های گسترده از سوی شورای نگهبان مواجه شد که درواقع این حذف و رد‌صلاحیت‌ها به نفع جریان تندرو بود. چنین شرایطی که تهدیدی برای اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل بود، اقتضا می‌کرد برای دفع این تهدید با یکدیگر همکاری و ائتلاف کنند و بالاخره شورای عالی سیاست‌گذاری نیز در دو مرحله تغییراتی در لیست امید ایجاد کرد و نهایتاً لیست امید به عنوان کاندیداهای مورد حمایت جریان اصلاح‌طلب معرفی و موفق به ورود به مجلس شورای اسلامی شد. از این رو ترکیب لیستی که بسته شد لیست ائتلافی بود. آن‌هایی که در مجلس گرایشات اصولگرایانه و یا اعتدالی داشتند، جدا شدند و اصلاح‌طلبان در فراکسیون امید قرار گرفتند. حال این سؤال مطرح است که آیا چنین ائتلافی در انتخابات 98 مجلس انجام خواهد شد یا خیر. دکتر عارف گله کردند و گفتند که این بار دیگر ائتلاف نمی‌‌کنند و با پرچم اصلاح‌طلبی وارد می‌شوند. همان‌طور که در انتخابات شوراها یعنی زمانی که کاندیداهای اصلاح‌طلب به اندازه کافی داشتیم و اصلا نیازی به ائتلاف احساس نمی‌شد و ائتلاف موضوعیت نداشت. اما به دلیل ردصلاحیت‌های گسترده کاندیداهای اصلاح‌طلب نمایندگی مجلس درنهایت اصلاح‌طلبان ناچار به ائتلاف بودند و اگر این رد صلاحیت‌ها را شاهد نباشیم دیگر نیازی به ائتلاف نیست و همچون شورای شهر کاندیداهای خود را معرفی می‌کنیم و دیگر نیازی به این نیست که تن به ائتلافی دهیم که تجربه موفقی نداشته است و خود به خود ائتلاف غیر از مجلس در شرایطی که کاندیداهای لازم را داشته باشیم برای ارائه لیست سراسری منتفی خواهد شد اما احتمالاً بعد از انتخابات و در درون مجلس شاهد ائتلاف دائمی و یا مقطعی به‌ویژه در زمان انتخاب کابینه و یا برخی لوایح و طرح‌ها خواهیم بود با این هدف که ابتکار عمل را از دست نمایندگان تندرو بگیرند. از این رو می‌توان گفت در انتخابات پیش‌رو موضوع ائتلاف به شکل گذشته قابل پیش‌بینی نخواهد بود.
  برخی چنین تصور می‌کنند این‌که دکتر عارف اعلام کردند برای انتخابات 98 مجلس شورای اسلامی اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان ائتلاف نمی‌کنند ریشه در عملکرد نامناسب لیست امید دارد. شما در این خصوص چه نظری دارید؟    
این گله دکتر عارف ریشه در عملکرد نامناسب لیست امید دارد و به این دلیل است که این لیست از روی ناچاری و در شرایطی بسته شد که شاهد ردصلاحیت‌های گسترده اصلاح‌طلبان بودیم. فراکسیون امید همه اصلاح‌طلب هستند و بر اساس اصول اصلاح‌طلبی رفتار می‌کنند اما برخی از اعضای لیست امید پس از ورود به مجلس براساس رویکرد اصلاح‌طلبی عمل نکردند. گله دکتر عارف نیز از لیست امید است نه فراکسیون امید.
  ائتلاف به این دلیل است که در ایران احزاب قوی وجود ندارد و همین عدم توجه به تحزب در سیاست کشور ما موجب شده که برخی از جریان‌ها به ائتلاف روی آورند. تا چه حد ضروری می‌دانید که به‌ویژه در دولت تدبیر و امید توجه به احزاب بیشتر شود و شاهد فعالیت‌های جدی‌تر آن‌ها باشیم؟
مشکلات پیش‌روی فعالیت احزاب فراتر از اختیارات دولت است بخشی مربوط به اختیارات دولت می‌شود و مجلس که‌ آن‌ها نیز نمایندگانی می‌فرستند و در کمیسیون ماده 10 احزاب مورد بررسی قرار می‌گیرد اما مانع دیگر کمیسیون ماده 10 احزاب است که در دولت احمدی‌نژاد و مجالس همراه و همسو با او شاهد بودیم که یک سیاست انقباضی را در پیش گرفته بودند؛ به نحوی که احزاب فعالیت‌شان محدود شد و بعد نیز شرایطی در سال 88 ایجاد شد که اساساً انسداد سیاسی ایجاد شد و فضا امنیتی شد و طبعاً برخی از احزاب مجوزشان لغو شد و بقیه نیز احزاب کوچکی بودند که برای فقط حفظ بقا تلاش می‌کردند تا در عرصه سیاسی تأثیری داشته باشند و از نظر اعضا نیز بالاخره شرایط به‌گونه‌ای پیش رفت که نمی‌توانستند عضوگیری انجام دهند ضمن این‌که بالاخره آن‌چنان توان و بنیه مالی نداشتند که بتوانند به طور گسترده فعالیت کنند. حتی در دولت احمدی‌نژاد خانه احزاب نیز تعطیل شد. در مجموع می‌توان گفت سوابق تاریخی احزاب چندان امیدبخش نیست و اساساً گرایش به احزاب در کشور ما به دلایل مختلف و همچنین به دلیل شکست‌هایی که در گذشته خود تجربه کرده‌اند و مشکلاتی که ایجاد شده است فضا آماده نیست و معمولاً از نظر روانی مردم حضور در احزاب را چندان امیدبخش نمی‌بینند. فضای روانی موجود و ساختار سیاسی کشور ما نیز طوری نیست که احزاب در مجلس تأثیرگذار باشند و حتی نمی‌توانند نمایندگانی را که خودشان به مجلس فرستادند کنترل کنند که در راستای اهداف و برنامه‌های حزب کار کنند هرکس که وارد مجلس شد عنصر منفرد می‌شود که برای حفظ بقای خود کار می‌کند و بسیار انگشت‌شمار هستند آن‌هایی که درراستای آرمان‌های حزب‌‌شان حرکت کنند. از این رو احزاب نه می‌توانند در مجلس تأثیرگذار باشند و نه می‌توانند در حکومت حضور و نقش تعیین کننده‌ای داشته باشند. از این رو می‌توان گفت ساختار سیاسی کشور ما به‌گونه‌ای نیست که احزاب بتوانند همچون بسیاری از کشورهای دنیا حرف اول را بزنند البته همانطور که اشاره کردم با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید موانع زیادی از پیش پای احزاب برداشته شد و بسیاری از آن‌ها موفق به اخذ مجوز و فعالیت شدند اما فاصله ما تا کشورهای پارلمانتاریستی در خصوص نقش احزاب بسیار زیاد است.

خبرنگار: آرزو قادری