نوآوران آنلاین-غلامرضا جوادی، در پاسخ به این سوال که مجتمع های ایستگاهی به عنوان یکی از منابع فوری تامین هزینه های توسعه مترو نگاه می شود؛ برای برآورده کردن این انتظارات چه اقداماتی کرده اید؟ گفت: ما برای تأمین درآمدهای مترو مانند خط ۶ و ۷ و خطوط اکسپرس، راه‌حل‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدت داریم. برخی برنامه‌های ما برای کسب فوری درآمد است که تلاش شده هر چه سریعتر با تملک برخی زمین‌ها، منابع مورد نیاز را ایجاد کنیم؛ مانند مجتمع ایستگاهی تقاطع خیابان آزادی و بزرگراه نواب، وردآورد یا زمین‌های قورخانه که پس از حل مشکلات آن به عنوان یک راه‌حل فوری می‌تواند مترو بخشی از طلب‌های خود را به پیمانکاران بدهد.
او در خصوص این که نمی شود به جای فروش زمین ها به سمت اجاره داری رفت؟ گفت: ایجاد درآمدهای پایدار از مجتمع‌های ایستگاهی می‌تواند یک اولویت میان‌مدت برای شهر باشد، اما همان نگاهی که به ما می‌گوید از مجتمع‌های ایستگاهی به فوریت برای تجهیز خط ۶ و ۷ کسب درآمد کنیم، امکان تحقق این نگاه را به ما نمی‌دهد. به طور مثال مجتمع ایستگاهی پردیس شرق که یک میلیون متر مکعب است برای هر متر ساخت، یک میلیون و ۲۰۰ تا دو میلیون هزینه ساخت می‌خواهد؛ یعنی ۱۰ هزار میلیارد پول را باید به این پروژه تزریق کنیم و بعد به دنبال اجاره‌داری آن باشیم تا شهرداری بعدها به درآمد پایدار برسد که در حال حاضر چنین امکانی نداریم؛ بنابراین مجبوریم به بخشی از آن، نگاه درآمد غیرپایدار داشته باشیم تا هزینه‌های ساخت را بپردازیم.
جوادی اضافه کرد: ما باید سبک و سنگین کنیم که سرعت ایجاد ایستگاه‌ها و کریدورها برایمان مهم است یا اینکه یک پروژه چند سال بعد برای ما تأمین درآمدهای پایدار کند. برنامه‌های میان‌مدت ما نیز بررسی احداث ۲۲ مجتمع ایستگاهی است. در نگاه بلندمدت نیز تعریف زون برای مجتمع‌های ایستگاهی و تملک املاک برای ایجاد این زون‌ها است که یک پروژه درازمدت ۲۰ ساله خواهد بود و از زاویه جدیدی به موضوع مجتمع‌های ایستگاهی نگاه می‌شود.
تشکیل کمیته ویژه برای هماهنگی‌های بین بخشی
مدیرعامل شرکت توسعه مجتمع‌های ایستگاهی متروی تهران و حومه با اشاره به هماهنگی هایی که لازم است با مناطق یا معاونت های دیگر شهرداری داشته باشند هم توضیح داد: در حال حاضر در معاونت حمل و نقل هیئت پیگیری ویژه‌ای تشکیل شده که مدیرعامل شرکت مترو، مدیرعامل شرکت توسعه مجتمع‌های ایستگاهی، قائم مقام معاون شهرسازی، قائم مقام معاون مالی و اقتصادی، رئیس سازمان املاک، قائم مقام معاونت مناطق و شهردار منطقه حضور دارند. همچنین کمیته ویژه دیگری در معاونت مالی تشکیل شده که موضوعات مرتبط با مجتمع‌های ایستگاهی پیگیری می‌شود.
جوادی در خصوص مشکل نبود اسناد مالکیت برخی زمین های شهرداری گفت: تلاش کردیم در دوره جدید واگذاری‌هایی که انجام می‌شود، حداقل مشکل را داشته باشد. پیش از این مسائل ملکی، مشکلاتی ایجاد کرده بود و حتی در پروژه وردآورد، مراجعاتی برای پس دادن املاک وجود داشت، اما تلاش کردیم کمترین مشکل در واگذاری‌ها ایجاد شود و برای بهره‌بردار و شهرداری این واگذاری‌ها دردسری نداشته باشد..
الگوبرداری از مجتمع های ایستگاهی شهرهای موفق دنیا
او در خصوص الگو برداری از شهرهای بزرگ جهان در این حوزه مانند مجتمع ایستگاهی مونترال که گفته می شود یک شهر زیرزمینی است، گفت: برنامه‌های بلندمدت ما به مجتمع‌های ایستگاهی با همین نگاه است. مجتمع‌های ایستگاهی مونترال یکی از نمونه‌های موفق است، مجموعه‌ای به هم پیوسته بر رو در زیرزمین که پیرامون مرکز شهر مونترال شکل گرفته است. این مجموعه شهری در سال ۱۹۶۲ در پی احداث یک مرکز تجاری در طبقات زیرین نخستین آسمانخراش مدرن مونترال شکل گرفت و در طی سالیان، به بزرگترین مجموعه زیرزمینی جهان تبدیل شد. در این مجموعه فضاهایی همچون گردش بازارها، آپارتمان‌های مسکونی، پارکینگ عمومی، رستوران، کافی‌شاپ، هتل، بانک، سالن سینما، آمفی‌تئاتر، موزه، مجموعه ورزشی و ایستگاه‌های مترو و اتوبوس وجود دارد.
جوادی ادامه داد: این شهر زیرزمینی از ۲۰۰ نقطه به دنیای خارج متصل می‌شود و این نقاط اتصال، ورود و خروج به ۶۰ مجموعه مسکونی، تجاری یا اداری را ممکن می‌سازد و روزانه ۵۰۰ هزار نفر به اَشکال گوناگون از این شهر زیرزمینی استفاده می‌کنند. در تورنتو نیز بیش از ۵۰ ساختمان و برج اداری در قالب مجتمع‌های ایستگاهی مترو شامل پارکینگ عمومی، فروشگاه‌های بزرگ، مرکز تجاری و ایستگاه راه‌آهن در بیش از ۱۲۰ نقطه به یکدیگر متصل هستند که نگاه بلندمدت ما به مجتمع‌های ایستگاهی همین مدل است.
بیش از پیش بینی انجام شده در بودجه کسب درآمد می کنیم
جوادی پاسخ به این پرسش که تعبیر یکی از اعضای شورای شهر تهران در خصوص مجتمع های ایستگاهی حکم طلا برای مترو دارند و باید برای توسعه مترو از این منابع استفاده کرد فکر می کنید با این نگاه می توان به اهداف بلند مدت رسید؟ گفت: ما هم قبول داریم که مجتمع‌های ایستگاهی حکم طلا را دارند، اما باید دید این طلا را چطور می‌خواهیم تبدیل به اعتبار کنیم. طلا را همراه با خاک به فروش برسانیم یا نگاهی شهرسازی-معماری به آن داشته باشیم یا به دنبال مدلی برای درآمدزایی باشیم که زیست‌پذیری شهر نیز آسیب نبیند. بر اساس بودجه امسال، مجتمع‌های ایستگاهی باید ۲۳۰۰ میلیارد ریال برای مترو درآمدزایی کند که ما بیش از این مقدار نیز به مترو خواهیم داد و هیچ نگرانی از بابت رسالتمان در این حوزه نداریم.
تبدیل ساختمان سرفرماندهی فوج تهران به آشغال دانی
او ادامه داد: به تازگی ساختمانی کلاه‌فرنگی که قبلاً سرفرماندهی فوج تهران بوده و متعلق به شهرداری نیز است و تبدیل به آشغال‌دانی شده بود را تحویل گرفتیم. این ملک هزار متری، بخشی از زون ۲۰ هکتاری است که برای ایستگاه مفتح تعریف کرده‌ایم که امیدواریم این ۲۰ هکتار دیگر نیز به ما تحویل داده شود. می‌توان از این زمین به عنوان یک پروژه باغ ـ شهر کسب درآمد کرد. ما باید ببینیم شهر را برای چهار نسل بعد می‌خواهیم یا فقط برایمان تأمین تجهیزات خط ۶ مهم است؟ هرچند تأکید دارند که برنامه‌های کوتاه مدت ما برای تأمین مسئولیت‌های مالی که به عهده ما گذاشته شده، آماده است و بیش از رقمی که به ما اعلام شده، می‌توانیم با همین روش‌های کوتاه مدت کسب درآمد کنیم.
احداث اولین کاخ ایستگاه در کشور
جوادی اضافه کرد: یکی از برنامه‌های ما ایجاد کاخ-ایستگاه کشور در تقاطع ولیعصر خیابان امام (ره) است که کاخ مرمر در آنجا قرار دارد و برای آن کاربری موزه‌ای تعریف شده است. دراین نقطه تاریخی خانه پروفسور عدل، دانشکده افسری، موزه جنگ، موزه قرآن، سازمان ثبت احوال و مدرسه موسیقی نیز قرار دارد. اطمینان خاطر دارم این کاخ ایستگاه بر ارزش های فرهنگی و معماری و اقتصاد شهری آن منطقه خواهد افزود به دلیل آماده بودن محوطه، به محض تحویل این محدوده به شهرداری تهران در مدت یک هفته نخستین کاخ موزه را افتتاح خواهیم کرد.
ساخت و سازهای غیر مجاز در محوطه کاخ مرمر
مدیرعامل شرکت توسعه مجتمع‌های ایستگاهی متروی تهران و حومه با بیان این که در محوطه کاخ مرمر، ساخت و سازهای غیرمجازی انجام شده که با پیگیری دفتر رهبری، مجوز ساخت باطل شده شده است گفت: اما در ضلع جنوبی آن ساخت و ساز غیرمجاز انجام شده که به بافت این فضا لطمه زده است؛ در حال مذاکره هستیم که در این نقطه، اولین کاخ-ایستگاه تهران را بسازیم. دومین ایستگاهی که با حال و هوای میراثی قرار است احداث می شود، در ایستگاه امام (ره) و مجموعه قورخانه است که اطراف آن نیز موزه‌هاری زیادی وجود دارد. در بسیاری از ایستگاه‌های متروی جهان، طراحی به شکلی بسیار نفیس و شبیه موزه انجام شده است. در متروی مسکو و لندن بیش از سایر متروها، این موضوع به چشم می‌آید و میلیاردها دلار برای آنها درآمد دارد. بسیاری از گردشگران نه برای استفاده از مترو بلکه برای تماشای این کاخ‌ها، به این مجتمع‌های کاخ ـ ایستگاهی می‌روند.