۹۰ درصد آثار جشنواره فجر، فیلم نبودند

نوآوران آنلاین-سعید مستغاثی گفت: تصاویری مثل «عرق سرد»، «بمب یک عاشقانه» یا «مغز‌های کوچک زنگ زده» اصلاً فیلم نیستند. به شدت دچار غلط گفتاری، از هم پاشیدگی ساختاری سینمایی و الکن بودن در روایت‌های مختلف در ساختار و روایت هستند.
سعید مستغاثی، منتقد و کارشناس سینمایی درباره فیلم‌های اجتماعی پرتعداد امسال که در جشنواره فیلم فجر برخی از آن‌ها با انتقادات گسترده‌ای از سوی کارشناسان و منتقدان مواجه شد خاطرنشان کرد: اعتقاد چندانی به اینکه فیلم‌های اجتماعی در سینمای ایران داریم به شخصه ندارم. در سال گذشته هفته فیلم در برلین داشتیم، منتقد یکی از نشریات متن جالبی را منتشر کرد. او تاکید داشت، فیلم‌های مدعی سینمای اجتماعی در ایران تنها درام خانوادگی هستند که به مصیبت منجر می‌شوند و نشانی از فیلم اجتماعی ندارند.

وی ادامه داد: فیلم اجتماعی این نیست که دوربین بردارید و بچرخید و روی یک واقعه اجتماعی زوم کنید. ما در ایران ژانر اجتماعی نداریم. فیلم اجتماعی نیاز به دانش اجتماعی دارد و به جای اینکه یک سری تصویر از وقایع بگیرید ـ که همه می‌توانند آن را ببینند ـ باید نقد اجتماعی داشته باشید و پیشینه تاریخی کاراکتر را با توجه به سواد اجتماعی در فیلم روایت کنید. اگر در سینمای جهان توجه داشته باشیم، خواهیم دید فیلم‌هایی که حتی ادعای اجتماعی ندارند، مثل «دزد و دوچرخه» فیلم‌های موسولینی کاراکتر به درستی معرفی می‌شود یا حتی برخی از فیلم‌های آمریکایی با این نگاه ـ معرفی درست کاراکتر و واقعه اجتماعی ـ دو سه فیلم ساخته می‌شود تا پس زمینه و پیش زمینه کاراکتر اجتماعی روشن شود. 

تصاویر به هم چسبیده فیلم نیستند

مستغاثی تاکید کرد: کاراکترهایی که در سینمای ایران ادعای اجتماعی دارند، نه رزومه، نه پیشنیه و نه هویت درستی دارند. تنها تصاویر به هم چسبیده‌اند. من اصلاً با این شیوه که در بالا تشریح کردم، فیلم اجتماعی در سینمای ایران نمی‌شناسم. یکسری درام خانوادگی آن هم اگر باشد. به عقیده من 90 درصد فیلم‌های امسال اصلا فیلم نبودند. زیر ساختار استاندارد سینما بودند و نمی‌توانیم عنوان فیلم به آن‌ها اطلاق کنیم. تصاویری مثل «عرق سرد» یا «بمب یک عاشقانه» یا «مغز‌های کوچک زنگ زده» اصلا فیلم نیستند. به شدت دچار غلط گفتاری، از هم پاشیدگی ساختاری سینمایی و الکن بودن در روایت‌های مختلف چه در ساختار و روایت هستند. نمی‌توانیم نام آن‌ها را فیلم بنامیم. فیلم در ابتدا باید ثابت کند، فیلم است. با توجه به ساختار سینمایی و روایتی که از خود به نمایش گذاشتند، اول باید نام فیلم به آن‌ها اطلاق کرد و بعد بگویم فیلم‌ها اجتماعی است یا نیست.

3 فیلم در جشنواره فیلم فجر داشتیم 

داور جایزه سینمایی ققنوس در پاسخ به این سوال که در جشنواره امسال با مشخصاتی که از آن نام بردید «فیلم» داشتیم یا خیر گفت: به عقیده من 3 فیلم در جشنواره امسال داشتیم که در جایزه ققنوس به آن‌ها جایزه دادیم. در این جایزه هم به هیات داوران تاکید شده بود که 5 فیلم انتخاب شود، اما نتوانستیم بیش از این 3 فیلم را در فیلم‌های جشنواره بیابیم که به هر سه فیلم جایزه ققنوس تعلق گرفت. فیلم‌های «به وقت شام»، «زنانی باگوشواره‌های باروتی» و انیمیشن «فیلشاه» نقاط ضعف و قوت دارند، اما سه اثری هستند که می‌توان به آن‌ها فیلم گفت.